به گزارش خبرنگار سینما صبا، از سه سال پیش که سکان مدیریت انجمن سینمای جوانان ایران به دست گروهی جدید افتاد، سیاست‌های ساخت فیلم هم تغییر کرد، سیاست‌هایی که گرچه گاهی با انتقاداتی مواجه بود اما نمی‌توان کتمان کرد که توانست آورده‌ای تازه را برای سینمای ایران به ویژه فیلم کوتاه به همراه داشته باشد. مدیرعاملش مهدی آذرپندار است، چهره‌ای که به واسطه سه سال حضورش در کسوت دبیری جشنواره فیلم کوتاه تهران برای سینماگران جوان که گام‌های ابتدایی ورود به سینمای حرفه‌ای را برمی‌دارند شناخته‌شده‌تر است. مدیریت جدید انجمن سینمای جوان ایران در کنار ترسیم صریح خط قرمزهایی که امکان ساخت فیلم و نمایش آنها را در این رویداد نمی‌داد از آن زمان تاکنون بر دو نکته برای پذیرش بهتر فیلم‌ها تاکید کرد، توجه به ژانر و بوم‌گرایی دو موضوعی بود که همواره بر آن تاکید می‌شد، مسأله ای که البته باعث ظهور فیلم‌هایی تازه در بستر این جشنواره شد. آذرپندار خودش درباره اهمیت تاکید بر ژانر گفته بود که: «من فکر می‌کنم تاکید ما بر ژانر در کادرسازی سینمای ایران در آینده تاثیر دارد. در سال‌های گذشته، همه بر مقوله امید تاکید داشتند اما بخشی از فیلمسازان می‌گویند ما امیدی نمی‌بینیم. ما فکر کردیم وقتی در مورد واقعیت امروز جامعه ایران بین برخی فیلمسازان و ما مدیران‌ اختلاف‌نظر وجود دارد، به این فیلمسازان یک پیشنهاد سینمایی دهیم و بگوییم که به جای بحث‌های جامعه‌شناختی یا بحث درباره اینکه واقعیت این است یا آن، می‌شود واقع‌نگاری و فیلمسازیِ صرفا رئال را کنار گذاشت و در ژانرها فیلم ساخت. این پیشنهاد خدا را شکر اجماع بیشتری در پی داشته و بسیاری از این فیلمسازانِ منتقد امروز به فیلمسازی در ژانر مشغول هستند. البته درام‌ اجتماعی همچنان بیشترین ژانری است که در انجمن متقاضی دارد اما در ژانرهای دیگر رشد خیلی خوبی داشته‌ایم.

من بر این باورم سیاست ژانر، فضای آزادتری را در جشنواره‌ها ایجاد می‌کند. مثلا اگر در سبد جشنواره مجموعه‌ای متنوع از همه ژانرها و سلائق داشته باشید، می‌توانید جسورانه‌تر تصمیم بگیرید. در برخی دوره‌ها یکی از مشکلات جشنواره این بوده که در بعضی سبدها هیچ فیلمی وجود نداشته و در سبدی دیگر انبوهی فیلم با یک مضمون مشخص بوده و دقیقا همانجا مشکل ممیزی پیش آمده است؛ یعنی دبیر جشنواره می‌بیند که نمی‌تواند ۲۰ فیلم با موضوع خودکشی داشته باشد پس مجبور به حذف بعضی از آن‌ها می‌شود در حالی که هیچ کدام به تنهایی مشکلی ندارند.»

استعدادهایی که شکوفا شد

برخلاف روال سابق که بسیاری از فیلمسازان متمایل به ساخت فیلم‌های اجتماعی بودند و اعضای هیات انتخاب هر بار بر این موضوع صحه می‌گذاشتند که توالی و تناوب آثاری با مضامینی همچون خیانت، خودکشی، طلاق، خانواده‌های از هم پاشیده، دست آنها را برای انتخاب محدود و محدودتر می‌کند و فیلم‌هایی با موضوعات بکر و پرداخت تازه را به دشواری می‌توان در میان آثار رسیده جستجو کرد اما تمرکز روی ژانر باعث ثبت تجربه‌های تازه شد و استعدادهای مختلفی متولد شدند.
از این تجارب موفق در طول دو جشنواره اخیر کم نبودند و توانستند آرام آرام سینماگران را به سمت مسیر جدید در فیلمسازی سوق دهند و بگویند می‌شود نوع دیگری از فیلمسازی را هم آزمود، می‌شود فضای تازه‌ای را در سینمای ایران دنبال کرد که در آینده و در سینمای بلند بتواند پیشنهاددهنده باشد.

ویترین متنوع جشنواره چهل و یکم

گرچه بر اساس فراخوان جشنواره امسال تمرکز روی دنیای خیال انگیز است اما توجه به بومی گرایی و ژانر همچنان در این دوره از جشنواره هم مورد تاکید است.
با معرفی آثار بخش‌های مختلف این دوره از جشنواره سینماگران جوانی را می‌شود دید که ماجراجویی‌های تازه‌ای را در عرصه فیلم‌سازی داشته‌اند. فیلم‌هایی که مضامین جدیدی را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهند تا با دریچه‌ای متفاوت به تماشا بنشیننند.
برای مثال «چمدان» به کارگردانی سامان حسین‌پور و آکو زند کریمی در درام فانتزی ساخته شده است. محسن مهری و میلاد کیایی ترجیح داده‌اند «رویاساز» را در ژانر علمی تخیلی به این دوره از جشنواره بیاورند، ژانر فانتزی که در سال‌های اخیر مورد علاقه فیلمسازان بوده هم در این جشنواره نمایندگانی دارد، «مرخ‌» به کارگردانی حسین فیروزه، «گوالی‌ ژانک» ساخته مهدی خدایی، «تفنگ چخوف» ساخته سیدعباس حسینی، «بدورد پاریس» ساخته محمد ابراهیم شهبازی با چاشنی ملودرام، «خسرو ۱۲۷» به کارگردانی ابوالفضل ساعی، «نسبتا خوشبخت» به کارگردانی حمید حیدری و…. از همین جمله هستند.

فیلم‌های کمدی با آنکه در چند سال اخیر سینمای بلند ایران را در نوردیده‌اند و ازدیاد آنها باعث شده نوک پیکان نقد منتقدان مدیران دولتی از همین سو باشد اما در فیلم‌های کوتاه به ندرت جایی داشتند با این حال در این دوره «رب زنبور عسل» به کارگردانی سید مهدی حسینی، «کشک‌های شور عزیز» به کارگردانی محسن صالحی فر، «جشن هنر» ساخته علی توکلی، «رییس شمایی» ساخته امیر خنکال، و «چولیبولی» ساخته مانا پاک سرشت و «بهش می‌گن منمنداس» ساخته محمد معتمد و «راوی» ساخته محمد پایدار با چاشنی فانتزی فیلم‌هایی هستند که در ژانر کمدی ساخته شده‌اند.

دفاع مقدس را می‌توان بومی‌ترین ژانر سینمای ایران دانست، ژانری که حالا سینماگران ایرانی در آن حرفی برای گفتن دارند، سینمای کوتاه هم از این موضوع مستثنی نیست، به همین واسطه
«حنابندون» به کارگردانی مشترک عرفانه کریمی با همین موضوع ساخته شده است در امتداد همین گونه سینمایی فیلم کوتاه «پیام» ساخته سعید ملتجی در ژانر جنگی تعریف می‌شود.

ژانر جنایی معمایی هم در سال‌های اخیر مخاطبان بسیاری را به خود دیده است، از همین منظر «مرتد» به کارگردانی مشترک امیر ابیلی و داوود مرادیان، «گزنه» ساخته علیرضا آقامحمدی، «برهوت» به کارگردانی امیرعلی صراف در همین ژانر به دنبال مخاطبان خود هستند.
این فقط نمونه‌ای از آثار رسیده در ژانرهای مختلف بود، با این حال ژانرهای دیگر هم در این دوره از جشنواره نمایندگانی دارند و نوید تنوع مضمون و موضوع را می‌دهند.
چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.