به گزارش خبرنگار سینما صبا، بیژن زمان‌پیرا عکاس، کارگردان و مستندساز متولد ۱۳۴۴ در شهر سنندج فعالیت‌های خود را از سال ۱۳۷۷ با عکاسی شروع کرد و در زمینه عکاسی چندین جایزه خارجی و داخلی را به دست آورد. او در سال ۱۳۸۰ در انجمن سینمای جوانان ایران در تهران فعالیت سینمایی خود را شروع کرد و پس از طی دوره‌های کارگردانی و فیلم‌سازی در عرصه کارگردانی آثار کوتاه، مستند و داستانی  فیلم‌هایی چون «آینه»، «آفتاب می گرید»، «در مسیر باد»، «حتماً امروز»، «در رؤیای مدرسه»، «آب را گل نکنیم»، «آب و آینه»،«دستی که متولد می‌شود»، «طلای سفید»، «موش و گربه»، «خانه»، «خانه‌های بی پلاک» و… را کارگردانی کرده و ۶۸ جایزه معتبر از جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی به دست آورده که از جمله حضورهای جهانی آثار او می‌توان به جشنواره‌هایی چون برلین آلمان، کلرمونت فراند فرانسه، هانور آلمان، گرانادا اسپانیا، فلاهرتی روسیه، اکو سینما یونان، آسیانا و پوسان کره جنوبی، سانتیاگو شیلی، لوزان سویس، ونیز ایتالیا، فورت لاتردیل آمریکا، لندن انگلستان، فیلمکس ژاپن، سینماحقیقت، فیلم کوتاه تهران اشاره کرد. زمان‌پیرا گواهینامه هنری درجه ۳ در رشته «کارگردانی فیلم کوتاه» را به دست آورده است. با او درباره آخرین اثرش مستند «کوچ اجباری» صحبت کرده‌ایم.

** از مستند جدیدی که قرار است با همکاری مرکز گسترش تولید شود، صحبت کنید.

بیژن زمان پیرا: مستند «کوچ اجباری» درباره کارگرانی است که از استان‌های کرمانشاه و ایلام برای جمع آوری محصولات پاییزه به کردستان می‌آیند، چادر می‌زنند و به مدت ۳ یا ۶ ماه اتراق می‌کنند تا معاش خود را تامین کنند. در این مستند سعی کردیم گوشه‌ای از زندگی این افراد و روابط آن‌ها با خانواده، کارفرما و.. را نشان دهیم.

**پس این مستند قرار است در مناطق کردنشین فیلمبرداری شود؟

بله. این مستند، ۴ روز است که کلید خورده و ۲۰ روز تا یک ماه تصویربرداری ادامه دارد، احتمالا این مستند فاز دوم هم داشته باشد که تصویربرداری آن حدودا ۱۰ روز در آذر ماه وقت می‌گیرد.

**موضوع دو فاز تفاوت دارد؟

خیر. ولی لوکشین آن‌ها فرق می‌کند و محصولی که قرار است کارکترها برداشت کنند با هم تفاوت دارد. مثلا در فاز اول سیب زمینی برداشت می‌کنند و در فاز دوم کدو و خیار.

**برای ساخت این مستند همه چیز مهیاست؟

مشکل ما در این مسیر همیشه مالی است و اگر بودجه کافی داشته باشیم سوژه هم از دستمان نمی‌رود. بهتر است که به موقع حمایت مالی شویم تا وقتی که کار را شروع می‌کنیم، تا آخر پای آن بمانیم. الان همه عوامل پای کار هستند و تنها مسئله ما مالی است.

**اکثر آثار شما حول کردستان و مشکلات اهالی مناطق کرد نشین بوده، انگیزه شما برای ساخت این آثار چیست؟

خودم بومی کردستان هستم و به مشکلات مردم این مناطق آشنا هستم و آن‌ها را درک می‌کنم. اتفاقات اینجا را همیشه رصد می‌کنم؛ یک مدت مسئله داعش مطرح بود که به آن پرداختیم و به مستند تبدیل کردیم. کلا پرداختن به کارهای قوم‌نگاری و اجتماعی را دوست دارم.

**چه بازخوردهایی از ساخت این مستندها گرفته‌اید؟

بازخوردهای خوبی گرفتم، هدف من این است تا این مسائل را نشان دهم؛ مثلا موضوع مستند «کوچ اجباری» درباره مردم چادر نشینی است که با وجود وضعیت بد اقتصادی کردستان باز هم از دو استان دیگر به اینجا می‌آیند تا به صورت روز مزد تامین معاش کنند و در این مسیر مشکلات زیادی برای آن‌ها به وجود می‌آید؛ بچه‌های آن‌ها از مدرسه رفتن باز می‌مانند و همه مشکلاتی را که ممکن است در جاده‌ها برایشان پیش بیاید، به جان می‌خرند. مستندهایی که ساخته می‌شوند این مشکلات را به تصویر می‌کشند و مسئولان می‌بینند و شاید فکری به حال آن‌ها می‌کنند.

**تا به حال شاهد پیگیری مسئولان بعد از نمایش آثار شما در این خصوص بوده‌اید؟

بله. چندبار پیش آمده که خودشان تماس گرفتند و گفتند ما اصلا از چنین مشکلاتی خبر نداشتیم و خواستند که نسخه‌ای از آن فیلم را به استانداری و نهادهای بالاتر ببرم تا پیگیر شوند و تا حدودی این مستندها و فیلم‌ها نتیجه‌بخش بوده، حتی در یک مورد به یک سری هه‌وارنشین‌ها (کوچ‌نشین) امکانات دادند و خانه تهیه کردند. من نمی‌خواهم فیلم بسازم، بلکه می‌خواهم درد مردم را نشان بدهم که نتیجه‌بخش باشد.

**از عکاسی برایمان بگویید، هنوز به این حرفه مشغول هستید؟

بله. اولین حرفه من عکاسی بود و همچنان عکس می‌گیرم و برای جشنواره‌های مختلف می‌فرستم، ۶ ماه گذشته در کردستان عراق نمایشگاه عکس داشتم که بازخورد خیلی خوبی هم گرفتم. عکس‌های مختلفی داشتم، از آدم‌ها، روابطشان، اجتماع و.. در واقع هر لوکشینی که می‌روم عکاسی می‌کنم و این عکس‌هایی که می‌گیرم به سناریوی فیلمسازی‌هایم خیلی کمک می‌کند. کلا عکاسی و فیلمسازی در زندگی حرفه‌ای من مکمل هم هستند.

**دغدغه‌مندی شما نسبت به کردستان و مردم آن روی انتخاب سوژه‌های عکاسی‌تان تاثیر می‌گذارد؟

کلا ذهنیتم همین است. از دغدغه آدم‌ها عکس می‌گیرم، مشکلاتشان را به تصویر می‌کشم. این مسائل برای من اهمیت دارد؛ حالا از هر قومی، چه مردم روستا باشند، چه مردم شهر. تجربه کار در کردستان عراق هم داشتم و سعی کردم مشکلات آن‌ها را هم نمایش دهم.

**به غیر از «کوچ اجباری» پروژه‌های دیگری در برنامه‌های آینده‌تان دارید؟

فعلا می‌خواهم این کار را تمام کنم و بعد از آن باید برای پروژه‌های دیگری برنامه ریزی کنم، یک کار دیگر هست که درباره موسیقی فولکلور کردی در قالب زندگی آدم‌هاست و به بررسی تاثیر موسیقی بر زندگی مردم می‌پردازد.

فاطمه سعید