به گزارش خبرنگار تجسمی صبا، امروزه با وجود این که دست کم بیش از یک دهه از آغاز فعالیت‌های گسترده رسانه‌های اجتماعی در فضای مجازی می‌گذرد؛ اما به نظر نمی‌رسد که هیچ‌کدام‌شان حتی در بهترین وضعیت ممکن، توان رقابت با لالایی‌ها و نیز هنر قصه‌گویی را داشته باشند! گونه‌های ادبی پر مخاطبی که به عنوان باسابقه‌ترین و فراگیرترین رسانه اجتماعی جهان شناخته می‌شوند و روند شکل‌گیری‌شان احتمالا همزمان با پیدایش انسان‌های اولیه است.

خواندن لالایی و قصه گفتن برای گروه‌های سنی مختلف، بدون شک هنری ارزشمند است؛ به ویژه اگر مخاطبان آن ، خردسالان و کودکان باشند؛ زیرا علاوه بر برانگیختن احساسات و عواطف‌شان، بلوغ روانی آنها را نیز رشد می‌دهد. هرچند در پرداختن به این دغدغه اجتماعی قابل‌تحسین، بازشناسی ظرفیت‌های بالقوه موجود در این گونه‌های ادبی را هم نباید از نظر دور داشت! تا بسترسازی‌های رسانه‌ای روزآمدتری جهت آموزش موضوعاتی با مضامین: علمی، فرهنگی، تربیتی، روانشناسی و نظایر آن، در جامعه صورت گیرد. همچون تولید و انتشار نخستین مجموعه لالایی فرهنگی-آموزشی تالیفی ایرانی که «با لالایی یاد می‌گیرم» نام دارد؛ و از دو بخش کاملا مجزا اما به هم پیوسته شکل گرفته است.

۱-بخش اصلی شامل: محتوای نوشتاری، تولید شده در دو مدیوم کتاب مصور و نسخه شنیداری، که در شانزده قطعه جداگانه و به صورت فیزیکی قابل ارائه است.

همچنین به منظور دسترس پذیرتر بودن محتوای مورد نظر برای علاقمندانش و گسترده تر شدن قلمرو انتشار آن، نسخه الکترونیکی اثر یاد شده نیز در قالب اپلیکیشن یا کارافزار به تدریج امکان ارائه خواهد یافت. البته با تلفیق هنرمندانه تکنیک هایی که در تولید محتوای مذکور به صورت ویدئو بوک و انیمیشن کاربرد دارند؛ تا جذابیت بصری آن را برای بینندگانش دو چندان کند.

۲-بخش جنبی شامل:

-نسخه اورژینال تابلوهای تصویر سازی شده

-نسخه دیجیتال تابلوهای تصویرسازی شده یاNFT

-کاراکترهای تشکیل دهنده فریم‌های تصویرسازی شده

-کاراکترهای دارای قابلیت عروسک‌سازی و تبدیل شدن به اسباب‌بازی

-باز طراحی و تولید انبوه بسیاری از ابزار آلاتی که بر اساس همین کاراکترهای دوست داشتنی موجود در فریم‌های تصویرسازی شده شکل می‌گیرند؛ که اصطلاحا به آن اکسسوری هم گفته می‌شود.

ارزش افزوده غیر قابل تصوری که از منظر اقتصادی نیز بسیار حائز اهمیت است؛ و زمینه ساز تولید صنعتی سبد متنوعی از کالاهای پرفروشی که، ضمن داشتن قابلیت تجاری سازی جهت ارائه به بازار با قیمتی رقابتی، با ساختار شخصیت های به یاد ماندنی اثر یاد شده هم کاملا منطبق هستند؛ تا سال‌های متمادی مورد بهره برداری گسترده علاقمندان پرو پاقرصی قرار بگیرندکه، از پیشینه فرهنگی-آموزشی چنین محصولات کم نظیری به خوبی آگاهی دارند. البته به لطف بهره‌گیری هوشمندانه از هنر تصویرگری لیدا طاهری،که بیش از هر زمان دیگری توانست؛ ظرفیت های ناشناخته نهان و آشکار «با لالایی یاد می‌گیرم» را به شایستگی در دسترس طیف‌های مختلف مخاطبان فعال حوزه ادبیات کودک قرار دهد و علاوه بر موارد پنج‌گانه یاد شده در بخش جنبی مجموعه لالایی مذکور، موجبات شکل‌گیری محتوای آموزشی نیمی از بخش اصلی آن را نیزکه شامل شانزده جلد کتاب مصور می باشد؛ با تصویرسازی های خیال انگیز وی برای دوستداران خود فراهم نماید؛ تا بهانه مناسبی باشد جهت صورت گرفتن گفتگویی صمیمانه با این بانوی هنرمند،که مطالعه آن می‌تواند آگاهی‌بخش، جذاب و در عین حال خاطره‌انگیز باشد.

***خانم طاهری؛ آیا پیشنهاد تصویرگری بخش مکتوب «با لالایی یاد می‌گیرم» را، صرفا به عنوان یک سفارش پذیرفتید؟ یا برای انجام آن انگیزه‌های مهم‌تری نیز داشتید؟

– ابتدا البته همین گونه بود؛ چرا که تصور می‌کردم اثر یاد شده نیز مانند تمام مجموعه لالایی‌های دیگر، جنبه سرگرمی دارد؛ و با هدف ایجاد آرامش روانی پایداری که بتواند، حس خوشایند غوطه ور شدن در یک رویای شیرین را به مخاطبانش پیشکش کند؛ تولید شده است.اما هر چه بیشتر با دنیای خیال‌انگیز «با لالایی یاد می‌گیرم» انس می‌گرفتم؛ و از مطالعه مطالب سودمند آن، نکات آموزشی جالب توجهی را می‌آموختم؛ انگیزه‌های مهم‌تری جهت تصویرگری منحصر به فرد آن، در ذهنم شکل می گرفت. زیرا موقعیت مناسبی برایم فراهم شده بود؛ تا به پشتوانه سال ها فعالیت حرفه ای در زمینه تصویرسازی کتاب کودک ، موضوعات جذابی را به تصویر بکشم؛ که ساختار فرهنگی- آموزشی داشتند؛ و داشتن اطلاعات کافی در باره آن، می‌توانست به عنوان اولویت نخست بسیاری از افراد جامعه نیز تلقی شود. چون در دوره های مختلفی از زندگی شان، قاعدتا با آن سروکار پیدا می کنند. همچون آگاهی یافتن از خاصیت درمانی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، که چنانچه با بهره گیری قاعده مندی از سوی علاقمندانش همراه باشد؛ علاوه بر این که سبک زندگی شان در این زمینه به طور کامل تغییر می کند؛ سلامتی جسمانی آنها نیز مطمئنا کمتر دچار مخاطرات احتمالی می شود. دانستنی‌های پر کاربردی که اتفاقا توجهم را نسبت به خودش جلب کرد؛ و موجب شد تا با اشتیاق پیشنهاد تصویرگری بخش مکتوب مجموعه لالایی مذکور را بپذیرم. زیرا جزء به جزء موضوعات شانزده گانه مطرح شده در آن، فرهنگی-آموزشی بودند؛ و با اقتضائات حرفه ذاتی من به عنوان یک معلم، سنخیت داشتند.

***علاوه بر دانستنی‌های پر کاربردی که پیش از این به نمونه‌ای از آن اشاره کردید؛ کدامیک از ویژگی‌های دیگر «با لالایی یاد می‌گیرم» شما را مجذوب خود کرد؟

-آرامش دلخواهی که باورپذیر بود؛ و تا اعماق وجود دوستدارانش نفوذ می‌کرد. چه هنگام مطالعه بخش مکتوب آن، چه زمان گوش سپردن به نسخه شنیداریش، تا یادآور خاطرات خوش دوران شیرین کودکی‌شان باشد. به ویژه با تصویرسازی‌های ذهنی سیصد و نود و چهار بیت ازترانه های دلنشینی که زیبایی های سحرانگیز بخش مذکور این اثر خلاقانه را کامل تر کرده اند. البته با صمیمیتی که در لحن و لطافتی که در کلام آن احساس می شود؛ تا رفته رفته لذت درک ایجاد حس یک آرامش واقعی را، در ذهن تخیل پرور آنها تداعی کنند. خصوصا در این روزگار پر هیاهویی که استرس های ناشی از تنش های روزمرگی، حتی همان آرامش کمیابی را هم که شاید گاهی اوقات بتوان از آن بهره مند شد؛ در بسیاری از مواقع به چالش می‌کشند.

موسیقی متن این اثر نوآورانه هم، از چنان آرامش کم نظیری برخوردار است؛ که هر شنونده اهل ذوقی را وامی دارد؛ تا در زمان بندی های معینی از شبانه روز،  نسخه بی کلام آن را نیز بشنود. نغمه های رویایی دلربایی که بر اساس شناخته شده ترین ملودی های کودکانه در جهان ساخته شده اند؛ و با توجه به نظر سنجی های صورت گرفته، جذاب تراز نسخه اصلی آن هستند؛ تا هم رضایت خاطر جامعه گسترده خردسالان،کودکان و نوجوانان فراهم گردد؛ هم طیف های مختلفی ا زجامعه بزرگسالان، مخاطب آن باشند. اما در این میان روایت تاثیر گذار گوینده صاحب نام اثر یاد شده نیز که با کلام محبت آمیز خود توانست اجرای ماندگاری از این لالایی های متفاوت را به علاقمندانش تقدیم کند؛ هرگز به دست فراموشی سپرده نخواهد شد.

***شما چگونه توانستید با بهره گیری از هنر تصویرگری‌تان ویژگی‌های ذاتی «با لالایی یاد می‌گیرم» را تقویت کنید؟

وقتی در روزگاری زیست می‌کنیم که بسیاری از خردسالان و کودکان جامعه، مدتهاست دیگر به جای پرورش یافتن در کانون گرم خانواده هایشان، در مراکز شبه خانواده یا به تعبیر صحیح تر کودکستان ها پرورش می یابند؛ پرداختن به بنیادی ترین کارکردهای این نهادهای تربیت محور را می بایست؛ مبنای آفرینش آثار مختلفی دانست؛ که برای چنین مخاطبانی تولید می شوند. مانند به تصویر کشیدن صحنه های زیبایی که در آن، پدر یا مادر خانواده اغلب برای کودکان خود لالایی می خوانند؛ تا رفته رفته میان آنها و فرزندانشان، ارتباط عاطفی عمیق تری برقرار گردد. پیوند حسی و جسمی غیرقابل توصیفی که تنها با در آغوش گرفتن و نوازش کردن آنها توسط والدین شان عینیت می یابد. ویژگی مهم جالب توجهی که بی تردید یکی از مولفه های تکرار شونده شاخص، در فرایند پیچیده شخصیت پردازی این منظومه خیال انگیز محسوب می شود؛ که پیوسته کوشیدم هر فریم آن را طی چند روز، با قلم ظریف و پر کار خود تصویرسازی کنم.

در شخصیت پردازی چهره های مختلفی که به تصویرکشیدم نیز همواره تلاش کردم؛ احساس شعف و شادمانی درونی آنها در عین واقعی بودن، دلنشین هم باشد؛ تا حس خوشایندی که با هر بار تماشای آن در ذهن بینندگانش شکل می گیرد؛ از اعماق وجودشان سرچشمه گرفته باشد.

هر چند منشا این شادمانی درونی را باید در آرامش دلخواهی جستجو کرد که، حتی ترکیب رنگ تصویرسازی های اثر یاد شده نیز به شدت تحت تاثیر آن قرار دارند. چه هنگام استفاده از رنگ های انرژی بخش گرمی که ترکیب قاعده مندشان با یکدیگر، حس تحرک و نشاط درونی را در وجود افراد به آرامی تقویت می کنند؛ چه زمان بهره گیری از رنگ های آرامش بخش سردی که، چنانچه به طور کاملا اصولی با یکدیگر ترکیب شوند؛ ضمن کاهش تدریجی ریتم درونی بدنشان، موجب به خواب رفتن آنها طی مدت کوتاهی نیز می شوند؛ تا احساس لذت بخشی که هنگام تماشای تصویرسازی های مورد نظر در وجودشان شکل می گیرد؛ دقیقا از همان جنسی باشد که سابق بر این در هر مرحله از تصویرگری “با لالایی یاد می گیرم” همه وجودم را فرا می گرفت.

در شخصیت های پرشماری هم که برای مجموعه لالایی مذکور طراحی کردم؛ به جای بهره گیری از خطوط شکسته و پرتحرکی که آرامش ذهنی بینندگان خود را مدام بر هم می زنند؛ از خطوط منحنی و ملایمی بهره گرفتم که با فضای  صمیمانه حاکم بر این لالایی های دوست داشتنی، هماهنگی و همگرایی بیشتری نیز دارند.

*** راز محبوبیت شخصیت‌های منحصر به فرد «با لالایی یاد می‌گیرم» در چیست که مخاطبان هنردوست اثر یاد شده نسبت به آنچه می بینند؛ عمیقا احساس دلبستگی و تعلق خاطر می‌کنند؟

– در اشتراکات زبانی حیرت‌انگیزی است که به لطف برخورداری از ویژگی ذاتی شان، آن چنان ارتباط صمیمانه معنا داری میان متن ها و تصاویر برقرار می گردد؛ تا هر تصویری که متنی را روایت می کند؛ بدون شک برای بسیاری از بینندگانش، قابل درک و صد البته باور پذیر باشد. هر چند در روند شکل گیری این فصل مشترک،  موضوعات الهام بخش مهمی نیز وجود دارند؛ که آشنایی دقیق با کارکردهای مختلف آن، شاید به تدریج بتواند ذهن خلاق تان را به فراگیری اصولی چنین هنر ارزشمندی-که قواعد خاص خودش را هم دارد- ترغیب کند. شیرین ترین رویایی که در همان دوران کودکی، با موفقیت توانستم به آن دست پیدا کنم. موفقیت بزرگی که پیوسته مرا سر شوق می آورد؛ تا نکات بسیار مهمی از کاربردی ترین آموخته هایم را -که جهت فراگیری هر چه بهتر هر کدامشان، سال های زیادی را بی وقفه در تلاش و تکاپو سپری کردم- سخاوتمندانه با علاقمندان جدی این هنر ستودنی به اشتراک بگذارم؛ که بر اساس میزان اهمیت شان، این گونه می بایست اولویت بندی شوند:

-نخستین مرحله از فرایند پیچیده تصویرسازی آثار مختلف، مطالعه دقیق و موشکافانه محتوای نوشتاری آن است؛ که مستقیما باید توسط شخص تصویرگر و به منظور درک صحیح جزئی ترین مسائل مطرح شده در محتوای مذکور صورت گیرد؛ تا موقعیت مناسبی برای وی فراهم گردد؛ که از حس تخیل و قدرت تفکر نویسنده اثر مورد نظر نیز کاملا آگاهی یابد.

-دومین مرحله این فرایند چند وجهی، تلفیق هنرمندانه حس تخیل و قدرت تصویرسازی ذهنی تصویرگر را با نمونه مشابه آن در محتوای نوشتاری، برای بینندگانش به نمایش می گذارد. به نحوی که بتواند تمام یافته هایش را در خصوص آنچه پیش تر مطالعه کرده است؛ به خیالی مصور در ذهن خلاق خود بدل کند؛ و با تاثیر پذیری از این صور خیال و نیز انبوه تصاویر خیال انگیزی که حافظه دیداری او را تشکیل می دهند؛ روایت تصویرسازی شده چشم نوازی را از آنچه که به رشته تحریر درآمده است؛ در حافظه دیداری همه افراد جامعه، برای همیشه از خود به یادگار بگذارد.

هر چند دست یافتن به چنین موفقیت بزرگی الزامات معینی هم دارد؛ که عبارتند از:

۱-ابراز احساس دلبستگی عمیق نسبت به خاطرات تلخ و شیرین دوران خوش کودکی، با مرور ذهنی گاه و بیگاه شان در تمام لحظات خاطره انگیزی که برای تصویرگر رقم می خورد؛ تا آن کودک سرخوش نهفته در درون وی نیز با خیال پردازی های هیجان انگیز خود، زمینه ساز خلق تصاویر کم نظیری باشد؛ که لحظات شیرینی از همین دوران طلایی را به زیبایی در برابر دیدگان مشتاق و تحسین گر بینندگانش مجسم می نمایند.

۲-استمراردر مطالعه گسترده گونه های ادبی شناخته شده مختلف شامل: شعر و قصه از دوران کودکی تا کنون، تا در ایده پردازی شخصیت های محبوبی که به تصویر کشیده می شوند؛ نقش موثری ایفا کنند.

۳-تماشای مستمر محتواهای تصویری، تولید شده در قالب های عکس، فیلم، پویا نمایی و سایر محصولات نوظهور دیگر، از دوران خردسالی تا هنوز و همیشه تا میزان تاثیرگذاری شان را بر روند آفرینش هر اثری که پس از اتمام کار، در دسترس علاقمندانش قرار می گیرد؛ برای او قابل مشاهده و ارزیابی دقیق نماید.

۴-قصه گویی یا روایتگری برای خردسالان و کودکان با اجرای نمایش گونه آن، که بهره گیری هنرمندانه از زبان بدن نحوه ارائه آن را جالب تر می کند. همچنین موجب درک صحیح احساسات نهفته در کلمات این قصه های پر کشش می شود؛ تا تصویرسازی محتواهای جذاب مورد نظر، کاملا برایش امکان پذیر باشد. البته با تحلیل دقیق واکنش های مختلفی که از سوی مخاطبان آن دریافت می‌کند.

۵-برقراری ارتباط صمیمانه و چهره به چهره تصویرگر با طیف های مختلفی از جامعه خردسالان و کودکان، البته به منظور آشنایی هرچه بیشتر او با دنیای خیال انگیزآنان و رویاهای شیرینی که دغدغه هایشان را تشکیل می‌دهند؛ تا آنچه که به زیبایی توسط وی برای آنها تصویرسازی می‌شود؛ آیینه تمام نمای بسیاری از خواسته های متنوع شان باشد.

 ***با توجه به این که لالایی ها طبیعتا آرامش روانی مخاطبانشان را تقویت می کنند؛ و جنبه سرگرمی دارند؛ آیا ارائه گسترده مطالب سودمندی در خصوص موضوعات جذاب فرهنگی آموزشی، حتی به علاقمندان جدی “با لالایی یاد می گیرم” نیز که رویکرد آموزشی آن را آگاهانه پذیرفته اند؛ رفته رفته موجب خستگی ذهنی یا دلزدگی شان نسبت به مجموعه لالایی مذکور نخواهد شد؟

– هم به عنوان یک تصویرگر و هم به عنوان معلمی که با علایق مخاطبان همیشگی این گونه ادبی کاملا آشنایی دارد؛ تصور می کنم به این پرسش تامل برانگیز، پاسخ شایسته ای می توان ارائه نمود. زیرا دست کم سه دهه از بهترین سال های زندگی ام را به طور همزمان در هر دو زمینه، بی وقفه سرگرم تلاش و تکاپویی خستگی ناپذیر بودم؛ که خوشبختانه نتایج دلگرم کننده و رضایت بخشی نیز برای بهره برداران آن به ارمغان آورد؛ و بر اساس همین پیشینه شناخته شده فرهنگی است که معتقدم: نخستین اولویت حرفه ای هرتصویرگری را قاعدتا، وفادار ماندن بی قید و شرط وی نسبت به محتواهای نوشتاری متفاوتی باید تلقی نمود؛که جهت انجام مراحل مختلف تصویرسازی به دستان هنرآفرین او سپرده می شود؛ تابه این بهانه دنیای ذهنی خود و نویسندگانش را به زیباترین شکل ممکن، برای شیفتگان حقیقی هنر و ادبیات همچون گذشته به تصویر بکشد. البته با بهره گیری خلاقانه از تمامی آنچه که تا کنون در زمینه هنر تصویرگری، به تدریج آموخته است.

همچنین ناگفته نماند: حتی ساده‌ترین نکات آموزشی سودمندی که سهم ناچیزی از محتوای نوشتاری «با لالایی یاد می‌گیرم» را به خود اختصاص داده‌اند؛ اصولا با هدف افزایش سطح آگاهی عمومی مخاطبان آن، گردآوری و طبقه‌بندی شده‌اند. آن هم پیرامون موضوعات بسیار مهمی که نباید با بی تفاوتی از کنارشان گذشت. زیرا با مطالعه دقیق و بررسی نحوه عملکردشان، به اطلاعات ذیقیمتی می توان دست یافت؛ که موجب تغییر تدریجی نگرش افراد جامعه در خصوص قواعد حاکم بر سبک زندگی شان خواهد شد. بنابراین بعید به نظر می‌رسد ارائه گسترده چنین مطالبی که البته جنبه آموزشی نیز دارند؛ آن هم به علاقمندان جدی اثر یاد شده حتی در دراز مدت، رفته رفته آنها را نسبت به بخش های مختلف این منظومه خیال انگیز دچار خستگی ذهنی یا دلزدگی نماید.

***و اما در پایان این گفتگوی نسبتا طولانی، چنانچه از مطالب تان نکته قابل ذکری باقی مانده؛ که مایلید آن را با مخاطبان تان در میان بگذارید؛ از فرصت به دست آمده می توانید استفاده کنید.

 -با پذیرفتن پیشنهاد تصویرگری «با لالایی یاد می‌گیرم» و مطالعه دقیق محتوای نوشتاری آن، بدون شک فرصت مغتنمی برایم فراهم شد؛ تا ضمن آگاهی یافتن از نقش بسیار مهمی که مجموعه لالایی مذکور در نحوه ارائه موضوعات فرهنگی-آموزشی به مخاطبان خود بر عهده دارد؛ ملاحظات خاصی را نیز در روند تصویرسازی ترانه های دلنشینی که شاکله اصلی شانزده جلد از مجموعه کتاب های اثر یاد شده به شمار می آیند؛ مد نظر قرار دهم. فرایند پیجیده ای که انجام مراحل مختلف آن در عین پرکار بودن، تا دلتان بخواهد برایم لذتبخش بود. تجربه منحصر به فردی که به عنوان یک نکته ارزشمند، خلاصه ای از آن را در چند جمله می خواهم برایتان بازگو کنم.

علی‌رغم این که تصویرسازی بخش مکتوب «با لالایی یاد می‌گیرم» قاعدتا باید بر اساس رویکرد اصلی آن صورت می گرفت؛ اما وجود عناصر ادبی تاثیرگذاری همچون شاعرانگی، خیال انگیز بودن و تصویرسازی های ذهنی سحرانگیزی که نقش موثری در شکل گیری درونمایه هرکدام از ابیات این منظومه خیال انگیز ایفا می کنند؛  شیوه تصویرگری مرا نیز کاملا تحت تاثیر ویژگی های خود قرار داده اند؛ تا علاوه بر انتقال صحیح مفاهیم مورد نظر به دوستداران واقعی مجموعه لالایی مذکور عواطف انسانی شان را هم در مواجهه با آنچه که تا کنون به تصویر کشیده‌ام؛ به‌تدریج برانگیخته شود. مانند: تصویرسازی صحنه های زیبایی که در آن دست کم یکی از والدین یا هر دوی آنها، ضمن در آغوش کشیدن و نوازش کردن کودکان دلبند خود، با نهایت خوشرویی نیز برایشان لالایی می‌خوانند.

لالا، لا،لا سحر می‌شه                           سیاهی دَر به دَر می‌شه

می خنده باز به روت خورشید            دِلِت پر می‌شه از امّید