به گزارش خبرنگار موسیقی صبا، وحید آیریان مردادماه ۱۳۵۶ در تهران متولد شد. او در خانواده‌ای فرهنگی چشم به جهان گشود. پدربزرگش، استاد حسن‌قلی خان کلانتری، شاعر، نوازندۀ تار و آهنگ‌ساز بود و برادر بزرگترش نوازندۀ سه‌تار؛ همین بسترها‌ باعث شد که از همان کودکی با موسیقی آشنا شود. آیریان به صورت جدی در پانزده‌سالگی نواختن پیانو را آغاز کرد، به مدت هفت سال این ساز را نواخت و پس از آن به شکل خیلی خاص با تنبور آشنا شد. به گفتۀ خودش، «با این آشنایی از یک دنیا به دنیای دیگری پرتاب شدم». این پرتاب برایش بسیار زیبا بود و تأثیرات خوبی بر زندگی‌اش گذاشت؛ درصورتی‌که آن زمان وقتی نوازندۀ تنبور بود، اصلاً علاقۀ زیادی به ساز سنتی نداشت، ولی سحر و جادوی این ساز چنان مجذوبش کرد که پیانویش را فروخت و تمام زمانش را برای نواختن تنبور گذاشت. او ساز را از دست استاد «سید افشین قریشی» گرفت و چند جلسه‌ای از محضر ایشان بهره برد. وحید آیریان پس از مهاجرت استادش، فراگیری تنبور را از طریق دیدن ویدئوها و شنیدن کاست‌ها ادامه داد و بعدها گروه «آوای زمین» و «hellobaba» را پایه‌ریزی کرد.

آهنگ‌سازی فیلم و تئاتر نیز ازجمله کارهایی است که این هنرمند به آن اشتغال دارد. او با سی سال سابقه‌کار در عرصۀ موسیقی و حضور در سه دوره از جشنوارۀ موسیقی فجر، تاکنون کنسرت‌های گوناگونی را در تالار وحدت، برج میلاد و… برگزار کرده‌است و همچنین اجرای مشترک با زنده‌یاد استاد «جلال ذوالفنون» از فعالیت‌های مهم او به‌شمار می‌آید. گفتنی است که سبک کار وحید آیریان، موسیقی تلفیقی با بهره‌گیری از اشعار مفاخر ایرانی همچون مولانا، سعدی، حافظ، خیام و… است.

در پی، گفت‌وگو با این هنرمند را می‌خوانید:

وحید آیریان در ابتدا به گروه‌های هنری‌اش اشاره کرد و گفت: من حدود پانزده سال پیش در هندوستان دانشجو بودم و همان موقع گروهی را با همکاری استاد «مجتبی کلانتری» به نام «آوای زمین» تشکیل دادم که در زمینۀ موسیقی تلفیقی ایران و هند فعالیت می‌کند. آلبوم این گروه با نام «حالیا» در ایران منتشر شده‌است. پس از شیوع کرونا من کمتر توانستم با این گروه در ایران فعالیت کنم.

او افزود: یک سال پیش از شیوع آن ویروس نیز گروه hellobaba را که از شاگردان خودم تشکیل شده‌ است، پایه‌ریزی کردم. این شاگردان موسیقی را از صفر با خودم شروع کرده‌اند. من ابتدا این گروه را به شاگردان خودم اختصاص داده بودم، اما بعدها نوازندگان حرفه‌ای دیگری با این گروه هم‌ساز و هم‌نوا شدند.

این هنرمند ادامه داد: اجراهای ما در داخل ایران خیلی محدود بوده‌است. در این مدت بیشتر در ترکیه هر سال تقریباً برای بزرگداشت مولانا برنامه داشته‌ایم و در کشور هندوستان نیز اجراهایی برگزار کرده‌ایم. hellobaba درواقع یک خانواده است که در زیرمجموعه‌اش یک گروه تنبورنواز عاشق هم وجود دارد. این گروهی است که بیشتر سفر می‌کند و موسیقی را گسترش می‌دهد. این گروه چون بیشتر در سفر است، دوست داشتیم اسمی تلفیقی برای آن برگزیده شود؛ پس نامش از دو واژۀ «Hello» به‌معنای «سلام و درود» و «Baba» به‌معنای «بزرگ» تشکیل شده‌است؛ بنابراین یعنی یک «سلام یا درود بزرگ» یا «یک آغاز بزرگ».

وحید آیریان گفت: ازطرفی، «تنبورنوازان عاشق» نباید با hellobaba اشتباه گرفته شود یا تلفیق شود، زیرا تنبورنوازان عاشق همان شاگردان من‌اند که در خانوادۀ این گروه مشغول ساززدن هستند و این خانواده بیشتر سفر می‌کند.

او به برنامۀ اخیرش با این گروه نیز اشاره کرد و افزود: بیستم تا بیست و پنجم آذرماه بود که در قونیه کنسرت داشتیم. ما هم کنسرت موسیقی داشتیم و هم یک برنامۀ جذاب را تحت عنوان کنسرت‌نمایش «مات عشق» روی صحنه بردیم. مات عشق که برگرفته از اشعار حضرت مولانا در دفتر دوم «مثنوی معنوی» است، درواقع قصۀ کوتاهی از گفت‌وگو بین انسان و شیطان و دربارۀ مبحث «وحدت وجود» است و این‌که کدام‌یک عشق خالص‌تری به پروردگار دارند. ما امیدواریم که بتوانیم این اجرا را در ایران هم روی صحنه ببریم.

او ادامه داد: بازیگر این اجرا خانم «آویشن بیکایی» بودند که از هنرمندان حرفه‌ای تئاتر و سینما و تلویزیون به‌شمار می‌آیند. گروه تنبورنوازان عاشق هم نوازندگان این برنامه بودند. هنرمندانی که در این گروه تنبور نواختند خانم‌ها «سارینا امراللهی، مهسا امراللهی، مهشید بهتوئی، نسرین عبدالوند، زهرا گماری و لیلا یکانی‌زاده» و آقایان «علی‌رضا رستمی، محمد علیزاده و بابک غیاثوند» بودند. خانم «خزر چکاوک» نیز در این گروه به نوازندگی گیتار پرداخت و خانم «نگار ضرابی» به نواختن تنبور و سماع؛ ضمناً از حضور نوازندگان و سماع‌گران میهمان نیز سپاس‌گزارم.

این هنرمند افزود: برنامۀ پیش رویمان نیز این است که بتوانیم برای نوروز ۱۴۰۳، این جشن باستانی ایران را در کشور هندوستان برگزار کنیم و آنجا با همین گروه، کنسرت را روی صحنه ببریم. در اینجا واجب است از شرکت مسافرتی «ژوان» با مدیریت آقای «شهاب انصاری» برای همکاری و مشارکت صمیمانه با ما در این برنامه‌ها و اجراها، تشکر و قدردانی کنم.

سرپرست گروه hellobaba گفت: دوست دارم این را هم بگویم که تنبور برای من فقط یک ساز نیست؛ تنبور برای من درواقع انتخاب یک روش از زندگی، یک روش از اندیشیدن و یک شیوه از نگریستن به دنیاست. صدای تنبور برای من، جنسی فراتر از موسیقی است. شاید شخصیتی که این ساز دارد، آن را به چیز خاصی بدل کرده‌است که هرکسی به سمتش می‌رود ناخودآگاه احترام خاصی برایش قائل می‌شود. البته نگاه ما نباید نگاهی ابزاری باشد که چیزی را مقدس کنیم و چیزی را نامقدس. درواقع در کنار شخصیت هر سازی این هم باید قید شود که زیبایی در نگاه ما هم هست، نه در چیزی که فقط به آن می‌نگریم.

وحید آیریان دربارۀ موسیقی تلفیقی نیز گفت: این روندی است در تمام هنرها کاربرد دارد. اکنون انسان‌ها در همۀ دنیا به ترکیب و تلفیق رسیده‌اند؛ شاید سبک‌های دیگر خسته‌شان کرده و آنان را راضی نمی‌کند. شاید در تلفیق بتوانند جنسی از نوآوری را بیشتر تجربه کنند. در ذات تلفیق، تجمیع سبک‌ها و فرهنگ‌ها وجود دارد. حالا اگر هر کشوری در بحث موسیقی تلفیقی سرآمد شود، طبیعتاً بهتر می‌تواند فرهنگ خودش را به بقیۀ کشورها معرفی کند.

او افزود: در حال حاضر می‌توانیم بگوییم که موسیقی کلاسیک و موسیقی سنتی ما در این چند سال اخیر برای این‌که فرهنگ ایران را معرفی کند، تلاش خودش را کرده‌ و به موفقیت‌هایی نیز رسیده‌است.

این هنرمند با بیان این‌که موسیقی تلفیقی در فرهنگ ایرانی هنوز یک چیز جدید است، گفت: این درحالی‌ست که بیشتر کشورها سال‌هاست بر روی آن کار می‌کنند. ازطرفی، من فکر می‌کنم که فصل موسیقی تلفیقی هنوز در هیچ‌کجای دنیا به شکوفایی و اوج خودش نرسیده‌است؛ فقط این‌که ایران مثل بقیۀ چیزها خیلی دیرتر این روش را شروع کرده‌، ولی در این ۱۰ سال که نگاه می‌کنیم می‌بینیم رونق بیشتری گرفته‌است.

سرپرست گروه hellobaba ادامه داد: من احساس می‌کنم که ذهن و فرهنگ انسان ایرانی این قابلیت را دارد که بتواند در این سبک موفق باشد. با توجه به این‌که ذهن ما طوری است که فرهنگ‌های دیگر را پیگیری می‌کنیم و یا دربارۀ معیشت و سیاستشان اهل تحقیق هستیم و چون ایرانی‌ها اطلاعات خوبی از ملل دیگر دارند، فکر می‌کنم که می‌توانند در انجام موسیقی تلفیقی موفق باشند.

این نوازنده و آهنگ‌ساز افزود: در حال حاضر بزرگان موسیقی ما همچون استادان «کلهر» و «علیزاده» با نوازندگان کشورهای دیگر کارهای ترکیبی و تلفیقی انجام می‌دهند، چون آن‌ها نیز به این آگاهی رسیده‌اند که الان کارکردن در زمینۀ موسیقی تلفیقی می‌تواند مثمرثمر باشد.

وحید آیریان در پایان گفت: من نیز به نوبۀ خودم دارم در همین مسیر قدم برمی‌دارم؛ یعنی از ابتدا به موسیقی تلفیقی علاقه‌مند بودم که البته این سبک، تعاریف خیلی زیاد و گوناگونی دارد. ازطرفی، این شیوه برای من هنوز نوزادی است که بزرگ نشده‌ و من به بزرگ‌شدن آن بسیار علاقه‌مندم. به‌هرروی امیدوارم که در این مسیر موفق باشم.

پریسا اسماعیلی‌نیا