محمدصالح نیکنام کارگردان مجموعه مستند «تارکد» در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا همزمان با عرضه اینترنتی این اثر توضیح داد: واقعیت این است که از میانه دهه ۸۰ تا اواخر دهه ۹۰ مستندسازان بسیاری سراغ سوژه‌های تاریخی رفتند و تعدادی مستند پرسروصدا هم ساخته شد. هر چه جلوتر آمدیم، مستندسازان بازهم به سمت مستندهای اجتماعی گرایش پیدا کردند و حتی می‌توانم بگویم نسبت به فضاهای تاریخی، مجدد دچار غفلت شدیم. در حالی که معتقدم سوژه‌های تاریخی با مسائل روز ما هم ارتباط دارند.

وی افزود: برای مجموعه «تارکد» ما به بخشی از اسناد لانه جاسوسی دسترسی پیدا کرده بودیم که احساس کردیم سوژه‌های جذابی در میان آن‌ها وجود دارد. احساس کردیم می‌توان به این اسناد در قالب یک مجموعه مستند پرداخت و همین انگیزه تولید این مجموعه شد.

این مستندساز درباره انتخاب سوژه‌های حساس برای این مجموعه و تلاش برای جلب اعتماد مخاطبان هم گفت: تلاش کردیم سراغ اسناد ثابت‌شده و غیرقابل خدشه برویم. اغلب این اسناد هم مربوط به منابع خارجی بود و فارغ از دعواهای داخلی، به‌عنوان روایت یک ناظر بیرونی سراغ آن‌ها رفتیم. از طرف دیگر سعی کردیم که حتی به اندازه یک جمله هم نریشن بی‌سند نداشته باشیم و هر ادعایی در مستند مطرح می‌شود، بلافاصله سندش را می‌بینم.

نیکنام تأکید کرد: هر سندی را که در مستند ارائه کردیم، در ادامه به همراه اسنادی که پایه پژوهشی دسترسی به آن اسناد محسوب می‌شدند، در یک سایت بارگذاری کردیم تا همه امکان دسترسی به آن داشته باشند و در ابتدای هر قسمت هم آدرس سایت درج می‌شود. اسکن همه اسناد مورد اشاره در مستند، در این سایت بارگذاری شده است.

این مستندساز درباره تأثیر عرضه آثار مستند در فضاهای مجازی مانند سایت آپارات هم گفت: اظهارنظر دقیق درباره این تأثیرگذاری نیاز به ارزیابی دقیق‌تر دارد اما در زمینه دسته‌بندی آثار می‌تواند موثر باشد. به‌طور مثال در سایت یوتیوب ما شاهد دسته‌بندی خوبی از ویدئوها هستیم. در پلتفرم‌هایی مانند آپارات که هر از گاهی شرایط عرضه مستندهایم در آن را بررسی می‌کنم، در زمینه لینک کردن آثار مجموعه‌ای به یکدیگر می‌توان شرایط بهتری را هم به‌وجود آورد. در این شرایط مخاطبان امکان دسترسی بهتری به آثار مستند خواهند داشت.

وی گفت: معمولا پیگیر انتشار مستندها در یوتیوب، آپارات و تلوبیون هستم و واقعا می‌توانم به جرأت بگویم که سایت آپارات، کمک جدی‌ای به بهتر دیده شدن مجموعه «تارکد» کرده است. به‌خصوص که این مجموعه همزمان با برخی تغییر و تحولات روی آنتن شبکه مستند رفت و این شبکه فرصت چندانی برای تبلیغ روی آن نداشت. عرضه این مجموعه به‌صورت تجمیعی روی سایت آپارات اما کمک کرد که مخاطبان بهتر به آن دسترسی داشته باشند.

علی حیدری