به گزارش صبا و به نقل از روابط‌عمومی نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی- اسلامی روایت باران، کارگاه «کاتب و کتابت» در گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران با حضور ۱۰۰ کاتب از ۱۰ استان کشور و یازده استاد خوشنویس برگزار شد.

برگزاری این کارگاه یک روزه که با نشست تخصصی «فرصت‌ها و ظرفیت‌های خط نسخ در دوره معاصر» همراه بود در راستای اهداف پژوهشی نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی روایت باران صورت گرفت. این کارگاه یک روزه در دو حوزه خط نسخ و ثلث با حضور اساتیدی چون احمد عبدالرضایی، علیرضا بخشی،  محمدتقی اسدی، زهرا میبدی و عذرا عبدالله پور و دیگر اساتید برگزار شد و کاتبان قرآن کریم در کنار تعلیم قلمی، سوره فیل و آیه «لقد خلقنا الانسان فی کبد» را در اعتراض به نسل کشی در فلسطین و غزه، حضوری نویسی کردند. آیه‌های قرآن پس از کتابت در مسیر ورودی گالری به نمایش درآمد.

فهم خط نیازمند نگاه عمیق جهانی است

در ادامه همکاری نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی- اسلامی ترانه باران و دارالکتابه قرآن کریم، در عصر روز پنج‌شنبه نشست تخصصی «بررسی فرصت‌های نسخ در دوره معاصر» برگزار شد.

مجید سعید کافی در خصوص هندسه در خط و زیبایی‌شناسی هندسی در خط محقق و نسخ سخنرانی کرد و در خلال سخنانش گفت: ارکان خوشنویسی هنوز آنگونه که باید شناخته نشده. همواره یک نگاه روزمره به خط داشتیم، اما به یک نگاه عمیق جهانی برای فهم خط نیاز داریم. وقتی با نگاه عمیق و درست به یک مقوله پرداخته نمی‌شود، ارزش آنهم درک نمی‌شود.

کافی درباره ظرافت‌ها و نکاتی که به ویژه در خطوط قدما وجود دارد نکاتی را تحلیل و بررسی کرد و گفت: در نقاشی‌های بسیاری از اساتید بزرگ ظرافت‌هایی وجود دارد و می‌شود ارتباطات میان عناصر نقاشی را بررسی کرد، اما نکته اینجاست که همان شیوه از ارتباطات در یک اثر خوشنویسی که با یک قلم نوشته شده هم وجود دارد.

کتاب‌های علمی بر خط نسخ نوشته شده، به دلیل اینکه خط نسخ خواناست

در ادامه نشست، پنل تخصصی با حضور استادان احمد عبدالرضایی، محمد علی قربانی، ایرج نعیمایی و علیرضا بخشی با موضوع  «بررسی فرصتهای نسخ در دوره معاصر» برگزار شد.

در این پنل محمدعلی قربانی با اشاره به اینکه نمی‌توانیم هنر معاصر را بدون بررسی گذشته، تحلیل کنیم، گفت: برای تحلیل یک خط باید ببینیم که پیشینه یک خط و خاستگاه و جایگاهش در گذشته چطور بوده، در مورد خط نسخ باید دلایل عمومیت این خط را بررسی کنیم، چرا که هیچ خطی به اندازه نسخ عمومیت پیدا نکرده است و نقش این خط در طول تاریخ هم متاثر از همین عمومیت بود. خطی که اعراب پذیر و مناسب برای متون است، در نتیجه انتقال تجربیات علمی و معرفتی با کمک همین خط بوده. امروز آنقدر این خط در فعالیت روزمره همه ما مورد استفاده است، که گاهی ممکن است از اهمیت آن غافل شویم و شاید همین موارد باعث شده تا ظرفیت‌های دیگر این خط پنهان بماند.

ایرج نعیمایی نیز دراین باره افزود: خط نسخ بر این اساس شکل گرفت که کارکرد آموزشی و علمی داشته باشد، کتابهای علمی بر خط نسخ نوشته شده، به دلیل اینکه خط نسخ خواناست.

اقتصاد هنر در حوزه خوشنویسی

احمد عبدالرضایی نیز درباره اقتصاد هنر در حوزه خوشنویسی با انتقاد از رویکرد موجود هم در میان دولتمردان و هم در میان هنرمندان گفت: خودمان سواد کار خودمان را نداریم، هیچ اهتمامی هم نداریم که تغییری در این زمینه ایجاد کنیم. مسئولان هم تسلطی به حوزه کاری خود ندارند. دارالکتابه قرآن به دنبال این بود که در این ۴۵ سال یک قرآن ثابت آماده کند که چاپ نشد، بعد هم قرآن عثمان طه را وارد بازار کردند و چاپ کردند و هزینه کاتب هم نیاز نبود پرداخت کنند.

خط نسخ باید در بازارهای جهانی ارائه شود

علیرضا بخشی نیز درباره ظرفیت‌های اقتصادی خط نسخ گفت: همه خطوط از جمله خط نسخ ظرفیت دارد که در ابعاد مختلف ظهور و بروز داشته باشد. ما باید ظرفیت‌های لازم را برای خط نسخ ایجاد کنیم. خط نسخ ما باید در بازارهای جهانی ارائه شود. باید این خط را به جایگاه حقیقی‌اش برسانیم و جوری نباشد که وقتی از خط نسخ نام می‌بریم، فقط ذهنمان در یک قالب قرار گیرد، باید این خط را بدون به ابتذال کشیدن خوشنویسی و خط را به حوزه‌های مختلف وارد کرد.

اثر هنری باید به عنوان یک ضرورت فرهنگی در خانه‌ها وجود داشته باشد

ایرج نعیمایی در پنل تخصصی «بررسی فرصت‌های نسخ در دوره معاصر» درباره وضعیت اقتصاد هنر در کشور گفت: مشکل ما در اقتصاد هنر خط نیست. مشکل ما فرهنگ اقتصاد هنر است. این فرهنگ را باید جوری در اقتصاد هنر رواج دهیم که اگر کسی می‌خواهد خانه‌ای را بسازد یا طراحی داخلی آن را انجام دهد، حتما از آثار هنری و تابلوهای خوشنویسی استفاده کند. اثر هنری باید به عنوان یک ضرورت فرهنگی در خانه‌ها وجود داشته باشد  نه فقط به عنوان یک شی تزیینی. این یک ضعف اساسی در حوزه فرهنگ ماست.

نعیمایی با بیان اینکه تمام خطوطی که خوشنویسان در آثار خود از آنها استفاده می‌کنند، ظرفیت و کارکرد ورود به بازار و حوزه اقتصاد هنر را دارند، گفت: جامعه ما شناخت کافی با هنر اصیل ما ندارد. بخشی از این مسئله به دولتمردان ما و بخشی هم به هنرمندان ما بر می‌گردد. حتی یک هزارم بودجه عمرانی کشور به هنر ایرانی و اسلامی اختصاص پیدا نمی‌کند. وقتی هم که قرار بر خرید آثار هنری می‌شود بودجه به خرید آثار مدرن غربی اختصاص پیدا می‌کند.

نعیمایی معتقد است: ما باید هنر را وارد زندگی مردم کنیم، اگر توانستیم هنر را تبدیل به ضرورت‌های زندگی مردم کنیم، می‌توانیم بگوییم در زمینه هنر فرهنگ‌‌سازی صورت گرفته است. باید زمینه‌ای فراهم شود تا هنرمند بتواند اثرش را در جامعه ارائه کند.

نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» به همت نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی- اسلامی ترانه باران در فرهنگسرای نیاوران برگزار شده و تا ۳۱ اردیبهشت میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.