به گزارش صبا، در هر صنعتی زیرساخت آن حرف اول را در نوع و کیفیت خدمات آن می‌زند‌، در واقع تجهیزات است که دست نیروی انسانی را برای افزایش کیفیت تولید باز می‌گذارد و یا دست و پا گیر آن شده و جلوی پیشرفتش را می‌گیرد. سینما هم از این قاعده مستثنی نیست، زیر ساخت سینما می‌تواند کیفیت ساخت آثار سینمایی را ارتقا دهد و یا آن را در ابتدایی‌ترین سطح نگه‌دارد، زیر ساختی که البته ارتقا آن در سطح پخش و خروجی از اهمیت بالاتری برخوردار است. به طوری که اگر شما به‌عنوان گروه سازنده اثر هزینه کنید و بالاترین کیفیت را برای تجهیزات فیلم‌برداری،‌ صدابرداری و … استفاده کنید و حتی اثری با کیفیت ۱۶k بسازید باز هم در سینما ایران باید آن را با خروجی full hd نمایش دهید.

موسسه سینماشهر متولی ارتقا زیرساخت سینمای ایران است، موسسه‌ای که تجهیز سینماها و البته ساخت سینما در مناطق فاقد آن این روزها به مهم‌ترین ماموریتش تبدیل شده است. به همین مناسبت در نشستی رودررو با هاشم میرزاخانی در خصوص تمامی چالش‌ها و حواشی موسسه‌ سینماشهر به گفت‌وگو پرداختیم. جایی که او هرچند یک آمار تلخ از میزان شهرهای بزرگ فاقد سینما ارائه داد اما به شدت از سامانه شناسا که مورد اعتراض برخی از فعالان حوزه تولید و توزیع سینما است دفاع کرد و توضیحات مفصلی در خصوص نیاز سینمای ایران به بروز رسانی زیر‌ساخت‌هایش ارائه کرد.

بخش اول این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

***ابتدا درمورد ماهیت امروز سینماشهر صحبت کنیم،‌در رابطه با تغییر ماموریت‌های سینماشهر نسبت به دوره گذشته و شرح وظایفی که امروز به دنبال انجام آن هستید توضیح دهید.

سازمان سینمایی در هر حوزه فعالیت‌های اجرایی خود بازوهایی دارد که در حال فعالیت هستند، برای مثال بنیاد سینمایی فارابی، فعالیت تولیدی و بحث حمایت از تولید حرفه‌ای سینمای ایران را انجام می‌دهد، در مجموعه‌ مرکز گسترش خب اتفاق حمایت از آثار مستند کشور انجام می‌شود، در حوزه‌ انجمن سینمای جوانان هم بحث آموزش و نسل سازی برای سینمای ایران پیگیری می‌شود. در بحث فضای فنی، بازوی توسعه فنی و زیرساخت‌های سینمای ایران هم قریب به ۳۰ سال است که توسط موسسه سینماشهر درحال انجام است و این موسسه وظیفه بالا بردن سطح فنی سینماهای کشور را بر عهده دارد.

***در حال حاضر مهم‌ترین ماموریتی که ذیل سینماشهر تعریف می‌شود چیست؟

سینما شهر تا به حال نقش‌های مهمی را در کشور ایفا کرده است، برای نمونه تغییر مدل تولید و نمایش فیلم سینمایی در کشور، زمانی که سینمای ایران در حال گذار از آنالوگ و ورود به فضای دیجیتال بود توسط سینماشهر اجرا شد. این کار پروژه سختی بود و همه‌ سینماها، همه‌ عوامل تولید و پشت دوربین همه فضای مووی‌یلا و دوربین نگاتیو را می‌شناختند و عمدتا مقاومت جدی‌ای برای این مسیله وجود داشت و سینما شهر نقشی اساسی در این دوره داشت.

من آن زمان هیات امنای سینماشهر بودم و شاهد بودم متولیان در آن دوره برای اینکه سینماها را مجاب کنند که آپارات‌ها را برداشته و پروژکتور نصب کنند چه مرارت‌هایی کشیدند، واقعا مقاومت سختی بود و عده‌ای می‌گفتند اصلا حس و حال فیلم سینمایی به نگاتیو است در حالی که دنیا از آن عبور کرده بود و سینمای دیجیتال در حال فعالیت بود.

خاطرم هست اولین جلسه‌ای که داشتیم تصمیم گرفته شد به تمامی سینماهای جشنواره فجر این تجهیزات داده شود و در آن زمان این مهم از این سینماها شروع شد که بخشی از تجهیز سالن‌های سینمایی را سینماشهر و بخش دیگر را موسسه رسانه‌های تصویری به عهده داشت.

جشنواره‌ بیست و هفتم فیلم کوتاه بود من دبیر جشنواره بودم و وقتی من دبیری را به عهده گرفتم مکان آن هم مشخص شده و سینما فلسطین که قبلا مرکز همه‌ فستیوال ها بود، این مساله خاطرم هست که بچه‌ها برای نمایش آثارشان تجهیزات دیجیتالی نداشتند و یک سری پرژکتورهای خانگی را آورده و سی‌دی نمایش می‌دادند.

فکر کردم که این خیلی مدل عجیب و غریبی است که جشنواره‌ مهمی مثل فیلم کوتاه که آینده‌ سینمای کشور را عملا آن‌ها تعیین می‌کنند چنین وضعیتی داشته باشد. خب ورود کردیم و اولین پروژکتور حرفه‌ای نمایش را با همکاری سینماشهر خریدیم و این شد فتح بابی برای شروع خرید تجهیزات دیجیتال سینماهای کشور تا سینماهای کشور از آنالوگ عبور کنند و وارد نمایش آثار دیجیتال بشوند.

***اما به نظر می‌رسد دیگر ماموریت سینما شهر شبیه گذشته نیست و امروز حتی در شیوه تجهیز سینماها هم ورود می‌کند؟

سینماشهر باید بتواند بر اساس روش‌های روز خودش را به‌روزرسانی کند. در حال حاضر به واسطه‌ سرورهای نمایشی که در کشور داریم کیفیت تصویری که ارایه می‌شود در همه کشور بجز سینماهایی که پروژکتور دی سینما دارند عمدتا کیفیت فول اچ‌دی را پوشش می‌دهد و این اصلا مطلوب و ایده‌آل نیست.

یعنی کلیه عوامل تولید پشت دوربین برنامه‌ریزی می‌کنند و با دوربین‌های حرفه‌ای فیلمبرداری می‌کنند ولی عملا فینالی که از لابراتوار خروجی بگیرد باید به شکلی باشد که این سرور آن را ساپورت کند و نهایت آن فول‌اچ‌دی است.

ولی چیزی که در جهان عمومیت داردکیفیت ۸K است اما ما به واسطه‌ این عدم به روزرسانی که عمده آن هم به دلیل مسایل مالی است از جهان عقب هستیم، اگر گردش مالی در سینما وجود داشته باشد و مخاطب در آن حضور پیدا کند می تواند خودش را ترمیم کند، اما به واسطه اتفاقات کرونا و اتفاقات حاشیه‌ای که در کشور ایجاد شد ما از این فرصت‌ها عقب افتادیم.

***به عنوان متولی زیرساخت سینمایی در کشور، راه‌حل عبور از عقب ماندگی‌ جهانی در حوزه تجهیزات را در چه می‌دانید؟

برای اینکه بتوانیم سطح فنی سینمای ایران را به سطح استاندارد برسانیم نیازمند تزریق و یک برنامه‌ریزی کلان در کشور هستیم. فارغ از بحث کیفیت از نظر تعداد سینما هم شرایط خوبی نداریم، ما در کشورمان با این وسعت و با این مردم هنردوست در سینمایی که به قول فرمایش مقام معظم رهبری کلید پیشرفت است،تعداد ظرفیت کل سینماهای موجود کشومان تنها ۲۴۰ مجموعه سینمایی است. در حالیکه در حوزه‌ کشورهای پیشرفته و کشورهای مدرن یکی از شاخصه‌های مدرنیته تعداد سینماهای موجود در آن‌ها است.

بنابراین با وجود این همه صحبت در خصوص سینما و تاکید برروی اثرگذاری آن، تعداد سالن‌های سینمایمان به شدت پایین است و مخاطب سینماهم در کشور ما سال گذشته ۱۳ میلیون نفر بوده است.

اما امسال اتفاقات بسیار خوبی افتاده است و با همت سازمان سینمایی، محمدخزاعی و تیم ایشان داشتند،‌ اتفاقات خوبی افتاده و ما الان بعد از گذشتن ۸ ماه از سال ۱۷ میلیون مخاطب را رد کردیم و این احتمال می‌رود که برای اولین بار از سقف ۲۰ میلیون مخاطب در سال عبور کنیم.

ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم کل پرده‌های سینمای فعال و غیر فعال کشور ۵۷۰ پرده‌ سینمایی بود. اما بعد از دو سال در حال حاضر این عدد از ۸۲۰ رد شده چون یک هدفی در سازمان سینمایی بود برای اینکه بتواند کثرت سالن‌های سینمایی را به یک عدد قابل قبولی برساند.

اما یک عدد غم‌انگیز هم داریم و آن این است که ما همین الان که خدمت شماییم بالای ۱۶۰ شهر پرجمعیت بالای پنجاه هزار نفر داریم که اصلا سینما ندارند و برای اینکه به سینما بروند و فیلم ببینند باید مسافرتی به شهرهای مجاور یا چند شهر دورتر داشته باشند که این موضوع در مدل توسعه‌ فرهنگی اصلا مناسب نیست.

***برای برطرف کردن این اشکال و افزایش سینما‌ها چه اقداماتی انجام شده است؟

برنامه‌ریزی که دولت سیزدهم به عنوان دولت مردمی داشت این بود که بتواند توسعه‌ عدالت فرهنگی و عدالت اجتماعی در کشور را به انجام برساند. بر اساس ابلاغیه‌ای وزارت فرهنگ اسلامی و برنامه‌ریزی که در سازمان سینمایی انجام شد ما در این خصوص اقدام به سفرهای استانی کردیم و ریاست محترم سازمان به همراه یک تیم چند نفره در همه‌ استان‌ها حاضر شدند و الان هم حدود چهار استان باقی مانده اما اکثر استان‌های دور دست را رفتیم و این مسیر از استان‌های کم برخوردار شروع شد.

برای اینکه بتوانیم مستقیم وارد یک تفاهم نامه‌ای با استانداران استان شده و بخشی از بودجه این استان را هم به سمت فضای سینماها برده و تا به حال با بیش‌از بیست و شش استان گفت‌وگو کرده و در نهایت تفاهم‌نامه‌ای با امضای استاندار و ریاست سازمان سینمایی به منظور توسعه تمامی بخش‌های سینمایی منعقد گردید تا لااقل به غیر از حمایت‌هایی که سازمان از استانها می‌نماید بخشی از بودجه ای استان صرف حوزه سینما گردد .ما داریم شهر سیصد هزار نفری که سینما ندارد و جزو آرزوهای مردم این شهر است که سینما داشته باشد.

***فرآیند ساخت این سینما‌ها را چگونه پیش بردید؟ ساخت یک سالن زمان زیادی را می‌خواهد.

اگر قرار است یک سالن سینمایی ساخته شود، باید زمین مهیا شود، تیم فنی مستقر شود، تیم عمرانی و گودبرداری و ساخت ابنیه انجام شود و این یک پروسه‌ای است که زمان زیاد می‌طلبد. که خب یک پروژه‌ای خاطرتان باشد با نام سینما امید در دولت گذشته هم مطرح شد که قرار بود شهرداری زمینی را در اختیار استانداری بگذارد و استانداری ابنیه را بسازد و وزارت ارشاد تجهیزاتش را بدهد که خب در نهایت در کل کشور یک پروژه به ثمر رسید که آن هم در این دولت به پایان رسید.

ما دیدیم واقعا اگر قرار باشد که به این سمت حرکت کنیم و دوباره یک کاری را کلنگ بزنیم و شروع کنیم طول کشیده پس جمع‌بندی بر این شد که بتوانیم از پتانسیل‌های موجود استفاده کنیم، پتانسیل‌های موجود آمفی تاترهای استان‌هاست که در شهرهای مختلف هم حداقل یک فضا موجود بوده و متولی آن هم اداره کل ارشاد استان است، توانستیم با پیگیری آقای خزاعی موافقت وزیر محترم را در این خصوص بگیریم که این سینماها به سالن‌های چند منظوره تبدیل بشوند، یعنی هم کارکرد قبلی خود را ادامه بدهند وهم زمان عصر تبدیل به محلی برای دیدن فیلم‌های روز کشور بشوند.

***شرایط عملی شدن این پروژه تا امروز چگونه پیشرفته است؟ 

الحمدالله تو این تفاهمنامه‌ها داریم در هر استانی که واقعا حیف است، این پتانسیل برای آنها ایجاد نشود به صورت متوسط دو تا سه سالن را ایجاد می کنیم و تا امروز کار بالای ۱۶ شهر را تکمیل کردیم که اخبار افتتاحیه آن‌ها را دارید می‌شنوید.

***اولویت شهرها برای ساخت سالن چطور انجام می‌شود؟ اولویتی برای تجهیز آمفی‌تئاترهایی که برای ارشاد نیست و در اختیار آموزش و پرورش و امثالهم هست هم دارید؟

تلاش ما این بود که از شهرهای دوردست و مرزی این پروژه را شروع کنیم،‌ اما فقط در مجموعه‌های خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چراکه برای هر تجهیزی که در این سالن‌ها انجام می‌شود چند میلیارد بودجه نیاز است و اینجوری نیست که بگوییم آقا سالن هست و می‌توانیم آن را تجهیز کنیم، این مستلزم برنامه‌ریزی و تعیین منابع مالی از بودجه اصلی کشور است، ولی این چیزی که امروز در توان اجرایی بود تلاش کردیم بخشی از پول استان را بگیریم و بخشی هم سازمان سینمایی و سینماشهر تامین کند تا بتوان تجهیزات راه‌اندازی سینما را تامین کرد.

پیگیر این بودیم در شهرهای فاقد سینما که مخاطب جدی‌ای درآن‌ها وجود دارد سینما بسازیم و الان بعد از اتمام کار، بعضی از این سالن‌هایی که به سینما تبدیل کردیم ضریب اشغالش بالای هشتاد درصد است. یعنی در شهرهایی که آرزو سینما داشتند این سالن‌ها راه اندازی شده و حالا کیفیتش مثل سالن‌های مدرن و نوساز نیست ولی سینماست. هدف اصلی فعلا تمرکز روی توسعه سینما در شهرهای پرجمعیت بوده و از طرفی هم درگیر کردن بخش خصوصی برای ساخت سالن و تجهیر سینماها.

***تاکید مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر عدالت فرهنگی است و سوال اینجا است که اگر شخصی بخواهد همین امروز وارد حرفه سینماداری شده و سینما بسازد چه شرایطی باید داشته باشد.

واقعا هرکسی یک صندلی به صندلی‌های سینمای این کشور اضافه می‌کند باید دستش را بوسید چراکه در شرایطی که کل صندلی های سینمای موجود کشور ما مجموعا صد و شصت هزار صندلی است اگر بتوانیم بخش خصوصی را مجاب کنیم که بیاید و در این حوزه به ما کمک کند، حتما کار بزرگی کردیم.

اصلا اگر مردم در فعالیتی وارد شوند اتفاق درست صورت میپذیرد. همیشه و همه جا اگر مردم در کنار یک فعالیتی قرار بگیرند این فعالیت به ثمر می‌نشیند.

اتفاق خوبی که افتاده است این است که سرمایه‌گزارانی که در حوزه‌ پاساژ و ساخت فروشگاه‌های بزرگ و مال‌ها در حال فعالیت هستند، فهمیدند که اگر یه گوشه‌ای از کار را به هنر و سینما گره بزنند به چرخه‌ اقتصادی این مجموعه کمک می‌کند.

***آیا معافیتی هم شامل حالشان می‌شود؟

ببینید این اتفاق قبلا در تهران وجود داشت. البته در شهرهای دیگر چون ما با استانداران صحبت می‌کنیم همشون تقریبا قبول دارند و تلاششان این است که این اتفاق رقم خورده و بتوانند یک بودجه‌ای و یک معافیتی به کسی که برای ساخت سینما در مجموعه‌های تجاری اقدام می‌کند، ایجاد کنند. اما در تهران این را نداریم.

***یعنی این کمکی به سازنده نمی‌کند؟ البته باید جذابیتی برای ساخت سینما هم وجود داشته باشد.

الان معافیتی در تهران وجود ندارد. به این نکته هم فکر کنید که یک متر تجاری در مال‌های تهران چه قیمتی دارد؟ واقعا این که بخواهد با بلیت شصت هزار تومانی و دانه دانه بفروشد و پولش را برگرداند چقدر زمان لازم دارد. اگر کسی سرمایه‌ شخصی خودش را در توسعه‌ زیر ساخت فرهنگی میاره باید دستش را بوسید،‌ من بدون تعارف می‌گویم چون واقعا اون چرخش اقتصادی و درامد کلانی که در سایر فعالیتهای اقتصادی است را ندارد.

اما یک نکته‌ای یادمان نرود که معمولا افرادی که تو حوزه بیزنس فعالیت می‌کنند حتما یک برنامه مدون اقتصادی‌ای برای کارشان دارند و اصلا امکان ندارد فردی بخواهد پول گذاشته و بعد بگوید من این پول را گذاشتم حالا به امید خدا نتیجه می‌دهد.

حتما صفر تا صد این را چند بار بررسی می‌کنند. اتفاقا عمده‌ مراکزی که دارند در مراکز تجاری، سینما ایجاد می‌کنند با دقت به مسئله برد ، یعنی این که تلاش می‌کنند تا بخشی از مردم که نمی‌خواهند فقط به پاساژ بروند را جذب کنند، یک مجموعه غذایی بزرگ هم کنار آن احداث می‌کنند تا اصطلاحا آپشن ایجاد کنند تا دلیل رفتن مردم به یک مجموعه بیشتر شود، فردی می‌خواهد برای خرید البسه برود به واسطه‌ غذاهایی که در یک مجموعه هست و امکانات دیگری که وجود دارد یک مکان را انخاب می‌کنند.

این مجموعه‌ها کنار هم آورده اقتصادی بیشتری دارد شاید یک مجموعه اقتصادی فروش بالایی داشته باشد در صورتی که فروش کل سینما در آن مجموعه پایین‌تر باشد با اینکه فضایی که این سینما اشغال می‌کند بسیار بیشتر از یک فضای تجاری است اما سینما می‌تواند پاخور یک مجموعه را بیشتر کند.

پس یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سینما در مال‌های تجاری علاقه فرد و بعد ایجاد یک پکیج در یک مجموعه است و رفتن یک خانواده به یک مجموعه حضور متونع امکانات و محصولات است. به همین دلیل هر کس در حال ساخت یک پاساژ الحمدلله این رغبت برایش ایجاد شده که یک سینما هم کنار آن بسازد.

***اساسا آیا ساخت دو مجموعه سینمایی کنار هم توجیه دارد؟

یک نکته‌ای که وجود دارد ایجاد فضای رقابتی میان دو سینما است که اشکالی ندارد. در همه صنوف این اتفاق باعث رونق شده و این موضوع در فضای فرهنگی هم وجود داشته و این رقابت ایرادی ندارد.

از طرفی هم وقتی شما یک پهنه برای یک نوع فعالیت ایجاد می‌کنید در جذب مخاطب موفق هستید مثل مشاقل مختلف یک مکان را به‌عنوان بورس آن کالا انتخاب می‌کنند. برای مثال باغ کتاب به همین دلیل موفق شد، چراکه چند فعالیت‌را کنار هم عرضه کرد و مخاطب را به سمت خود جذب می‌کرد. هرچند که متاسفانه چند سالی می‌شود به دلیل اختلافات فعالیت پردیس سینمایی باغ کتاب متوقف شده و یک ظرفیت بسیار خوب از سینمای ایران کم شده است.

نشر اول: فارس