«محمد مهدی کتیراچی» در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا درباره تولید و اکران این فیلم سینمایی «به عبارتی» در گروه هنر و تجربه به پرسش‌هایی درباره دغدغه‌هایش، ساختار و فضای روایتی فیلم و تجربه اکران هنروتجربه صحبت کرد.

او درباره رویکرد متفاوتش در بهره‌گیری از طنز در این فیلم گفت: من در تمامی کارهای پیشینم در مدیوم تلویزیون و یا فیلم کوتاه هیچ وقت اثری در ژانر کمدی ارائه نداده بودم اما اینجا خنده گرفتن از مخاطب برای من دغدغه بود و رخ دادن این اتفاق بخشی از هدف من بود که گمان می‌کنم با وجود همه ایرادات فیلم، در این بخش درست پیش رفت و هرچند که این عنوان فیلم کمدی شریف «به عبارتی» و موضوع شرافت در کمدی چیزی است که با ادعا در مورد آن صحبت می‌کنم.

این کارگردان ادامه داد: قرار نبوده است که فیلم بی‌محابا مخاطب را بخنداند و به وجد بیاورد، فیلم بر این بنا شده بود که صحنه‌های کمدی نیز در قالب کاراکتر پسر کردی که به تهران آمده، داشته باشد و بسیار تلاش کردیم که این خنده‌ها سبب ایجاد رنجشی برای کسی نشود و به کسی یا قومیتی ضربه‌ وارد نکنیم و حرف ناپسندی در فیلم نزنیم. برای من این موضوع بسیار مهم است که مخاطب با خانواده بتواند به تماشای اثر بنشیند در همین حال حاضر در بسیاری از سالن‌‌های سینما، فیلم‌هایی از سینمای بدنه اکران می‌شود که نمی‌توان آنها را به همراه خانواده دید و راستش من نیز با خانواده خود آنها را نمی‌بینیم… کمدی‌هایی که مبتنی بر الفاظ ناپسند و شوخی‌های اروتیک است و… ما در تلاش بودیم که این موضوع در «به عبارتی» حضور نداشته باشد.

او درباره پررنگ بودن مسئله «سربازی» در فیلم و دغدغه شخصی‌اش گفت: من خود به خدمت سربازی رفته‌ام و خدمت بسیار سختی هم داشته‌ام. هیچ‌وقت هم تمایلی به برگشت به آن دوره ندارم و خاطرات جذابی را هم برایم تداعی نمی‌کند، اما در خصوص مضمون سربازی در «به عبارتی» نویسنده فیلمنامه یعنی «طاها محمدی» که نقش اصلی اثر را نیز ایفا می‌کرد، خود درگیر ماجرای خرید سربازی بود و با مشقات بسیاری موفق به این امر شد و این تم زاده ذهن نویسنده اثر است.

او درباره اکران فیلم در سینماهای «هنر و تجربه» و ماهیت آثار این نوع سینما به صبا گفت: من احساس می‌کنم «هنر و تجربه» در دید فیلمسازها دو بعد مجزا دارد، اول اینکه چون واژه تجربه در این ترکیب وجود دارد گمان می‌کنند افراد تازه کاری که در تجربیات اول خود به سر می‌برند، فرصت اکران برای آنها مهیا می‌شود و این خود می‌تواند یک موقعیت آرمانی برای بسیاری از فیلمسازان باشد. نکته دیگر آن که هنر و تجربه می‌تواند در مقایسه با عمده آثاری که در سینمای بدنه تولید و اکران می‌شوند، پرچم‌دار سینمای ایران لقب گیرد. نه به این معنا که چون فیلم من در این دسته هست، این را بگویم. اتفاقا بر این باورم که فیلم من جزو بهترین فیلم‌های هنر و تجربه نیست اما هنر و تجربه فیلم‌هایی دارد که پرچم‌دار سینمای ما هستند.

کارگردان «به عبارتی» گفت: در دید گروهی از فیلمسازها که فیلم خود را در هنروتجربه اکران می‌کنند، واژه تجربه به معنای فیلم تجربی است و این دسته از سینما در همه کشور‌های اروپایی نیز با اسامی دیگر وجود دارد.

او همچنین با رد ذهنیت فیلمسازی به‌انگیزه حضور در جشنواره‌های خارجی گفت: در حال حاضر مشکل بزرگی که وجود دارد این است که فیلمساز به جای اینکه بداند چه می‌خواهد بسازد تنها به فعل ساختن و تولید کردن فکر می‌کند که فیلمی مطلوب فستیوال‌ها ساخته باشد و دغدغه جایزه گرفتن و جشنواره تبی است که به جان فیلمسازها افتاده است و من اصرار دارم که «به عبارتی» را به هیچ جشنواره‌ای نفرستم اما عوامل دیگر مصر بر ارسال هستند! در این جشنواره‌ها صرفا اتمسفر جذابی دارد که در آن فیلم‌های زیادی را می‌شود دید اما نظر داورانش هیچ ارزشی ندارد حتی اگر فیلم من در جشنواره‌ای منتخب شود و یا حتی اصلا انتخاب نشود، جشنواره همان قدر که سبب به وجد آمدن هنرمندی می‌شود ممکن است هنرمند دیگری را مایوس و ناامید کند.

کتیراچی در پاسخ به این پرسش که آیا باز هم فیلمی مناسب نمایش در سینماهای هنر و تجربه خواهید ساخت، گفت: بله، این قصد را دارم و در پیش‌تولید یک فیلم دیگر هستم. در ساخت «به عبارتی» من به هدف هنر و تجربه این فیلم را ساختم و نه سینمای بدنه. اثر بعدی من نیز به احتمال بسیار بالا مناسب هنر و تجربه است و دید من همچنان به این گروه سینمایی است و به هیچ وجه دنبال دیده شدن در دید عموم و یا بلیت فروشی و مواردی این چنین نیستم… بیشتر انتقال معنا و بار فکری به مخاطب در هنگام خروج از سالن سینما برایم جذابیت دارد.

به گزارش صبا، اکران «به عبارتی» از ۹ خرداد ۱۴۰۳ در سینماهای هنر و تجربه آغاز شده است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: کاوه پسر کردی که درگیر ماجرای خرید خدمت سربازی است و برای حل دردسرهایش پا به تهران می‌گذارد…

طاها محمدی، عاطفه اکبری، مهری آل‌آقا، فوژان قبادیان، مرتضی خالقی، علی‌اصغر نوعی و… در این فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخته‌اند.

محمد مهدی کتیراچی، متولد ۱۳۶۸ در تهران است او کارگردان، تدوینگر و بازیگر سینما و تلویزیون است که پیش‌تر، در آثاری همچون برنامه تلویزیونی «جایگاه ویژه – اولین دختر موتور ریس سوار ایران و اولین سازنده دیجیریدو»، برنامه تلویزیونی «سرنخ ۲» فعالیت داشته است.

علی حیدری