چهل و دومین جشنواره فیلم فجر میزبان برخی از کارگردانانی است که اولین بار دست به ساخت فیلم سینمایی خود زدند. آثار کارگردانان فیلم اول که معمولاً در جشنواره فیلم فجر از آنها به عنوان آثار بخش «نگاه نو» یاد می‌شود، می‌تواند در شکوفایی و پیشرفت جامعه سینمایی ایران تاثیرگذار باشد. در این راستا فیلم سینمایی ظاهر به کارگردانی حسین عامری و تهیه­‌کنندگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان جز ۱۲ فیلم کارگردان اولی است که در بخش نگاه نو حضور دارد. خبرنگار سینما صبا به بهانه حضور این فیلم در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر با حسین عامری به گفتگو پرداخته که در ادامه می­‌خوانید:

در مورد خودتان و سوابق هنری­تان بگویید.

متولد سال ۱۳۵۴ از شهرگرگان هستم، بعد از پایان­ دبیرستان، موفق به قبولی در رشته نمایش از دانشکده سینماتئاتر شدم. از طرفی بعد از گذراندن دو ترم، همزمان در دانشکده صدا و سیما نیز پذیرفته شدم که الباقی ادامه تحصیلات را در این در دانشگاه سپری کردم. در طول سال­ها مشغول ساخت چندین فیلم کوتاه، برنامه و فیلم­های تلوزیونی شدم که در جشنوارهای مختلف همچون کودک و نوجوان، رشد و… موفق به کسب جوایز شد. آخرین کارم نیز ساخت یک سریال در پلت­فرم بود که به پایان رسید.

دغدغه ساخت فیلم سینمایی «ظاهر» چطور شکل گرفت؟

به طور اتفاقی متوجه شدم که در زمان جنگ تحمیلی کودکان و نوجوانانی بودند که روانه جنگ شدند اما خانواده و آشنایی را نداشتند. همچنین یک سری از تجارب زندگی خویش با این اندیشه در ذهنم ادغام شد و ایده اصلی شکل گرفت.

چه مدتی صرف نگارش فیلمنامه شد؟

این فیلمنامه توسط من و نویسندگی مشترک با نسرین باستانی(همسرم) نوشته شد. روند نگارش این فیلمنامه حدودا ۱۰سال طول کشید و چندین ­بار بازنویسی شد. همچنین در این سالها، قرار بود که این اثر چندین ­بار به تولید برسد اما موفق نشد، چراکه تهیه سرمایه و لوکیشن بسیار مشکل بود.

خلاصه داستان و ژانر فیلم چیست؟

در همین حوالی، کنار تپه­‌های رنگین کمان، در سرمای زمستان، در سکوت و شب و تنهایی… کورسوی نور  خانه­ای… سقفی و سلامی…

این متن، خلاصه فیلم «ظاهر» است و محوریت اجتماعی دارد. چون مربوط به جنگ است، در ژانر دفاع مقدس قرار می­‌گیرد. البته لازم به ذکر است که این فیلم فضای جنگ را به تصویر نمی­‌کشد بلکه حواشی و تاثیرات مربوط به جنگ را در برگرفته است.

دکوپاژ را قبل از شروع فیلمبرداری انجام دادید یا به شکل دکوپاژ سرصحنه عمل کردید؟

باتوجه به تجربه و درکی که از دکوپاژ دارم و البته بانظر به فضا موردنظر، حس و اجرای هر صحنه و… دکوپاژ را سرصحنه طراحی کردم. البته من به عنوان کارگردان هیچ وقت دکوپاژ را از قبل فیلمبرداری انجام ندادم، چراکه زمان فیلمبرداری هیچ چیز ثابت نیست، به طورمثال ممکن است وضعیت بازیگر و یا موقعیت لوکیشن نسبت به دیروز متفاوت باشد. به همین دلیل طراحی دکوپاژ باید با درک موقعیت و طراوات صحنه ایجاد شود. از طرفی به نظرم مهم­ترین وجه یک فیلم تدوینگر آن است که به عنوان کارگردان دوم شناخته می‌­شود و می­‌تواند به اجرای درست فیلم کمک شایانی کند. در فیلم «ظاهر» نیز آقای حسن حسن­دوست به عنوان تدوینگر بسیار زحمت کشیدند و بخشی از هنرنمایی فیلم، محصول اثر ایشان است.

در این اثر اغلب بازیگران شناخته شده نبودند، کار با آنان چطور بود؟

بله به جز آقای روح الله زمانی و یحیی شادمانی سایر بازیگران مطرح و چهره نبودند و بیشتر در آثار کوتاه فعالیت داشتند. به نظرم فرم فیلم است که تعیین می­‌کند چه اشخاصی ایفای نقش کنند و ظاهر نیز از آن مستثنی نبود. باتوجه به فرم فیلم و­ لزوم بکر بودن شرایط، به هیچ عنوان تمرینی با بازیگران انجام ندادم و ترجیح بر این شد که بازیگر در لحظه به آن بازیگری برسد. هرچند این پروسه سخت بود اما لازمه کار بود و باید انجام می‌­شد.

پراکنندگی لوکیشن به چه شکل بود و در چه شهرهایی فیلمبرداری شده است؟

فیلمبرداری این فیلم در شهر آزادشهر(شرق استان گلستان) انجام شد. اغلب لوکیشن‌ها خارجی بود و بخش بزرگی از کار در پادگان و اطراف آن فیلمبرداری شده است.

همه چیز طبق برنامه‌­ریزی پیش رفت؟

باتوجه به مشکلات جوی، محدودیت­ها و معضلات نوری(به دلیل محدودیت‌های نور روزانه ۶ ساعت توان ضبط داشتیم) حدودا ۴۵ الی ۴۷ جلسه طول کشید. از طرفی شرایط و وضعیت هوا در لوکیشن فیلمبرداری بسیار سخت و طاقت فرسا بود اما خداروشکر تمام عوامل همکاری‌­های لازم را انجام دادند و اگر این همراهی و همدلی اعضا نبود قطعا این فیلم نمی­‌توانست به این شکل ارائه شود.

اتفاق ویژه‌ای در این اثر بود که بخواهید به آن اشاره کنید؟

معتقدم که یک اثر واقعی در کنار تمام جزئیات و عوامل متاثر است که می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد. یعنی زمانی که اثری فیلمبرداری می­‌شود تازه قدم اول شکل می‌­گیرد و هر مرحله با ورود سایر جزئیات، چیزی به آن اضافه می­‌کنند که به تنهایی ممکن نیست. بنابراین همه این موارد در کنار هم، می‌­توانند اتفاق ویژه‌­ای در هر اثر ایجاد کنند تا حد مطلوب شکل بگیرد.

جذاب‌ترین سکانس فیلم از نظر خودتان؟

سوال سختی است اما بنا به فرم فیلم، سکانس پایان فیلم، برای من و بسیاری از دوستانم بسیار تاثیرگذار است.

فیلم سینمایی «ظاهر» چه شانسی در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر خواهد داشت؟

نمی‌­دانم. خب این اثر اولین فیلم سینمایی من است و سایر فیلم­ها را ندیدم ولی قطعا آثار دیگر هم بسیار خوب خواهند بود. اصلا نمی­‌دانم برخورد مخاطب با این فیلم چگونه است؟! به نظرم نمی‌­توان درموردش اظهارنظر کرد، چراکه نظرات داوران اولویت دارد.

در آخر اگر نکته یا صحبتی هست، بفرمایید؟

واقعا جا دارد از مجید مجیدی تشکر ویژه‌­ای بکنم که بسیار به کار لطف داشتند و کمک­‌های شایانی به کار کردند.

نشر اول: روزنامه صبا

*معصومه دهقان‌نژاد