به گزارش خبرنگار سینما صبا، بخش عظیمی از پیشرفت و عظمت هنر سینما زمانی محقق شد که تخیل دور از واقعیت انسان روی کاغذ آمد و به تصویر کشیده شد اما واقعیت آن است که هنر هفتم همیشه به روایت واقعیت هم وفادار بوده. به همین دلیل تعداد فیلم‌هایی که براساس داستان‌هایی واقعی ساخته شده‌اند، چندان هم کم نیست و در میان آن‌ها آثار ارزشمندی وجود دارند که فرصت تبدیل‌شدن به بهترین فیلم‌های تاریخ سینما را هم پیدا کرده‌اند.

«این فیلم براساس واقعیت ساخته شده است!»، شاید هیچ جمله‌ای اندازه‌ این عبارت خبری به دل یک فیلم تعلیق‌ و اضطراب‌ را تزریق نکند. آثاری که داستانشان زمانی، جایی بیرون از ذهن نویسنده توسط کسی تجربه شده، قطعا تماشاگر را هیجان‌زده می‌کند، چراکه آدم‌ها به‌دنبال چشیدن طعم تجربیات یکدیگر هستند.

فیلم‌های ساخته شده براساس این رویکرد، یا براساس تجربیات فردی شکل گرفته‌اند و یا تجربیات جمعی؛ اتفاقاتی که یک ملت و یا گروهی خاص درگیر آن بوده‌اند. ناگفته نماند نوشتن یک فیلم‌نامه جذاب براساس یک داستان واقعی بسیار دشوارتر از نگارش یک داستان کاملا منحصربه‌فرد به نظر می‌رسد.

هنگام تماشای این دسته از آثار، می‌توانید مدام به خود یادآور شوید که آنچه روی صفحه در جریان است، واقعا اتفاق افتاده و حال شما می‌توانید داستان را با تمام وجود درک کنید. در اینجا مهم نیست اثر در چه ژانری ساخته شده است بلکه تنها چیزی که اهمیت دارد، آن ارتباط و یا حسی است که باید با قصه‌ها برقرار شود؛ حسی که، پیشتر توسط دیگرانی شبیه ما لمس شده است. حتی با این وجود که آگاهیم وقایع این فیلم‌ها برای نمایش در سینما کاملا دراماتیزه می‌شوند و اغلب شخصیت‌ها ساخته و پرداخته‌ ذهن نویسندگان هستند، باز هم با آن‌ها همراه می‌شویم و به خاطر آنچه که هستند دوست‌شان داریم.

ما در این گزارش به بهانه اکران فیلم سینمایی «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد که قصه ۱۸ ساعت ابتدایی زلزله بم را رویات می‌کند، به ۱۰ فیلمی که در دهه ۹۰ در سینمای ایران برمبنای داستان واقعی ساخته شدند و بیشتر مربوط به تاریخ معاصرهستند، پرداختیم؛ از داستان‌های تاریخی تا رخدادهای شخصی. که در ادامه می‌خوانید.

فیلم سینمایی «سیانور»

کارگردان: بهروز شعیبی

سال ساخت: ۱۳۹۴

دومین فیلم بلند سینمایی بهروز شعیبی در مقام کارگردان پس از «دهلیز» و حضور موفقش در جشنواره سی و یکم فجر، «سیانور» نام داشت که درباره مقطعی فراموش شده از تاریخ معاصر کشورمان بود. این اثر که در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، برگرفته از روایت‌های رسمی دولت ایران از وقایع درونی سازمان مجاهدین خلق ایران پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و بازگوکننده اختلافات میان دو دسته در سازمان مجاهدین خلق و درگیری میان چهره‌های کلیدی آن مانند تقی شهرام، مرتضی صمدیه لباف و مجید شریف واقفی در متن یک داستان عاشقانه نافرجام است.

فیلم سینمایی «غلامرضا تختی»

کارگردان: بهرام توکلی

سال ساخت: ۱۳۹۷

ساخت یک اثر سینمایی از زندگی جهان پهلوان تختی همواره یکی از جذاب‌ترین سوژه‌ها برای کارگردانان بوده است و حتی روزگاری مسعود کیمیایی و علی حاتمی نیز قصد ساختن فیلمی با این موضوع را داشتند. اما جسارت بهرام توکلی در به تصویر کشیدن شخصیت چند بُعدی غلامرضا تختی و حوادث خاص دوران او از نظر تحولات سیاسی و اجتماعی اثرش را تبدیل به فیلمی متفاوت کرد. بهرام توکلی در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با مستندنگاری زندگی پُرفراز و نشیب جهان پهلوان تختی با نام «غلامرضا تختی» حضور داشت که در ۱۰ بخش کاندید کسب سیمرغ بلورین و در نهایت موفق شد در دو بخش بهترین طراحی صحنه و بهترین فیلمبرداری سیمرغ بلورین را از آن خود کند.

فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد»

کارگردان: نرگس آبیار

سال ساخت: ۱۳۹۷

دستگیری و کشته شدن عبدالمالک ریگی؛ تروریست منطقه سیستان و بلوچستان که در دهه ۸۰ نامش عجین با سایه مرگ بود، قصه‌های متعددی وجود دارد که نرگس آبیار در فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» با بهره‌گیری از این موضوع که اتفاقی مهم در تاریخ ایرانِ پس از انقلاب است، اثری متفاوت را تولید کرد. این فیلم داستان فائزه است که با عبدالحمید ریگی ازدواج می‌کند. این دو به خاطر مشکلاتی مجبور می‌شوند از ایران به پاکستان بروند؛ سفری که در نهایت، پایانی تراژیک برای هردویشان دربردارد.

حضور در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر اولین گام این فیلم بود که با نامزدی در ۱۳ رشته، توانست ۶ سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و بهترین چهره‌پردازی را به خود اختصاص دهد.

فیلم سینمایی «درخت گردو»

کارگردان: محمدحسین مهدویان

سال ساخت: ۱۳۹۸

تخصص او در ثبت تاریخ شفاهی برخی از رخدادهای ناگفته این سرزمین، جایگاه او را به عنوان یکی از فیلمسازان جریان‌ساز سینمای ایران تثبیت کرد. درباره محمدحسین مهدویان حرف می‌زنیم؛ کارگردانی که اواخر دهه ۹۰ به سراغ ساخت فیلم سینمایی «درخت گرد» که روایت از بمباران شیمیایی سردشت و جنایت صدام حسین نسبت به مردم کرد ایران است، رفت. این اثر دست روی موضوعی به شدت مهم و دهشتناک گذاشته و در همین مسیر موفق شده است تا حد خوبی مخاطب را با عمق دردناک و فاجعه‌آمیز این رخداد در سردشت همراه کند. این اثر با حضور در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در ۱۲ رشته نامزد سیمرغ بلورین شد که در نهایت ۲ سیمرغ بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد را کسب کرد. ناگفته نماند که «درخت گردو» در رویدادهای مهمی نظیر جشنواره‌ فیلم آسیا پاسفیک، جشنواره بین‌المللی فیلم داکا و… حضور داشت.

فیلم سینمایی «روز صفر»

کارگردان: سعید ملکان

سال ساخت: ۱۳۹۸

پیش از تجربه کارگردانی، سینما را در دو موقعیت چهره‌پرداز و تهیه‌کننده تجربه کرده بود. چهره‌پردازی که ۶ سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر در کارنامه خود دارد و هم تهیه‌کننده فیلم اولی‌های موفق در یک دهه گذشته از جمله سعید روستایی و فیلم «ابد و یک روز». سعید ملکان برای کارگردانی نخستین فیلمش با نام «روز صفر» در سال ۹۸ سیمرغ بلورین بهترین فیلم در بخش نگاه نو، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی و همچنین جایزه ویژه هیات داوران را برای کارگردانی و تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «روز صفر»، از سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.

«روز صفر» یک فیلم امنیتی و ضدجاسوسی است که در یک ساختار رئالیستی بر مبنای واقعیت ساخته شده است. ملکان درباره اثرش می‌گوید: «تمام داستان این فیلم براساس واقعیت است. دوست داشتم آدم‌هایی که بدون اسم و گمنام برای امنیت کشورمان تلاش می‌کنند را روایت کنم. شخصی که در فیلم مامور امنیتی است نیز در پایان به زندگی در میان مردم برمی‌گردد و از آن‌ها طلبکار نیست.»

فیلم سینمایی «منصور»

کارگردان: سیاوش سرمدی

سال ساخت: ۱۳۹۹

سیاوش سرمدی که پیش از این در حوزه سینمای مستند فعال بود، در اولین تجربه سینمایی‌اش به سراغ «منصور» رفت و بخشی‌هایی از زندگی شهید منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال‌های پایانی جنگ تحمیلی را روایت کرد؛ صحبت از شخصیتی برجسته که در اوج محدودیت‌های مختلف و با دست خالی، صنعت هوایی کشور را به سمت رشد و شکوفایی هدایت کرد.

این فیلم در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و در ۲ بخش نامزد سیمرغ بلورین شد و در چهلمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین عکس را دریافت کرد.

فیلم سینمایی «هِناس»

کارگردان: حسین دارابی

سال ساخت: ۱۴۰۰

حسین دارابی در دومین ساخته سینمایی خود به سراغ روایتی ملتهب از دهه ۹۰ جامعه ایران رفت؛ «هِناس» روایت بخش‌هایی از زندگی شهید داریوش رضایی نژاد دانشمند هسته‌ای ایران است که جلوی چشم همسر و فرزند خود ترور شد. این اثر که برای اولین بار در چهلمین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد، در ژانر بیوگرافی ساخته شده است که جزو ژانرهای نادر در سینمای ایران محسوب می‌شود.

فیلم سینمایی «ضد»

کارگردان: امیرعباس ربیعی

سال ساخت: ۱۴۰۰

دومین ساخته امیرعباس ربیعی با نام «ضد» قصه خود را در بستری ملتهب بین عشق و ترور از زمستان سال ۵۹ تا تابستان سال ۶۰ روایت می‌کند. این اثر هم مانند اثر اول این فیلمساز جوان با نام «لباس شخصی» پس زمینه‌ای از نفوذ دارد اما  داستان اصلی آن مرتبط با نقش گروهک منافقین در ترور شهید بهشتی است که در هفتم تیز سال ۶۰ اتفاق افتاد.

فیلم سینمایی «ضد» برای نخستین بار در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و نامزد دریافت هفت سیمرغ و برنده ۲ سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد و بهترین طراحی صحنه شد.

فیلم سینمایی «احمد»

کارگردان» امیرعباس ربیعی

سال ساخت: ۱۴۰۲

هجده ساعت ابتدایی زلزله مهیب و دلخراش بم و عمل قهرمانانه شهیداحمد کاظمی در ساعات طلایی امدادرسانی به زلزله‌زدگان سوژه سومین اثر بلند سینمایی امیرعباس ربیعی است که در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر رونمایی می‌شود. «احمد» علاوه بر آنکه نخستین روایت سینمایی از نخستین ساعات این زلزله دهشناک است، اولین اثر اجتماعی کارگردان جوانش محسوب می‌شود که باید منتظر ماند و دید با چه واکنشی از سوی مخاطبان روبه‌رو خواهد شد.