ما باید برای سینما چه می‌کردیم؟

درباره آنچه امروز از آن به عنوان «رونق سینما» یاد می‌شود و نگرانی‌ها از توجه بی‌رویه به فیلم‌های کمدی و مرگ ژانرهای دیگر در گیشه سینما و عدم نقش‌آفرینی وزارت ارشاد صحبت شد که هاشمی درباره آن پاسخ داد: می‌گویید شما هیچ نقشی نداشتید و فقط تسهیل‌گر بوده‌اید، خب ما در اینجا و در این بخش از ماموریت سینمایی‌مان، نقش تنظیم‌گر و تسهیل‌گر داریم و نقشمان را ایفا کردیم.

او ادامه داد: در ژانرهای دیگر (غیر از کمدی) هم نقش تسهیل‌گری و حمایت مستقیم در تولید داریم که هم سال قبل و هم امسال تولیداتی داشتیم و خواهیم داشت و در جشنواره دیده می‌شود. سال قبل «شماره ده»، «متروپل» و «غریب» را هم داشتیم. همچنین در اکران‌های سینمایی ببینید سهم فیلم غیرکمدی چقدر است؟ این را باید با دقت دید بعد قضاوت کرد. بله، مسأله فروش حرف علیحده‌ای است. فروش فیلم‌های طنز یک سنت جاری در گیشه سینمای ایران بوده است. به طور تخمینی اگر بخواهم بگویم به نظرم اگر آمار فروش در طی سنوات مختلف بررسی شود همیشه در بین پنج فیلم برتر سال از حیث فروش، حتما یکی کمدی بوده است؛ البته همین فروش هم به جهت ریالی و هم به جهت تعداد مخاطبان در سال جاری، در حال رکوردشکنی پیاپی هست. نه فقط فیلم طنز بلکه انمیشن. خب این‌ها نشانگر رونق سینماست.

قائم مقام وزارت ارشاد در پاسخ به این پرسش درباره اینکه چرا «متروپل» که محصول این وزارتخانه است، در شورای صدور پروانه نمایش سازمان سینمایی دچار ممیزی زیاد برای صحنه‌های مرتبط با رضا کیانیان شده است، گفت:شما مطمئن هستید؟ این را باید بپرسم. هاشمی درباره سخت‌گیری‌های زیاد در روند صدور پروانه ساخت و نمایش فیلم‌های سینمایی بیان کرد: دو شورا بر اساس آیین‌نامه‌ای که دارند، عمل می‌کنند. گاهی ممکن است موضوعی پیش بیاید و به ما منتقل شود که آن را پیگیری می‌کنیم. شوراها هم مکلف به رعایت ضوابط هستند.

گلِ نهایی نمایش خانگی را چه کسی زد؟

هاشمی که نمایندگی وزارت ارشاد در شورای صدور مجوز ساترا در حوزه نمایش خانگی را نیز برعهده دارد، به چند پرسش درباره حواشی چالش میان این وزارت‌خانه و صداوسیما نیز پاسخ داد.

او درباره اینکه در چالش میان این دو نهاد، کدامیک گلِ نهایی را زدند، اظهار کرد: گل نهایی را کسی می‌زند که این صنعت را به رسمیت بشناسد، با تعامل و برادری آن را نظارت‌پذیر کند، محتوایی را در آن جاری کند که خانواده ایرانی آن را بپسندد.

قائم مقام وزارت ارشاد درباره اینکه «برخی هنرمندان معتقدند صداوسیما در حال گروکشی و استفاده از دست‌ بالای خود در موضوع ساترا است که مجوز مهران مدیری را نشانه‌ای از آن می‌دانند»، گفت: درباره مساله صوت و تصویر فراگیر خیلی بحث کرده‌ایم. اول مشخص کردن تعریف صوت و تصویر فراگیر است و سپس مشخص کردن اینکه ما در مقابل این حقیقت رسانه‌ای و فرهنگی چه رویکردی داریم و سوم هم اینکه توجه به تقسیم کار فعلی.

وی یادآور شد: به دلایل مختلف، در پایان دولت قبل، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در موضوع صوت و تصویر فراگیر به طور کلی کنار گذاشته شد. در دولت جدید با گفت‌وگوها، پیگیری‌ها و متقاعد کردن حقوقی و فرهنگی، با صداوسیما به یک تقسیم کاری در این حوزه رسیدیم. مشخص شد که حوزه‌ی سینما، تبلیغات، مستند، بازی‌های رایانه‌ای و… با وزارت ارشاد است و حوزه‌ سریال‌ و برنامه‌های تلویزیونی با صدا و سیما. حتی توافق شد که ممیزی فیلم یا مستند سینمایی برای انتشار در شبکه نمایش خانگی برعهده وزارت ارشاد است.

پیشنهاد ارشاد برای شورایی متفاوت از ساترا

هاشمی در ادامه به پیشنهاد وزارت ارشاد برای ساماندهی نمایش خانگی از طریق تشکیل شورایی بالادستی و خارج از صدا و سیما و این وزارت‌خانه اشاره کرد و گفت: در بند ۶ توافقنامه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تشکیل شورایی برای سیاست‌ها و ضوابط حاکم بر صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی پیش بینی شده است. ما در آنجا ایده‌ هیات نظارت بر مطبوعات را مطرح کردیم و معتقدیم شاید مدل هیات نظارت بر مطبوعات می‌تواند به موضوع نمایش خانگی کمک کند.

او درباره اینکه آیا صداوسیما چنین هیاتی را قبول دارد یا خیر، بیان کرد: تاکنون در این‌ باره گفت‌وگو نکرده‌ایم.

قائم مقام وزیر ارشاد درباره اینکه به نظر شما صدا و سیما چنین شاکله‌ای را می‌پذیرد یا خیر، گفت: صحبت مشخصی با دوستان نکرده‌ایم اما طبیعتا آن‌ها با موضوعاتی که ناقض مسئولیت آن‌ها باشد، مخالفند. به هرحال ما می‌گوییم چه شورای صدور مجوز و چه حتی شورایی برای حل اختلاف در موضوعات کلان صوت و تصویر فراگیر داشته باشیم که اگر کسی با مشکل مواجه شد، بتواند به آن‌جا مراجعه کند.

شورای فعلی ساترا، شورای خوبی است

نماینده وزارت ارشاد در ساترا، همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا شورایی که ۹ نفر از ۱۱ نفر آن که کارمندان صداوسیما هستند، می‌توانند خلاف نظر ریاست این سازمان تصمیمی اتخاذ کنند، گفت: اولا ما فارغ از این وزن‌کشی‌های عددی، با دوستان در صداوسیما داریم بر مدار تعامل حرکت می‌کنیم؛ هرچند گاهی استثنائاتی پیش می‌آید اما مشخصا تعامل وزارت ارشاد و ساترا تعامل خوبی است. ثانیاً اعضای فعلی شورا، انسان‌های با تجربه، کاردان، خوش سابقه و خوشنام در عرصه رسانه و متقی و دقیق در تصمیمات هستند؛ امیدوارم قدر این شورا در خود صدا و سیما و در بیرون آن هر روز بیشتر دانسته شود. لذا این نگاه کارمندی-رییسی در بین اعضا نیست هرچند کارمند صدا و سیما باشند.

وی ادامه داد: موضوعی دیگری که مطرح می‌کنید این است که ممکن است فرایندهایی «در» یا «بر» شورا ایجاد شود و اثرگذار باشد. به همین منظور هم پیشنهاد ما این بود که ضوابط مربوط به فرایندهای صدور مجوز نمایش خانگی در شورای هنر در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شود. در این صورت، مشخص و تعیین می‌شود که اختیار فلان فرد یا فلان رییس چیست. حتی آنجا تصمیمات فورس‌ماژور هم مشخص می‌شود. مثل اینکه خود ما در وزارت ارشاد اگر فیلمی با شرایط روز همخوانی نداشته باشد، مثلا فرض کنید در برهه‌ای به جهات سیاسی یا اجتماعی، حساسیت قومی را برانگیزد، سازمان سینمایی می‌تواند تا ۶ ماه جلوی اکران آن را بگیرد. در نمایش خانگی هم طبعا باید پیش‌بینی‌های این‌چنینی بشود. منتها ما می‌گوییم آیین‌نامه باید روشن باشد و طوری باشد که حرف آخر بودن آن مشخص باشد و اختیارات و وظایف در آن معلوم و روشن؛‌ ما ضوابط سینما را بردیم و در شورای هنر که مثلا از صدا و سیما و حوزه هنری گرفته تا فرهنگستان هنر و دانشگاه هنر و شخصیت های حقیقی شورای انقلاب فرهنگی عضو هستند، آنجا مصوب کردیم با اینکه می توانستیم در دولت مصوب کنیم اما خودمان را متعهد کردیم به شورای هنر. پیشنهادمان به دوستان صدا و سیما هم همین است که ضوابط را بیاورند و در شورای هنر مصوب کنند.

هاشمی درباره اینکه برای مجوز برنامه «اسکار» مهران مدیری چه اتفاقی رخ داد و آیا تایید می‌کنید که شورای ساترا به مدیری مجوز داد اما جلوی اعلام آن گرفته شد، گفت: در شورای ساترا این روال وجود دارد که بعد از نظر اعضا، یکسری مراحل استعلامی دارد که انجام می‌شود. تا جایی که اطلاع دارم مجوز آقای مدیری از شورای ساترا عبور کرد اما اینکه در فرایند چه اتفاقی برای آن رخ داد، کسی شفاف برای من توضیح نداد و به همین دلیل اطلاع دقیقی ندارم. ممکن است در عمل این چیزی که می‌گویید اتفاق افتاده باشد که باید جزییات آن را از دوستان صدا و سیما بپرسید.

قائم مقام وزارت ارشاد در پایان و در پاسخ به پرسش دیگر درباره اینکه «با توجه به تایید در لفافه موضوع، هنرمندان باید چه امیدی داشته باشند که برای دریافت مجوز، درگیر گروکشی نمی‌شوند»، اظهار کرد: من در لفافه هم تایید نکردم اما واقعا امید من به همان بند ۶ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و توافقنامه وزارت ارشاد و صداوسیما (تشکیل یک شورای فرادستی برای بررسی اختلافات) است؛ شورایی که بالاتر از هر دو نهاد تصمیم‌گیر است.

نشر اول: ایسنا