در این نشست محمد رسولی برای حاضران از «فلسفه اخلاق در شاهنامه» گفت.
به گزارش صبا، رسولی ضمن مرور تاریخ « فلسفه اخلاق» گفت: با گسترش ارتباط بین ملت‌ها در دوران باستان و کهن، مشاهده رفتارهای متفاوت در جوامع گوناگون که گاهی به کلی ارزش‌های اخلاقی، رفتاری متفاوت و حتی متضاد جامعه دیگر بود، این پرسش برای اندیشمندان ملت‌ها پدید آمد که کدام رفتارها درست است و ملاک سنجش رفتارهای درست از نادرست کدام است ؟ این پرسش سر آغاز پیدایش بحثی در فلسفه شد که «فلسفه اخلاق» نامیده می‌شود.او افزود: سوفسطاییان و شک‌گراها، اخلاق را امری قراردادی می‌دانستند. رواقیون، عدالت را برگرفته از طبیعت عاقل می‌دانستند. آنچه مسلم است این است که در مجموع در نحله‌های فلسفی بر اینکه عقل و خرد دلیل و مبنای اصلی برای درستی یا نادرستی اخلاق باشد، توافق دارند و هم رای هستند. در اروپای عصر جدید هم پیامدگرایی جان استوارت میل و «وظیفه گرایی» کانت، دو شاخه بزرگ اخلاق هنجاری شدند. این در حالی است که فلاسفه اخلاق ایران از دیر باز همه این موارد را بررسی کرده‌اند.
رسولی با اشاره به شاهنامه تصریح کرد: با توجه به آنچه که حکیم بزرگ ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه آورده، می‌توان با استواری گفت «شاهنامه یکی از اخلاقی‌ترین کتب گیتی است».
ما در بررسی رفتار انسانی، حسی در درون انسان‌ها سراغ داریم که از آن به عنوان «نفس لوامه» نام برده می‌شود. نفس لوامه ملامت‌گر و سرزنش کننده انسانی است که بخواهد کار ناشایست کند. همین نفس لوامه (جان سرزنشگر) در شاهنامه به زیبایی هر چه بهتر در قالب یک بیت آمده است: چهارم چنان دان که بیم گناه/ فزون باشد از بند و زندان شاه
یعنی آن بیم درونی و توان مهار رفتار خود، موثرتر و کاراتر از قدرت قانون و مجازات قانونی است.
این شاهنامه‌شناس همچنین تاکید کرد: شاهنامه اینگونه به اخلاق و فلسفه آن چه در جهت امور فردی و چه در جهت امور جمعی پرداخته است.
نمونه‌ای از ابیات اخلاقی شاهنامه این است: مگردان زبان زین پس جز به داد/که از داد باشی تو پیروز و شاد/همه داد جوی و همه داد کن/ز گیتی تن مهتر آزاد کن
رسولی سپس با اشاره به اینکه در کتاب «پندهای شاهنامه» در بخش‌های جدا از هم، پند و اندرزهای شاهنامه آورده شده است به طور مشروح فلسفه اخلاق در شاهنامه را بازگو نکرد و از آن میان به اخلاق نیکو در حکمرانی پرداخت.
نشست فرهنگی مهرگان با شعر خوانی شعرا و سخنرانی استاد هوشنگ طالع پی گرفته شد و در ساعت بیست پایان یافت.
Loading...
There are no comments yet