به گزارش صبا، سینمای ایران در دو ساله اخیر با عبور از بحران‌ها و چالش‌های متعدد داخلی و خارجی، امروز به نظم و سیاق و آرامش نسبی دست یافته که بی‌تردید، این برآیند مجاهدت و مبارزه رئیس سازمان سینمایی کشور و مدیران وی تا همه دلسوزان صنوف و حامیان سینماست.

اهمیت سینما به عنوان قدرتمندترین رسانه در دنیای مدرن بر کسی پوشیده نبوده و نیست ولی همین رسانه قدرتمند در دوران کرونا تا آستانه فروپاشی واقعی اقتصادی و اجتماعی پیش رفته و در کشور ما هم به دلیل ساختار نحیف و شکننده در نقطه افول قرار گرفته بود.

سازمان سینمایی دولت سیزدهم در حالی سکان سینما را بر عهده گرفته که تقریبا از تاک نشان امیدبخشی بر جای نمانده بود. پساکرونا و انتقال یک سینمای ورشکسته و در آستانه تعطیلی با انبوهی از مطالبات صنفی، رفاهی، معیشتی و آرمانی (جبهه فرهنگی انقلاب) به مدیریت سینمایی دولت سیزدهم افق سخت و دشوار را رقم زده بود.

اما، منتقدترین و غیرمنصف‌ترین کارشناس حوزه سینما هم به رغم همه گرایشات سیاسی، جناحی، و مقتضیات منافع صنفی، مدیریت قوی و موفق بحران‌ها و چالش‌ها و راهبری درست مسیر سینما را در ۲۸ ماهه اخیر منکر نیست.

نشانه‌های جریان جدید در سینما

امروز اما، شاهد شکل‌گیری نشانه‌های «جریان جدیدی در سینما» و پوست اندازی آن و ورود نیروی انسانی جوان و متخصص در سینما هستیم.

در ماه‌های آخر دولت دوازدهم بسیاری از سینماهای کشور مانند برف در حال آب شدن بودند و موجی فزاینده از اخبار تغییر کاربری، انحلال و تعطیلی سینماها و بیکاری خانواده سینما را شاهد بوده‌ایم در حالی که امروز فضای سینما جای خود را به رونق و گشایش‌های باور نکردنی داده است.

نهضت سالن سازی و توسعه زیرساخت، بازتعریف ساختار جشنواره‌های سینمایی تا شوراهای صنفی غیررانتی و پویا، اصلاح الگوی غلط و پرهزینه «هنر و تجربه»، اصلاح مسیر غلط فیلم اولی‌ها، تبدیل سینما به گفتمان و مطالبه ملی، تمجید نمایندگان ولی فقیه و ائمه جمعه از اقدامات و برنامه‌های سینمایی در استان‌های محروم، برداشتن خط تفکیک بین تهران و شهرستان‌ها، شورایعالی سینما به عنوان یک دستاورد طلایی با ده‌ها مصوبه در راستای توسعه پایدار سینما و شورایعالی سینما در استان‌ها همگی از نشانه‌های این تغییر هستند. در یک اتفاق ماندگار در استان‌ها، همگرایی بی‌سابقه در حوزه سینما در حوزه نهضت سالن‌سازی و توسعه زیرساخت سینماها از «چارویماق آذربایجان» تا «بوکان»، از «بهمئی» تا «سی سخت» از «سراوان» تا «زرقان» و کاشمر و.. باعث شده تا همگی صاحب سالن سینما شوند. شهر بم پس از ۲۰ سال به همت سازمان سینمایی صاحب سالن سینما شده است و تحقق رویای ۱۰۰۰ سالن سینما در آغاز این دولت که دست نیافتنی می‌نمود امروز با عبور تعداد سالن‌ها از عدد ۸۲۰ سالن دست یافتنی‌تر شده است.

توجه به هنرمندان با استعداد شهرستان‌ها

خط تفکیک که همواره متمرکز بر شهر تهران به عنوان متن اصلی جریان‌های هنری و سینمایی کشور بوده و شهرستان‌ها به حاشیه رانده شده بودند‌، با برنامه‌ریزی سازمان سینمایی در ۳ حوزه توسعه زیرساخت‌ها، توجه جدی به تولید و کشف استعداد‌ها، تغییر کرده و بی‌سابقه‌ترین تحولات و اقدامات را رقم زده است.

یکی از اتفاقات بی‌سابقه دیگر همگرایی چشمگیری است که امروز در میان مجموعه‌های فرهنگی کشور در حوزه سینما شکل گرفته است. چنین همگرایی، هم‌افزایی و تعامل عمیق در سطح نهادهای جبهه فرهنگی انقلابی از سازمان اوج، تا حوزه هنری، از صدا و سیما تا بنیاد روایت فتح، از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تا سازمان فرهنگی هنری شهرداری و مراکز سپاه و بسیج واقعا بی‌سابقه است که نقطه اتصال این هارمونی شخص رئیس سازمان سینمایی کشور است.

خوشبین‌ترین افراد هم فکر نمی‌کردند سازمان سینمایی بتواند با مدیریت و مهندسی اکران و شکست انحصار، رونق گیشه و فروش فراتر از ۱۰۰۰ میلیارد تومان از رقم بزند. آن هم سینمای مصدوم و بی‌جان در اثر کرونا و اغتشاش.

کشور و جامعه در یک سال و اندی اخیر با بی‌سابقه‌ترین چالش‌ها و بحران‌ها و هجمه‌های اپوزیسیون و معاندین مواجه شده بود. سال ۴۰۱۱ در مقطعی اتمسفر فرهنگی کشور دستخوش آسیب‌های بسیاری شده بود. در چنین شرایطی اتخاذ مواضع انقلابی شخص رئیس سازمان سینمایی در بزنگاه‌های تاریخی و رویکرد سریع و انقلابی وی خط بطلانی بر همه توهمات ضد نظام در حوزه فرهنگ و سینما کشید. سخنان صریح و قاطع وی در تالار وحدت در حمایت از ولایت و ولایتمداری در تاریخ معاصر ثبت و ضبط است.

از زاویه دیگر، سینما همواره در کشور ما از سوی برخی از جریانات مذهبی و حوزه‌های علمیه در مظان اتهام و ضد منافع ملی بود. در ادوار مختلف از ظرفیت اعتمادسازی نسبت به سینما کمتر استفاده شده بود. در این دوره اما، سازمان سینمایی به دلیل کارنامه درخشان در محتوای هدفمند و رویکرد و سیاست‌های انقلابی جای شک و شبهه باقی نگذاشت تا جایی که در اقدامی بی‌سابقه عملکرد سازمان سینمایی مورد تقدیر نمایندگان مجلس و حوزه علمیه قم قرار گرفته است.

تلاش‌ها و اقدامات اساسی سازمان سینمایی برای ترمیم حقوق سینماگران پیشکسوت، موضوع مالیات، مسکن، رفاه، ارتقای بودجه و منابع سینما و … هم بر کسی پوشیده نیست؛ در عین حال، سازمان سینمایی با همه چالش ها و مشغله‌ها از فناوری‌های نوین و ایجاد زیرساخت‌های پایدار هم غافل نشد. این سازمان کوشید تا در این زمینه هم، مبتنی بر اهتمام به شرکت‌های دانش بنیان داخلی از فیبر نوری تا سرور ملی، سامانه شناسا تا ارتقای سمفا، از ایده سینماکارت تا احیای ظرفیت‌های اقتصادی و بازرگانی در سینمارا پیگیری کند که بخش بزرگی از این پیگیری‌ها به ثمر نشسته است.

ایده ایجاد شهرک دیجیتال با سرمایه‌گذاری عظیمی که دارد یک شهامت انقلابی را می‌طلبید که امروز گام‌های اولیه آن برداشته شده است و خوشبختانه چشم انداز بسیار خوبی هم برای آن پیش‌بینی می‌شود. بنیاد ملی انیمیشن، خانه جشنواره، جذب اعتبار ۱۸۰۰ میلیاردی ریال برای نوسازی تجهیرات آموزشی سینمای جوان، ارائه خدمات رایگان آموزشی در استان‌های مختلف، همراه شدن دستگاه‌های اجرایی استان در تولیدات مشارکتی و رویدادهای ملی و استانی، استاندارد سازی و کیفی‌گرایی محتوایی همگی گوشه‌هایی از دستاوردها و اقدامات مهم سازمان سینمایی در دولت سیزدهم است.

اگر بخشی از این طرح‌ها جامع عمل بپوشد شک نداشته باشید دولت سیزدهم لقب مبدع طرح‌های بزرگ را در حوزه سینمای ایران به نام خود ثبت خواهد کرد.

این دستاوردها در شرایط ناآرامی‌های اجتماعی و سنگ اندازی‌ها، بحران‌های متعدد ناشی از ماجراهایی چون جنبش می تو، چالش سلبریتی‌ها، هشتگ‌های آن چنانی، بیانیه‌بازی برخی افراد در صنوف، اغتشاشات و سوء استفاده اپوزیسیون از سینماگران ساده لوح و کشف حجاب و هنجارشکنی‌ها  به دست آمده است.

افق‌های تازه در سینما

جامعه شناسی سینما و ادبیات رسانه‌ای این حوزه با کلیدواژه‌های آشنا و ملموس مواجه است که تداعی‌گر افق‌های تازه در سینماست. اخلاق، آگاهی، امید، قانون گرایی، استانداردسازی، عدالت‌محوری، عدالت فرهنگی و سینمایی، ایجاد نهضت سینماسازی، کشف استعدادهای شهرستانی، احیای سینمای استانی، بومی و آئینی، هم‌افزایی و گسترش نشاط عمومی و اجتماعی از طریق سینما، مسئله‌مندی مضامین در تولیدات سینمایی و اهتمام به عزت و منافع ملی و ساحت اخلاق و خانواده، گونه‌گرایی و توجه به سلایق طیف‌های مختلف اجتماعی، گسترش پاتوق‌های فرهنگی و سینمایی، رونق گیشه و توسعه زیرساخت سینمایی، شکستن انحصار و فروپاشی حلقه‌های بسته ذی‌نفعان سینما در حوزه تولید، پخش و اکران، وفاق و همگرایی سینمایی به رغم برخی شیطنت‌ها، تمرکززدایی در سینما، مسیرسازی برای عدالت فرهنگی، جهاد سینماسازی برای عدالت فرهنگی و صیانت و مراقبت فرهنگی از سینما از طریق پیشگیری از فیلم‌های مخرب و ضد‌خانواده و بسیاری از واژه‌های دیگر امروز معرف و موید مجموعه وسیعی از تحولات و اقداماتی است که در دو ساله اخیر به بار نشسته است.

در جشنواره فجر ۴۲ شایدگوشه‌هایی از خروجی سیاست‌گذاری سازمان سینمایی در دولت سیزدهم را نظاره‌گر باشیم. مشارکت پررنگ بخش‌های خصوصی در کنار مراکز دولتی و ارگانی، رنگین کمان فرهنگی و تنوع مضامین و موضوعات، ژانرهای متفاوت (کودک و نوجوان و دفاع مقدس، تاریخ معاصر و انقلاب ، استراتژیک، ورزشی، اجتماعی، فاتتزی و تخیلی، کمدی و اکشن )، رشد تنوع جغرافیایی نسبت به سال‌های گذشته و تنوع اقلیم‌های متفاوت، کاهش فیلم‌های آپارتمانی و پایتخت محوری، حضور پر‌رنگ فیلم اولی‌ها و ورود نسل نو به سینمای ایران که نشان از نتیجه دادن سیاست‌های نوگرایی و جوان‌گرایی سازمان سینمایی است و حضور چهره‌های شاخص سینماگران در جشنواره اعم از کارگردانان و بازیگران و عوامل، گواه موفقیت و راهبری درست و کارآمد جریان پرتلاطم سینما در افق هدفمندانه است.

*میثم خدابنده‌لو (کارشناس سینما)