به گزارش صبا، در واپسین دهه‌های هزاره دوم، بشریت وارد دوران جدیدی از تحول تاریخی خود تحت عنوان «جهانی شدن» شد که این امر تغییرات عمیقی را در حوزه‌ها و ابعاد گوناگون زیست او ایجاد کرد و بر این اساس یکی از مهم‌ترین وجوه و ابعاد آن، بعد فرهنگی حیات اجتماعی بشر است زیرا بر اساس نظرات بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه، در فرایند جهانی شدن حتی اقتصاد و سیاست هم ریشه‌ای فرهنگی پیدا می‌کنند.

در این مسیر جهانی شدن را می‌توان به عنوان جنبه‌ای از فرهنگی شدن روز افزون زندگی اجتماعی به شمار آورد، چرا که ویژگی اصلی این مرحله از جهانی شدن، فشار فرهنگی است و در این مسیر عنصری به نام فیلم و سریال به‌عنوان رسانه‌ای عامه‌پسند نقشی تأثیرگذار در این باره دارد زیرا طبق تعریف صاحب‌نظران، ویژگی مهم فیلم‌ها به عنوان یک فناوری رسانه‌ای این است که افراد نه تنها از این فناوری برای پیشبرد مقاصدشان استفاده می‌کنند بلکه افراد را منطبق با قواعد خاص به سوی عملکرد خود تغییر می‌دهد و شاید تأثیرگذاری فیلم‌های هالیوودی نیز از همین جهت قابل بحث باشد؛ با توجه به ظرفیت و اهمیت این تأثیرگذاری در سال‌های اخیر شاهد اکران بیشتر فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور هستیم، فیلم‌هایی که بیشتر چهره متمدن و واقعی ایران زمین و گاهی اوقات سیاه‌نمایی‌هایی در آن صورت می‌گیرد را نشان می‌دهد و با توجه به اهمیت این موضوع، گفت‌وگویی با دو تن از کارشناسان و فعالان این حوزه داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

روند اکران فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور چگونه است؟

رائد فریدزاده معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی، با اشاره به روند اکران فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اکران خارجی یک فیلم نیازمند حضور پخش‌کننده بین‌المللی است و در این راستا امکان دیده شدن آثار و جلب توجه توزیع کنندگان خارجی رویدادهای فرهنگی و شرکت در بازارهای تخصصی صنعت تصویر است.

وی ادامه می‌دهد: در این مسیر متولیان با توزیع‌کنندگان مزبور وارد مذاکره شده و در ادامه در صورت توافق اثر برای اکران سینمایی، تلویزیونی، و یا نمایش بر روی پلتفرم‌ها و همچنین اکران‌های فرهنگی در اختیار پخش کننده قرار می‌گیرد.

معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در خصوص شروط لازم برای اکران‌های خارج کشور توضیح می‌دهد: هر اثری بازار تخصصی خود را دارد و در این خصوص بازارهای محصولات سمعی و بصری متنوع و متفاوت است؛ پس از انعقاد قرارداد پخش هر اثر تصویری امکان اکران فراهم‌می‌شود، البته فیلم‌ها تحت شرایط وضع شده کشور هدف پخش می‌شود، برای مثال کشور چین محدودیت فراوانی برای اکران‌های خارجی دارد و در طول سال تنها ۱٠ درصد اکران‌ها به فیلم‌های غیر چینی اختصاص پیدا می‌کند.

فریدزاده با اشاره به نقش دستگاه‌های دولتی در مسیر اکران‌ها تصریح می‌کند: دستگاه‌های دولتی در این مسیر می‌باید نقش تسهیل‌گری داشته باشند دو شرایط را برای حضور و فعالیت بخش خصوصی فراهم سازند، از طرفی با ایجاد شرایط تبادل و همکاری سینمایی با کشورها و انعقاد تفاهم نامه در شرایطی پدید می‌آید که امکانات بالقوه‌ای را در اختیار پخش کنندگان و فعالان سینمایی قرار می‌دهد که باید به فعلیت درآید.

وی با اشاره به نام برخی از دستگاه‌ها و نهادهای فعال در این عرصه ادامه می‌دهد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان سینمایی و مؤسسات تابعه آن، همچون ‌بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی انجمن سینمای جوانان، معاونت علمی ریاست جمهوری در بخش صنایع خلاق و سازمان تجارت برای صادرات فرهنگی از جمله بخش‌هایی هستند که می‌توانند در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کنند.

معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی خاطرنشان می‌کند: مسیر اکران، مسیری طولانی و دشواری است زیرا سالانه هزاران محصول تصویری تولید می‌شود و در این مسیر موضوع رقابت، ایجاد مزیت نسبی، سنجش ذائقه مخاطبان و گستردگی و تعداد فعالان این عرصه از جمله موارد قابل توجه است.

سینما، بهترین رسانه برای انتقال بی‌واسطه فرهنگ

فریدزاده در پایان در خصوص اهمیت اکران فیلم‌های ایرانی در خارج کشور عنوان می‌کند: سینما یکی از بهترین رسانه‌هایی است که در طی آن انتقال فرهنگ بی‌واسطه و مستقیم صورت می‌گیرد و از طریق آن می‌توان آداب، سنن، سبک زندگی و ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی را انتقال داد و شاید به سختی بتوان رسانه دیگری یافت که بتواند مخاطب گسترده‌ای را معطوف به خود کند؛ در این مسیر اما باید برای دستیابی به شرایط مطلوب بیش از پیش تلاش کرد.

اکران فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور نباید به جشنواره‌ها محدود شود

بلال طاهری مدیر گروه پخش بین‌الملل دریچه سینما نیز در این باره می‌گوید: فیلم‌هایی که توسط فیلمسازان ساخته می‌شود، بخشی به‌نام پس تولید دارد که مربوط به حوزه اکران است که می‌تواند تجاری یا جشنواره‌ای باشد.

وی با بیان اینکه در اکران‌های جشنواره‌ای، فیلم‌ها ثبت‌نام کرده و پس از بررسی به اکران در می‌آیند، ادامه می‌دهد: پیش از گسترش و پیشرفت فضای مجازی، توزیع بین‌المللی فیلم به‌صورت سنتی، پست و تحویل حضوری بود اما در شرایط فعلی با توجه به گسترش ارتباطات این ارسال‌ها تنها با یک کلیک انجام می‌شود و یکی از دلایل افزایش حضور فیلم‌ها، راحت ارسال شدن فیلم‌ها برای برگزار کنندگان است.

مدیر گروه پخش بین‌الملل دریچه سینما با یادآوری اینکه از سویی این روند باعث شده جشنواره‌های بیشتری نیز برگزار شود، تصریح می‌کند: در گذشته و به‌دلیل هزینه‌های بالا، سیستم دولتی وظیفه توزیع فیلم را به عهده داشت اما در حال حاضر و با توجه به کاهش هزینه‌ها و آموزش‌های صورت گرفته، شرکت‌ها و گروه‌های مستقل توزیع فیلم روی کار آمدند و از سویی خود تهیه‌کنندگان و کارگردانان نیز توانایی ارسال را پیدا کردند.

طاهری با بیان اینکه از نظر کیفی نیز به نسبت سال‌های قبل، کیفیت و تنوع ساخت کارها افزایش پیدا کرده است، ادامه می‌دهد: در این راستا در سال‌های قبل تنها در موضوعات خاص فیلم داشتیم اما در حال حاضر در موضوعات متنوع و طبق نیاز دنیا تولید فیلم داریم.

وی درخصوص ملاک ارزیابی فیلم‌ها در جشنواره‌های بین‌المللی می‌گوید: هر جشنواره قوانین خاص خود را دارد و نمی‌توان برای این مورد یک قانون خاص را بیان کرد اما مواردی مانند تازگی اثر، به‌روز بودن موضوع، فیلمنامه قوی و قوی بودن کیفیت اثر باعث راحت‌تر پذیرفته شدن آثار است.

مدیر گروه پخش بین‌الملل دریچه سینما در خصوص نقش دستگاه‌های دولتی در روند اکران فیلم‌ها در بخش بین‌المللی می‌گوید: در معاونت سینمایی بخش و قوانین وجود دارد تا افراد درخواست خود برای پخش بین‌المللی را ارائه دهند و از سویی سازمان‌های دولتی و نیمه دولتی قسمت بین‌الملل دارند اما باید به این نکته توجه کرد که باید در کنار پخش جشنواره‌ای، تمامی اکران‌ها را در نظر گرفت.

طاهری با بیان اینکه شاهدیم که ایران در صنعت سینمایی جهان نقش چندانی ندارد، هرچند این ضعف در تمام بخش‌های فرهنگی از جمله ادبیات و کتاب نیز وجود دارد، توضیح می‌دهد: یکی از معضلات این است که بسیاری از فیلم‌هایی که به اسم ایران هستند، توسط پخش‌کنندگان ایرانی اکران نمی‌شوند و از سویی برخی از آن‌ها تبدیل به تولیدات مشترک شده‌اند یعنی برخی ناهماهنگی‌ها باعث مهاجرت فیلمسازان ایرانی شده است.

وی با تاکید بر اینکه اگر مسئولان متوجه این معضل نباشند و راه‌حلی برای آن پیدا کنند، شاهد مهاجرت شخصیت سینمایی به کشورهایی که صنعت سینمایی قوی ندارند، هستیم، خاطرنشان می‌کند: بسیاری از فیلم‌ها حین ثبت‌نام در جشنواره، کشور سازنده با کشور محل ساخت را متفاوت انتخاب می‌کنند که این امر امروز تبدیل به زنگ خطری شده است.

مدیر گروه پخش بین‌الملل دریچه سینما با یادآوری اینکه سینما هنر انتقال‌دهنده روایت‌ها است و در این مسیر با ترکیب ۶ هنر سینما پدید آمد که می‌تواند پیامی که در ذهن یک نویسنده وجود دارد را به دوردست‌ترین نقاط برساند و ماندگار باشد تا نسل‌های آینده نیز آن را ببینند، ادامه می‌دهد: در گذشته برای نشان دادن عظمت یک فرهنگ دست به ساخت برج می‌زدند اما امروز برای نشان دادن عظمت یک فرهنگ باید سینمای آن را ساخت.

جشنواره‌های خارجی، هدف یا بخشی از مسیر؟

طاهری با اشاره به اهمیت اکران‌های خارج از کشور می‌گوید: اکران فیلم‌ها باعث مزیت‌های تجاری نیز می‌شود و در این راستا جشنواره‌ها فرصتی برای تبلیغ یک اثر و ایجاد گفتمان است زیرا این جشنواره‌ها همراه با مصاحبه و نشست‌های خبری است و در این راستا سکویی برای پرش به حساب می‌آیند.

وی تصریح می‌کند: یکی از اتفاقات نامطلوب آن است که تب جشنواره‌ای در میان فیلمسازان اتفاق افتاده یعنی فیلمسازان برای استفاده از موقعیت‌ها و شناخته شدن تنها راه جشنواره را می‌شناسند در صورتی که در چرخه حیات یک اثر، جشنواره رفتن بخشی کنار دیگر بخش‌ها است اما در میان عده‌ای این امر تبدیل به بزرگ‌ترین هدف شده که این موضوع یکی از آسیب‌های مطرح است.؛ از سویی شاهدیم که در این میان فیلمسازان تنها به فرهنگ دیگر کشورها توجه دارند و این مورد نیز آسیبی نامطلوب بوده و در نهایت منجر به ایجاد سیاه‌نمایی در برخی از فیلم‌ها می‌شود

مدیر گروه پخش بین‌الملل دریچه سینما با تاکید بر اینکه فیلمسازان باید به این نکته نیز توجه کنند که تمام جشنواره‌ها دارای ارزش و معتبر نیستند، عنوان می‌کند: در برخی موارد شاهدیم که افراد سواستفاده‌گر به اسم پخش‌کنندگان فیلم باعث ضرر فیلمسازان می‌شوند و بر همین اساس گاهی اوقات شاهد تخریب وجهه فیلمسازان ایرانی در سطح بین‌المللی هستیم و دلیل این موضوع آن است که هر فیلمسازی دوست دارد فیلم‌هایش را به جشنواره‌ها ارسال کند.

 فیلم‌ها به‌عنوان یک رسانه قدرتمند فرهنگی، از طریق ایجاد تغییرات بزرگ و عمیق در ارزش‌ها، هنجارها، الگوها و آرمان‌ها و در یک کلمه با کنترل ذهن افراد و ملت‌ها، می‌توانند رفتارها، کنش‌ها و عکس العمل‌های آنان را شکل دهند و بر همین اساس است که با شناخت این ویژگی، امروزه صنعت فیلم و سینما ارتباط نزدیکی با سیاست یافته و شاید به همین دلیل شبکه یهودی – صهیونیستی امروز مالک بزرگ‌ترین شرکت فیلمسازی دنیا یعنی هالیوود است و در مسیر تحقق اهداف سلطه‌گرانه خود از این ابزار فرهنگی با بالاترین ظرفیت استفاده می‌کنند.

بر همین اساس و با توجه به اهمیت این موضوع لازم است که فیلمسازان و فعالان این حوزه بیش از پیش به اهمیت انتقال فرهنگ ایرانی-اسلامی از طریق فیلم و رسانه توجه داشته باشند تا در اکران‌های بین‌المللی آن‌ها شاهد نیل به اهداف ایران اسلامی باشیم.

نشر اول: ایمنا