نوروز امسال و تلاقی آن با ایام ماه مبارک رمضان سبب شد تا برنامه سازان تلویزیون مسیری متفاوت را در پیش گرفته و آثاری را برای مخاطبان تدارک ببینند که به صورت توامان، سویه‌های فرح بخش و حال و هوایی معنوی را بازتاب دهند. «چهارگاه» عنوان ویژه برنامه سحرگاهی شبکه چهار سیما بود که با بهره گیری از ویژگی‌های خلاقانه و خلق فضایی متفاوت موفق شد توجه بینندگان بسیاری را به خود جلب کند.

موسیقی و پیوند آن با معنویت و عرفان شرقی از جمله مباحثی است که تاکنون کم‌تر در برنامه‌های تلویزیونی مورد پرداخت قرار گرفته است و سازندگان «چهارگاه» با محوریت این موضوع و بهره گیری از مجری، کارشناسان و مهمانانی مسلط در این حیطه، به انتخاب اول بسیاری از مخاطبان تلویزیون در سحرهای ماه مبارک رمضان تبدیل شد.

موفقیت فصل اول این ویژه برنامه باعث شد تا در ماه محرم شاهد تولید فصل دوم آن با عنوان «چهارگاه؛ روایت حماسه» باشیم. اجرای فصل اول این برنامه برعهده حسام الدین سراج، خواننده و نوازنده ایرانی بود و بهره گیری از مجری- کارشناسی مسلط بر موضوع، از ارکان اصلی موفقیت این برنامه به شمار می‌رفت. «چهارگاه روایت حماسه» این شب‌ها با میزبانی امیرحسین مدرس روی آنتن می‌رود، چهره‌ای که علاوه بر بازیگر، به عنوان خواننده‌ای عاشورایی شناخته شده و آلبوم موفقی را نیز در این زمینه منتشر کرده است.

دانش پردامنه مدرس و آشنایی بنیادین او با فرهنگ عاشورایی باعث شده تا گفت‌و‌گو با کارشناسان این برنامه مسیری صحیح را طی کرده و علاوه بر انتقال جان‌مایه کلام و ایجاد ساحتی معنوی برای مخاطبان، آن‌ها را با ابعاد متفاوتی از اندیشه و منش عاشورایی مواجه سازد. برای مثال مطلع آغازین سخن در هر قسمت از این برنامه، به یکی از ابیات مشهور در رثای امام حسین(ع) اختصاص دارد و در گام نخست، حضور کارشناسان مطرحی همچون هوشنگ جاوید، پژوهشگر و مولف حوزه فرهنگ و هنر و سید محسن حسینی، هنرمند حوزه تجسمی و خواننده باعث شد تا به بهانه بیت مشهور «باز این چه شورش است که در خلق عالم است…»، به احوالات و مسیر تحول سراینده آن، محتشم کاشانی شاعر قرن دهم نقبی زده شود و در خلال آن نیر، آموزه‌های اخلاقی و رفتاری موجود در فرهنگ عاشورایی در مرکز توجه قرار گیرد.

سازندگان «چهارگاه؛ روایت حماسه» با توجه به مخاطبان هدف شبکه چهار سیما که عموما از اقشار فرهیخته و متفکر جامعه هستند، اثری را به تولید رسانده‌اند که قادر است به سبب ویژگی‌های پرشمار خود همچون پیوند ارزش‌های حسینی با عالم هنر و موسیقی و پرداختن به شعر از دریچه احساس و همسو با عقلانیت، توجه بیننده‌های عام تلویزیون را نیز به خود جلب کند.

اصولا ساخت برنامه‌های چند وجهی و گفت‌و‌گو محور که با تاکید بر حوزه‌ای خاص، سویه‌های متفاوت آن در فرم و محتوا را واکاوی می‌کند، نیاز به هدف گذاری اصولی، رویکردی یکدست و گیرا و تیمی خبره برای به سرانجام رساندن آن طرح دارد و عوامل «چهارگاه» پس از ثبت تجربه‌ای موفق در نوروز امسال، بار دیگر توانسته‌اند نظر مدیران تلویزیون را برای ساخت فصل تازه جلب کنند.

مرور قسمت‌های ابتدایی این برنامه نشان می‌دهد که بنیاد طرح و اندیشه همچنان در ساختار «چهارگاه» سازمانی مستحکم داشته و این‌بار موضوع پیوند میان شعر، موسیقی و فرهنگ عاشورایی به شکلی خلاقانه و پژوهش محور در دستور کار سازندگان قرار داشته است.

رسانه ملی نقش عمده‌ای در فراگیری مضامین و پیام‌های عاشورایی برعهده دارد و پیمودن مسیرهای تازه و کم‌تر آزموده شده توسط برنامه سازان خلاق و کاربلد می‌تواند نقش مهمی را در انتقال معنا ایفا کند، رویکردی که به شکلی شایسته در «چهارگاه روایت حماسه» به عمل درآمده و به همین دلیل می‌توان به ساخت فصل‌های تازه آن به مناسبت‌های گوناگون و در ایام مختلف سال امیدوار بود.

محمدعرفان صدیقیان