فیلم «ضد» درام سینمایی خود را بر شاکله رویداد سیاسی بنا می‌سازد که نهفته در حافظه یک ملت است. فیلم داستانش متاثر از حوادث سیاسی سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی است؛ سال ۱۳۶۰ و شکل‌گیری منافقین و ترور دکتر شهید بهشتی  و ۷۲ تن از یارانش. و این فقط آغاز ماجراست و در بحبوحه این فضای ملتهب، داستان عاشقانه‌ای به «ضد» افزوده می‌شود…

این دومین فیلم بلند سینمایی امیر عباس‌ربیعی بعد از فیلم «لباس شخصی» است. حسین تراب‌نژاد نویسنده این فیلم است و تهیه کنندگی آن را محمدرضا شفیعی برعهده دارد. این فیلم  کاندیدای دریافت هفت سیمرغ بلورین چهلمین جشنواره فیلم فجر و برگزیده بهترین چهره پردازی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

چرا «ضد»؟ این فیلم بیانگر نگاهی ایدئولوژیک است؛ سعید جوانی ۳۰ ساله، در حراست حزب مجاهدین خلق است. همه چیز طبق روال سازمان پیش می‌رود تا اینکه سعید پس از زخمی شدن در ماجرای ۱۴ اسفند ۱۳۵۹ در دانشگاه تهران راهی بیمارستان می‌شود در آنجا با نامزدش که دو سال پیش ایران را ترک کرده، مواجه می‌شود. سعید مجبور می‌شود هویت اصلی خود را از بیتا و بیتا را از سازمان مخفی نگه دارد. با دیدار دوباره سعید و بیتا عاشقانه‌ای شکل می‌گیرد تا سازنده اثر بتواند روایت داستان سیاسی با فضای ملتهب وقایع آن را تلطیف ‌کند. با چنین  عنصری سعی شده تا بر فیلم «ضد» فقط موضوع سیاسی حکم‌فرما نباشد. در پس انبوه پیام‌های سیاسی فیلم، این عاشقانه‌ جای می‌گیرد و تا حدودی کمرنگ می‌شود، اما همچنان در روایت اثر نقش موثر دارد.

سعید طبق دستور سازمان باید نقشه‌های ساختمان حزب را برای ترور شهید بهشتی در اختیار آنها بگذارد. رابطه عاشقانه شبهه‌برانگیز باعث می‌شود سازمان به سعید سوء نیت پیدا کند. سعید بر آن می‌شود که نشان دهد ضد می‌تواند همه چیز باشد ضد وطن، ضد خلق، ضد انسانیت و ضد عشق. می‌شود در لابلای داستان در پس وقایع آن مانند درگیری‌های جمعی، بمب‌گذاری، ترور و خفه کردن، خیانت، دورویی و جاسوسی علیه ملت سربرآورد.

فیلم به خوبی نشان‌دهنده چگونگی نفوذ منافقین در ساختار حکومتی کشور در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب است. به خصوص بنی صدر که اولین رئیس جمهور ایران که مسحور منافقین و حزب آنها بود که همین، منجر به خلع مسئولیت او شد.

فیلم را از منظر شخصیت‌پردازی سعید پیش ببریم؛ او در فیلم «ضد» به ضد قهرمانی تبدیل شده که به عنوان جاسوس منافقین در دفتر حزب جمهوری اسلامی وارد شده و بمب را به آنجا می‌برد. گمان می‌رود قصد فیلم این نیست که ما به عنوان مخاطب برای کاراکتر سعید دل بسوزانیم، اما به خوبی سرنخ‌های ریشه شکل‌گیری و تغییر و تحول و رسیدن به جنون سعید را به ما می‌دهد.

کارگردان به‌خوبی یک شخصیت ضد قهرمان متقاعد کننده برای فیلمی با مضمون جاسوسی و خیانت علیه ملتش را پرداخته است و این جزو ویژگی‌های فیلم به شمار می‌آید. سعید در طول داستان دچار ابهام اخلاقی می‌شود و همین ابهام انگیزه‌های متناقض‌نمایی را نشان می‌دهد. البته که از کارگردان این فیلم این انتظار می‌رفت که برای شخصیت اصلی مهارت‌های تخصصی منحصر به فردی هم به تصویر بکشد…

از دیگر مولفه‌های مثبت در فیلم ریتم مناسب فیلم است که کسل کننده نیست گرچه که می‌توانست خلاقانه‌تر باشد.

حُسن دیگر اثر در قصه‌گویی و روایت ساده‌ای است که به خوبی با تعلیق آمیخته شده و تماشاگر را با دسیسه‌های موجود در قصه همراه می‌کند.

انتخاب خوب بازیگران، از دیگر شاخصه‌های «ضد» است که در کسب جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (نادر سلیمانی) و دیگر بازیگران فیلم نمود پیدا می‌کند. با این اوصاف، باید گفت سازندگان «ضد»، اثری خوش ساخت و جذاب را برای مخاطبان سینمای ایران خلق کرده‌اند که در وضعیت فعلی سینمای ایران، شایسته توجه بیشتری است.

رضا برآبادی