به گزارش خبرنگار سینما صبا، سعید رجبی فروتن معاون سابق ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، در یادداشتی اختصاصی درباره مستند «ایساتیس» نوشت که در گروه هنروتجربه به نمایش درآمده و عنوان پرمخاطب‌ترین اثر این گروه سینمایی را به خود اختصاص داده است. متن این یادداشت به شرح زیر است:

علیرضا دهقان مستند ساز یزدی مثل نیاکانش در یزد، دست روی زانوی خودش گذاشته است و تازه‌ترین فیلمش را بدون کمک نهادها و سازمان‌های دولتی ساخته است. او مثل دهقانان و زحمت‌کشان یزدی، آستین همت بالا زده و با نقبی به تاریخ، زیبایی و عظمت زیست‌بومی را به تصویر کشیده است که در درازنای زمان ساکنانش با کویر به همزیستی مسالمت‌آمیز رسیده‌اند.

ظرافت و دقت کار دهقان در مقام فیلمساز و تیم تمام حرفه‌ای همراه او، یادآور سبک کار سهل و ممتنع معماران یزدی در ساخت بناهای خشت و گلی یزد است. به جز تماشاگر حرفه‌ای، بیننده عادی هم با تماشای فیلم پی به طرح و نقشه‌راه کاملا حساب شده برای کنار هم قراردادن روایت‌های چهارگانه فیلم و تکمیل قطعات پازل آن می‌برد.

دهقان تمام تجربیات، مشاهدات و آموزشهای سینمایی خود را در ساخت ایساتیس به کار گرفته است، تا روح تازه‌ای به مستندهای بومی و اقلیم شناسانه بدهد. همانطور که خنکای آب از دل تفتیده زمین، در مظهر قنات سبب زندگی و جان‌بخشی می‌شود، ایساتیس هم در رده و ژانر مستندهایی از این دست، جلوه‌های بدیعی را با گرامر سینمایی خلق کرده است.

مجموعه صحنه‌های مربوط به سوگواری شیعیان یزدی از جمله صحنه‌های ماندگار و فراموش نشدنی فیلم ایساتیس است‌ که زوایای تازه و کمتر دیده شده‌ای را به تماشاگر ارائه می‌کند. نماهای از بالا(high angel)دوربین کوادکوپترها، در ایساتیس فخر فروشانه و تزئینی نیستند و به جز هویت بخشی بصری و تجسمی به فیلم، با معنایی که فیلم به دنبال آن است و ارجاعاتی که متن بدانها اشاره دارد، کاملا هماهنگ است. نگاه کنید به نماهای فوق‌العاده زیبایی که نمود یک بوم بزرگ نقاشی یا فرشی خوش رنگ و نقشه را دارند و در آفرینش آنها دوربین‌های پرنده حکم قلمی در دست هنرمند را داشته‌اند تا در امتداد حواس و اندیشه او به پرواز درآیند.

ایساتیس از منظر ایران‌شناسی و مطالعات فرهنگی دلالت‌های روشنی به عقاید دینی مسلمانان، یهودیان و زرتشتیان در پهنه کویر دارد. همبستگی اجتماعی پیروان ادیان، تمثیلی برای نمایش تفاهم و همدلی مردمانی است که به تعبیر فیلم آیین و نیایش‌های مختلفی دارند، اما خدای همه آن‌ها یکیست.

اینکه یزدی‌ها از گذشته تا حال به سخت‌کوشی و زیست مقتصدانه شهرت یافته‌اند، جز آن نیست که به طبیعت و اقلیمی که در آن زاده شده و بزرگ شده‌اند، احترام می‌گذارند. آنها هر چه دارند، از برکت خاکی است که مأمنی برای سکونت و آرامش آنها شده است،

از صفای آبی است که ارمغان آن آبادانی است و بادی است که در بادگیرهای آنها آشیان کرده و سپری در برابر گرمای سوزان است، از رهگذر آتشی است که موهبت شور و حرارت زندگی را به آنها بخشیده است.

یزد نگین انگشتری ایران زمین است، پس جلوه‌گری و تلاءلو فرهنگی و تاریخی این کهن دیار باید رموز ماندگاری و پایداری ایران را به بهترین وجه بنمایاند. یزد به مثابه ایران کوچک توانسته است تا امتداد تمدن ایرانی را در پیوند با عناصر مادی و معنوی نشان دهد و در برابر تندباد حوادث تاب آوری کند.

علیرضا دهقان با سرمایه خصوصی و همه داشته‌های خود، ایساتیس را بدون لکنت و در عین بلاغت سینمایی روایت کرده است. با اینکه ایساتیس عنوان پر فروش‌ترین فیلم گروه سینمایی هنر و تجربه را به خود اختصاص داده است، با این حال درآمد  حاصله در برابر سرمایه هنگفتی که او برای ساخت فیلم هزینه کرده است، رقمی به شمار نمی‌آید.

در چنین شرایطی باید دستگاه دیپلماسی کشور، مدیریت پخش بین‌الملل سینما و تلویزیون ایران تهیه‌کننده و کارگردان ایساتیس را در بازاریابی برای عرضه و فروش رایت‌های فیلم یاری کنند. فیلمسازانی مثل دهقان مترصد فرصت و زمینه‌هایی هستند که  سبب‌ساز گرمی روابط و مناسبات فعالان سینمایی کشور با طرف‌های خارجی و سهولت معاملات مالی آنها برای حضور در بازارهای جهانی شود.

پی‌نوشت:

-ایساتیس نام قدیم یزد است.

-ایساتیس در دو سال گذشته از جشنواره‌های داخلی و خارجی زیادی برنده جایزه شده است.

عکس: علیرضا دهقان