به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا، قسمت ۶۰ از برنامه «نقد سینما»، در هشتمین شب جشنواره فیلم فجر ۴۲ روی آنتن شبکه چهار سیما رفت.  بخش اول برنامه به نقدوبررسی فیلم «بی‌بدن» با حضور مرتضی علیزاده، کارگردان اثر اختصاص داشت.

مرتضی علیزاده ابتدا عنوان کرد: من در یک سری از دوره‌های فیلمسازی پارتیزانی شرکت کردم و به شکل تجربی مسایل را یاد گرفتم؛ مثلا اینکه چگونه با بحران‌های پیش‌تولید و تولید دست و پنجه نرم کنیم. طبیعتا آنجا با مسایل پس‌تولید و بحران‌ها، که در «بی‌بدن» شامل حال ما شد، سروکار نداشتیم. قبل از این اثر من فیلم و سریال نوشته بودم اما ساخته نشد؛ در واقع قسمت بود اولین کاری که می‌سازم «بی‌بدن» باشد.

وی ادامه داد: ما در دوره‌ای که فیلم کوتاه پارتیزانی می‌ساختیم، تقریبا چیزهایی را که باید از مراحل تولید دستمان بیاید، می‌شناختیم. در فیلم «خوانا بنویسید» هم توانستیم یک بودجه‌ای را جذب و تولید نیمه‌حرفه‌ای را تجربه کنیم‌. این تولید نیمه حرفه‌ای به من امکان دیده شدن در جشنواره فیلم کوتاه تهران را داد. برای همین این اعتماد شکل گرفت که بودجه‌ای را در اختیارم قرار دهند و من هم خداروشکر توانستم سربلند از آن کار دربیایم. بعد از آن سفارش سریال هم گرفتم اما چون درگیر «بی‌بدن» شدم، سمت سریال نرفتم. علاقه من به سینماست و معتقدم سینما مانند فرش دستباف است.

این کارگردان درباره ایده فیلم «بی‌بدن» اظهار کرد: بعد از «خوانا بنویسید» از طریق رفاقتم با کاظم دانشی و ترکیب ایده‌هایمان در نهایت به ایده «بی‌بدن» رسیدیم.

وی درباره هیاهو ایجاد شده پیرامون فیلم «بی‌بدن» عنوان کرد: هیاهو تا یک جایی می‌تواند فیلم را پیش ببرد؛ اگر فیلم خودش پتانسیل لازم را نداشته باشد، بیننده همراهی نمی‌کند.

بخش بعدی «نقد سینما» به گفتگو درباره فیلم «نبودنت» با حضور کاوه سجادی‌حسینی کارگردان اثر اختصاص داشت.

وی ابتدا بیان کرد: ایده اولیه و طرح فیلم را صادق خوشحال در سال ۱۳۹۵ برایم مطرح کرد. این فیلمنامه در ابتدا آن مرد با ترس آمد، نام داشت که فضای قصه به دیگر قصه‌هایم نزدیک بود و به مهاجرت، فقدان، تنهایی و روابط انسانی می‌پرداخت. فرهاد دلارام هم به ما ملحق شد و ما سه نفری فیلمنامه را نوشتیم. من یک سال به دنبال سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده گشتم، اما به نتیجه نرسیدیم. در نهایت شرایط برای ساختش مهیا شد و از آخر ۱۴۰۰ تولید را شروع کردیم تا به این جشنواره رسیدیم.

این کارگردان درباره نشان ندادن سیاهی و ناامیدی مطلق در فیلم اظهار کرد: تم تنهایی در اکثر آثار من دیده می‌شود، در همه فیلم‌هایم فقدان هست یعنی یک چیزی در فیلم از دست می‌رود. کاراکتر مرضیه، نماد مادرم است. من اکنون تنهایی را عمیق‌تر فهمیده‌ام و نسبت به فیلم «بوفالو» جهان آرامتری دارم.

بخش بعدی برنامه «نقد سینما»، به گفتگو درباره فیلم «باغ کیانوش» ساخته «رضا کشاورز»، با حضور محمدجواد موحد تهیه‌کننده و میلاد محمدی کارگردان انیمیشن اثر اختصاص یافت.

محمدجواد مدحد درباره ایده «باغ کیانوش»  بیان کرد: ما در مجموعه «باشگاه فیلم سوره» مسیری را با فیلمسازهایمان طی می‌کنیم. سال ۱۳۹۸ بود که رضا کشاورز وارد باشگاه فیلم سوره شد و قبلش هم چند کار کوتاه ساخته بود. ما متوجه شدیم که ذائقه او این است که برای نوجوانان فیلم بسازد. بعد از اینکه ساخت چند فیلم کوتاه را با او تجربه کردیم، تصمیم گرفتیم یک فیلم سینمایی را با او کار کنیم. ما سال‌ها قبل حق اقتباس از کتاب «باغ کیانوش» را خریده بودیم پس درنهایت با اندکی تغییرات توسط کارگردان فیلم این کار را تولید کردیم‌.

میلاد محمدی، کارگردان انیمیشن این اثر مطرح کرد: من و رضا کشاورز رفاقت قدیمی باهم داریم ما ساعت‌ها درباره این اثر و چگونگی انیمیشن فیلم به این نتیجه رسیدیم که در اثر پیداست. او اعتماد جدی به من داشت و صرفا با یک صفحه نریشن از من خواست که با خلاقیتم آن را طراحی کنم.

موحد تهیه‌کننده این اثر درباره انگیزه ساخت «باغ کیانوش» عنوان کرد: من باشگاه فیلم سوره را به یک انسان کبیر تشبیه می‌کنم، زمانی که جزء به جزء این انسان سالم است گویی بدن انسان کامل است. همچنین باید گفت که تولید اثر برای نوجوان را یک وجهی مهم نمی‌دانم، یکی از انگیزه‌های بزرگ من این است که سالی دو فیلمساز به مجموعه فیلمسازهای جوان اضافه کنم.

بخش بعدی «نقد سینما» به گفت‌وگو درباره فیلم «آبی روشن» با حضور بابک خواجه‌پاشا کارگردان و سیدمحمدحسین‌ میری تهیه‌کننده اثر اختصاص داشت.

بابک خواجه‌پاشا ابتدا عنوان کرد: زمانی که فیلمنامه‌ به من که ارایه شد، متوجه شدم که  مضمونش انسان و خانواده است؛ موضوعی که من با خودم قرار گذاشته‌ام تا جایی که می‌توانم درباره‌اش فیلم بسازم. انقدر این موضوع کنشمند و دراماتیک است که می‌توان سال‌های‌سال از آن فیلم ساخت. در کل فضای این فیلم بستری داشت که می‌توانستم برای فیلمنامه آورده داشته باشم.

وی ادامه داد: «آبی روشن» فضای معرفتی داشت، اینکه شخصی مسیری را طی کند و به خودشناسی برسد، همچنین فضای هویتی فیلم جذاب بود. باید گفت که ما درباره هویت ایرانی، کم فیلم ساخته‌ایم. دین و مذهب ما بخشی از هویت ماست؛ زمانی که ما درباره‌اش فیلم نسازیم، به آسبیب می‌رسیم. «آبی روشن» یک کار مقدس انجام می‌دهد و آن همراهی دو نسل و رسیدنشان به گفتمان و درک مشترک است. فیلم نشان می‌دهد که راه رسیدن به این درک مشترک احترام به همدیگر است.

سیدمحمدحسین میری، تهیه‌کننده اثر بیان کرد: «آبی روشن» از نظر تولید کار سختی بود اما همدلی عوامل فیلم کار را پیش برد. تکثر لوکیشن و همچنین فیلمبرداری فیلم در پاییز از چالش‌های فیلم بود. شایان ذکر است که خوشبختانه با وجود اینکه فیلم کمدی نبود اما حقیقتا بازخورد خوبی از فیلم گرفتیم؛ این یعنی نباید این مدل سینما رها شود. هر چند  ماندن در چنین ژانری سخت است اما باید ادامه داد.

خواجه‌پاشا، کارگردان اثر مطرح کرد: ما گاهی یادمان می‌رود که برگزیده خداوند کیست، ما باید حواسمان جمع شود که حقی به گردنمان نماند؛ اولین حقی که گردن ماست حق نزدیکان ماست. در «آبی روشن» خادمی امام‌رضا نمادی است که تا زمانی که حقی گردنت باشد به جایی که می‌خواهی، نمیرسی.

میری تهیه‌کننده این فیلم سینمایی گفت: این فیلم سفارشی نبود و ما خودمان آن را ساختیم. این مدل سینما برای جمهوری اسلامی ایران افتخار کسب کرده. اگر حمایت صورت گیرد ما دوباره به اوج برمی‌گردیم. ما بعد از آثاری مانند آثار مجید مجیدی، دیگر نتوانستیم هویت ایرانی را معرفی کنیم.

خواجه‌پاشا در نهایت خاطرنشان کرد: سینمای ما تا زمانی که ایرانی نشود، بین‌المللی نخواهد شد.

در بخش بعدی «نقد سینما»، محمدرضا مقدسیان به برنامه پیوست تا به ادامه موضوع مساله‌مندی در سینمای ایران و فیلمنامه پرداخته شود.

محمدرضامقدسیان ابتدا بیان کرد: من امروز فیلم «باغ کیانوش» را دیدم و واقعا غافلگیر شدم. اگر نگویم «باغ کیانوش» بهترین فیلم جشنواره امسال است، حتما یکی از بهترین‌های جشنواره است؛ در رده سه فیلم برتر. خیلی حیف است که این فیلم در بخش سودای سیمرغ نیست. همه صحبت‌های ما در این چند شب مانند پرسشگر بودن، مساله‌مند بودن، به زبان سینما احترام گذاشتن، دغدغه نسل جدید و شعار ندادن به شکل درستی در «باغ کیانوش» رعایت شده بود.

وی ادامه داد: اگر بخواهم درباره حضور دو فیلم «بی‌بدن» و «باغ کیانوش» در سودای سیمرغ امتیازدهی کنم‌؛ «بی‌بدن» ۵۰ و «باغ کیانوش» ۱۰۰ است. «باغ‌ کیانوش» از  «بی‌بدن» مهمتر، منسجم‌تر، سینمایی‌تر و فکرشده‌تر بود. اینکه یک گروه کاملا جوان فیلم را ساخته بودند، برای من وجدآور بود.

امیررضا مافی مطرح کرد: لحظه‌ای که تصمیم گرفته شده «باشگاه فیلم سوره» تاسیس شود، به این مساله رسیدند که تربیت انسان‌ها از ساختن آثار و محصولات مهمتر است. موسسان این باشگاه، اولین کاری که در تاسیس سازمان انجام دادند، این بود که بوروکراسی را از دل سازمان بیرون کشید و به معنای واقعی به باشگاه تبدیل شد. کارکنان آنجا پشت هم هستند، رقابت می‌کنند اما حسادت نمی‌کنند. فرق سینمای با سینمای غرب در این است که سینماگران ما مهمتر از فیلم‌هایشان هستند، خلق آدم‌هایی که جهان‌بینی داشته باشند، مهمتر از فیلم‌هایی است که جهان‌بینی بسازند. برای همین فیلمسازهای ما به تکنسین تبدیل شده‌اند و این بسیار دردناک است.

مقدسیان در ادامه عنوان کرد: این مدل اگر جواب داد و مساله‌مند شد ما باید بگوییم که چه کردید؟ تا ما هم یاد بگیریم. در فیلم “باغ کیانوش” قهرمانان نوجوانان متولد دهه ۹۰ هستند که بازی بسیار واقعی دارند و جامعه ایرانی را با کاراکتر‌هایشان پوشش داده‌اند. «باغ کیانوش» به شکل ظریف و بدون اغراق از قهرمانی‌های دفاع مقدس الهام گرفته می‌شود. این الهامات بدون تبدیل به شعار، مفاهیم فداکاری، خاک، مرز و برادری منتقل می‌کند. حتی در آنجایی که اشاره به جنگ و عملیات‌ها دارد، ممکن است برای نوجوان خشن باشد، از انیمیشن استفاده می‌کند و این نشان از درایت فیلمساز است.

امیررضا مافی میزبان برنامه در پایان این بخش از برنامه عنوان کرد: سینما و عرصه فرهنگ فاقد تجربه‌نگاری است ما همواره چرخ ها را از ابتدا آفریدیم.

بخش بعدی «نقد سینما» به گفتگو درباره فیلم «نوروز» با حضور سهیل موفق کارگردان و محمدرضا نادری تهیه‌کننده اثر اختصاص داشت.

سهیل موفق، کارگردان اثر درباره ایده اولیه «نوروز» بیان کرد: دخترم جانا یک‌سال‌ونیمه بود که خیلی به مقوله بابانوئل و کریسمس توجه داشت. من با خودم گفتم نوروز که جشن باستانی ماست و در ۱۲ کشور جشن گرفته می‌شود چرا انقدر شناخته شده نیست. ما طرحی درباره این موضوع نوشتیم و برای ساختنش بسیار دوندگی کردیم. درد کار اینجا بود که اهمیت این موضوع درک نمی‌شد. در نهایت این فیلم با همراهی محمدرضا نادری ساخته شد. می‌خواهم بگویم فیلم «نوروز» را به کودک محدود نکنیم، این فیلم خانوادگی است.

محمدرضا نادری تهیه‌کننده اثر عنوان کرد: مساله نوروز آن‌قدر ارزشش بالاست که درباره‌اش بسیار فیلم می‌توان ساخت. اینکه سال گذشته میکی‌موس نوروز را تبریک گفت، بار مسئولیت ما را زیاد کرد. در ابتدا فیلمنامه تحت عنوان «تخم‌مرغ رنگی» بود اما با همکاری «حمزه صالحی» فیلم را فرامنطقه‌ای کردیم و به «نوروز» تبدیل شد.

سهیل موفق درباره همراهی دیگر کشورها در این فیلم مطرح کرد: قصه «تخم‌مرغ رنگی» محدود به جغرافیا خودمان بود. ساختار «نوروز» همان ساختار «تخم‌مرغ رنگی» است اما بعد از بازبینی اولیه به نتیجه رسیدیم که قصه را فرامرزی کنیم و باید به سطحی خودمان را برسانیم که در خارج از کشور هم اکران شود. من ۵ سال عمرم را پای اینکار گذاشتم تا به ایده‌آل و آرمانم برسم. همچنین باید گفت که من شگفت‌زده شدم که چقدر «علی نصیریان» در فیلم حضور یافت و انقدر زیبا با نقش ارتباط گرفت؛ حضور ایشان در «نوروز» بسیار اتفاق مبارکی بود.

نادری در نهایت درباره بین‌المللی شدن «نوروز» اظهار کرد: ما یک نیم‌نگاهی به بخش بین‌الملل داشته‌ایم، من اعتقاد دارم که نوروز شروعی برای یک کار بزرگتر است. تعریف این جغرافیا مهمترین ماموریت ما در این فیلم بود. اکران بین‌المللی برای شناختن این موضوع به دیگران می‌تواند فضای خوبی باشد؛ انشالله که بتوانیم این اتفاق را رقم بزنیم.