به گزارش صبا، شهر تاریخی شیراز میزبان «سومین دوره جشنواره بین المللی چند رسانه ای میراث فرهنگی» است و برنامه های متنوعی در روزهای پانزدهم، شانزدهم، هفدهم و هجدهم آبان با موضوع میراث فرهنگی و محصولات چندرسانه ای برای اجرا از سوی ستاد جشنواره تدارک دیده شده است. درباره جزئیات برگزاری این رویداد و افزایش میزان سواد میراثی مردم و حساسیت آفرینی در بین افراد جامعه نسبت به حفاظت از میراث فرهنگی کشور با «علیرضا تابش»، دبیر سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی به گفتگو نشسته‌ایم که در زیر می آید:

همزمان با برگزاری سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی چه برنامه فرهنگی و هنری در شهر شیراز اجرا می‌شود؟

در این جشنواره تئاتر ایرانی در بخش تاریخی شهر شیراز اجرا می شود و شامل۱۲ اجرای تئاتر عمارت و ۱۲ اجرای واقعه خوانی است؛ همچنین در سعدیه در کنار آرامگاه سعدی شیرازی برنامه های شعر و موسیقی تدارک دیده شده است. همچنین کارگاه‌های آموزشی در تالار حافظ شیراز و مجموعه های دیگر فرهنگی با حضور اساتید در رشته‌های مختلف هنری و فرهنگی برگزار می‌شود. نمایشگاهی نیز از اشیای کمتر دیده شده استان فارس در موزه ملی ایران در گالری بین الملل تخت جمشید برپا می‌شود. همچنین درگذر حافظ مقابل آرامگاه حافظ و محوطه حافظیه بازارچه و نمایشگاه صنایع دستی برپا خواهد شد. در موزه حرم شاهچراغ برنامه های نمایشگاهی با حضور کودکان و نوجوانان به عنوان میراث بانان آینده اجرا می شود. کارگاه های انتقال تجربه تئاتر و سینما، حوزه شعر و موسیقی با حضور هنرمندان نامدار برگزار می شود. همچنین با شهرداری شیراز رایزنی هایی برای تبلیغات و اطلاع رسانی رویدادهای جشنواره در نمایشگرهای شهری، متروی شیراز و اماکن عمومی شده است.

برای معرفی بهتر میراث فرهنگی استان فارس و استفاده بهتر از ظرفیت رسانه ای چه برنامه‌هایی را تدارک دیده‌اید؟

برای مهمانان این جشنواره از سراسر کشور اعم از هنرمندان، اهالی رسانه، خبرنگاران، مستندنگاران و تولیدکنندگان برنامه های رادیویی تلویزیونی، شخصیت‌های حوزه تئاتر و سینما و عکاسان تور شیرازگردی در بافت تاریخی شهر شیراز و تخت جمشید و نقش رستم و مجموعه شاهچراغ پیش بینی شده که آنها راویان میراث فرهنگی و ارزش های فرهنگی، تاریخی و تمدنی استان فارس باشند. همچنین هماهنگی هایی با صدا و سیمای مرکز فارس برای پوشش برنامه های خبری این جشنواره مهم صورت گرفته است.

شرکت کنندگان «جایزه میراث فرهنگی شیراز» چگونه معرفی می‌شوند؟

امسال جایزه ای تحت عنوان «جایزه میراث فرهنگی شیراز» راه اندازی شد که بیش از ۸۶۰ اثر در این بخش شرکت کرده‌اند و روز ۱۵ آبان در مراسم افتتاحیه سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی جوایز برگزیدگان این جایزه اعطا می‌شود. همچنین در این جشنواره بزرگداشت‌ها و نکوداشت‌هایی از شخصیت‌های فرهنگی استان، مفاخر میراث فرهنگی و خانواده های شهدای شاخص استان فارس خواهیم داشت.

شهروندان شهر شیراز در ایام برگزاری سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی از چه برنامه هایی می توانند استفاده کنند؟

امیدوارم مردم فرهنگ دوست استان فارس و شیراز در ۴ روز برگزاری جشنواره از ۱۵ تا ۱۸ آبان بتوانند با دیدن فیلم های سینمایی، تئاتر، برنامه‌های شعر و موسیقی، کارگاه‌های آموزشی و حضور در نمیاشگاه اشیای تاریخی و همین طور صنایع دستی و برنامه‌های متنوعی که برای کودکان و نوجوانان تدارک دیده شده است، بار دیگر ارزش های غنی میراث فرهنگی ایران زمین را پاس بدارند، به هویت ملی خود افتخار کنند و ما هم به سهم خود بتوانیم در معرفی هنرمندان شاخص و استعدادهایی که برای شناخت بیشتر میراث فرهنگی تلاش می‌کنند، کاری کرده باشیم. درست است که این جشنواره در ۴ روز برگزار می‌شود اما تیم وسیعی با برنامه ریزی خوبی برای آن کار کرده‌اند.

کدام دستگاه ها در برگزاری این رویداد با معاونت میراث فرهنگی مشارکت داشته‌اند؟

در اینجا از همه اعضای شورای سیاستگزاری جشنواره اعم از آقای دکتر دارابی، رییس شورای سیاستگزاری جشنواره، فعالان رسانه ها، هنرمندانی که آثار خود را فرستاده‌اند و اداره کل میراث فرهنگی استان، صدا و سیمای استان و دیگر نهادهایی که پای کار جشنواره هستند، قدردانی می‌کنم.

کیفیت آثار جشنواره بویژه در بخش میراث بانان آینده چگونه است؟

در جشنواره امسال متولدین دهه ۸۰ و۹۰ کارهای ارزشمندی برای ما فرستادند؛ ما استعدادهای بسیار ارزشمندی را در بخش میراث بانان آینده کشف کردیم که امیدواریم شاهد حضور آنها در جشنواره در شیراز باشیم. کودکان و نوجوانان خود استان فارس کارهای ارزشمندی برای جشنواره فرستادند. ما وقتی مشاهده می کنیم کودکان و نوجوانان ما تا این اندازه علاقه مند به ارزش های میهنی، ملی و هویتی خود و تاریخ و تمدن ارزشمند کشور هستند، خستگی از تن ما به در می رود و به مادران و پدران آنها آفرین می‌گوییم که چنین فرزندانی را در راه فرهنگ ایران تربیت کرده و پرورش دادند.

نهاد آموزش و پرورش در مقابل این نسل که آینده سازان حفاظت از هویت فرهنگی هستند چه وظیفه‌ای دارد؟

وظیفه آموزش و پرورش، صدا و سیما و نهادهای فرهنگی این است که این استعدادها را بیشتر معرفی کرده و به آنها بها و جهت دهی آگاهانه و مسئولانه دهند تا این استعدادها به هدر نروند چون قوت جشنواره چندرسانه ای میراث فرهنگی در کشف استعدادهای کودک و نوجوانی است که دارند به شمار عظیم تولیدکنندگان محتوا در سال های آینده اضافه می‌شوند. ایران تاریخ پر فراز و نشیبی دارد. فرض کنید در صد سال آینده جه کسانی می‌خواهند هویت ملی را پاس بدارند، زبان فارسی را حفظ کنند، ارزش هایی که سینه به سینه توسط پدران و مادران به نسل های متمادی انتقال پیدا کرده، چه کسی اینها را ۱۰۰ سال حفظ خواهد کرد؟ ارزش‌هایی مثل میراث ناملموس ایرانیان، شاهنامه، حافظ، تعزیه، دستگاه های موسیقی، مثل ها، لالایی ها، لهجه ها، زبان های محلی و ده ها، صدها و هزاران میراث ناملموس؛ ما وظیفه داریم از این میراث محافظت کنیم در زمانه ای که هوش مصنوعی، بلاکچین، فناوری های نوظهور و واقعیت افزوده در فضا و سپهر زندگی جهانیان نقش آفرینی می‌کنند.

وظیفه شهروندان و حاکمیت در مقابل میراث فرهنگی و تاریخی ایران چیست؟

ما مسئولیت سنگینی بر دوش داریم که بتوانیم فرهنگ ایرانی، زبان فارسی و آیین های دینی و ارزش های ملی خود را از طریق رسانه ها، فناوری ها و با زبان هنر و رسانه به نسل های آینده منتقل کنیم، آنها را درست تشویق و پرورش دهیم و برای حفظ آنها جهت دهی کنیم. حفظ میراث فرهنگی تنها به حفظ بناهای تاریخی و اشیای ارزشمند تاریخی که منبع الهام بخشی برای همه ما و همه جهانیان است، نیست. حفاظت از میراث فرهنگی آموزش نسل های متمادی است برای اینکه بتوانند میراث ملموس خود را در کنار میراث ناملموس حفظ کرده و آن را به نسل های آینده و فرزندان خود انتقال دهند. اگر در روزگار جهانی شدن و مدرنیته و تسلط پلتفرم ها و شبکه های جهانی بر زندگی روزمره همه جهان بتوانیم فرهنگ و تمدن ایرانی و ارزش های فرهنگی کشور را هم به نسل نو و هم با زبان خلاقانه و هنر و رسانه به جهانیان معرفی کنیم، توانسته ایم از این میراث حفاظت کنیم. در آثاری که در بخش میراث بانان آینده به دست ما رسیده، برخی از استعدادها را پیگیری کردیم و نقش مادر بزرگ ها، پدر بزرگ ها، پدران و مادران این نسل به ظاهر کوچک سال و خردسالان در انتقال هنر و دانش و میراث فرهنگی بسیار مهم بوده است. خوشبختانه در جای جای ایران و شهرهای کوچک شهروندانی داریم که منتظر اقدامات در سطح حاکمیتی نبودند. پدربزرگ، مادر بزرگ، پدر و مادر دست به کار شدند و فرزندان خود را جهت دهی کرده و آنها را به حوزه هایی نظیر بخش نقالی، داستان گویی، راهنمایی موزه ها راهنمایی کردند. این بچه های کم سن و سال به زیبایی فرهنگ و هنر خود را روایت می‌کنند؛ بنابراین در کنار وظایف دستگاه‌های حاکمیتی خود خانواده ها و شهروندان وظایف قابل توجه ای دارند.

جوامع محلی چه نقشی در پاسداشت و حافظت از میراث فرهنگی بر عهده دارند و چگونه می‌شود از آنها حمایت‌کرد؟

کشور ما سرزمین پر از راز و رمز و مواریث طبیعی، تاریخی و فرهنگی است. در جای جای سرزمین ما بافت‌ها، محوطه‌ها و بناهای ارزشمند تاریخی حفظ شده و پابرجا هستند و راویان تاریخ پر راز و رمز ایران زمین هستند. در کنار این محوطه‌ها، بناها و بافت‌های تاریخی مردمانی سکونت دارند که ما به آنها جامعه محلی می‌گوییم. نقش جامعه محلی در حفظ و حراست از میراث فرهنگی بسیار با اهمیت است اما شهرداری‌ها، استانداری‌ها، دهداری‌ها و بخشداری‌ها در کشور نقش بسیار تعیین کننده‌ای در تعامل با جامعه محلی در حوزه میراث فرهنگی دارند. دستگاه حاکمیتی مثل وزارت کشور، استانداری ها و فرمانداری‌ها می‌توانند کالبدهای شهری در بخش تاریخی استان ها، محوطه‌ها و بناهای تاریخی را تشیخص دهند، آنها را در سیاستگزاری های شهری به عنوان بافت های واجد الارزش بیاورند و نگاه سایر دستگاه ها را ارتقا دهند و برخی نگاه های قدیمی و ناکارآمد در مواجهه با آثار تاریخی را ارسال کنند، مدیرانی شهردار، بخشدار و فرماندهار انتخاب شوند که به بناهای تاریخی و بافت های تاریخی و اصالت شهری احترام بگذارند. اگر این احترام در سطح مدیریت شهری برجسته شود، طبعا جامعه محلی ما در این بافت ها و فضاهای تاریخی احساس امنیت و آرامش بیشتری می کنند و ااحساس می کنند مدیران شهری به آنها توجه خاصی دارند و این توجه خاص باعث می‌شود که آنها با گردشگران تعامل بیشتری داشته باشند و خودشان روایتگر آثار تاریخی و فرهنگی شهر خود باشند و نیروهای مردمی هستند که حافظان اصلی میراث فرهنگی هستند. کسی که در همسایگی یک بنای مهم تاریخی زندگی می کنند، باید احساس با ارزش بودن بکند نه اینکه احساس کند به او کم توجهی شده یا اصلا دیده نمی‌شود. همسایگان آثار بناهای تاریخی حافظان و ناقلان اصلی میراث فرهنگی هستند و از این جهت نگاه حاکمیتی در استانداری ها، فرمانداری ها و بخشداری ها در این بخش های تاریخی شهری خیلی قابل اهمیت است که توجه بیشتری به ساکنان این بخش ها در محوطه های تاریخی کنند. باید به نیازهای آنها پاسخ داده شده و نگرانی‌هایشان را رفع کنند. طبعا اگر این اتفاقات بیفتد، خود به خود اهالی آن شهر و دیار کوشش بیشتری در حفاظت و معرفی داشته های زادگاه خود می کنند.

نسل نوجوان و جوان را چگونه می‌توان به میراث فرهنگی حساس‌تر کرد؟

وقتی آثار جشنواره را در بخش های مختلف مرور می‌کنیم، احساس می‌کنم در نسل نو ایران دوستی وجود دارد. برخلاف برخی تصورات که می‌گویند نسل نو با ارزش های ملی، تاریخی و فرهنگی خود فاصله دارد، اما به نظر من جوانان و نوجوانان ما ایران دوست هستند و دستگاه های دولتی و حاکمیتی وظایفی در قبال جوانان و نوجوانان ما دارند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به خصوص آموزش و پرورش در تقویت و هویت ملی نسل نو وظایف حساس و تعیین کننده ای دارند و می توانند تسهیل گر و مشوق بوده و کاری کنند معلمان تاریخ در کشور ارج ببینند.

آیا آموزش در اماکن تاریخی می‌تواند خلاهای بی توجهی به میراث فرهنگی را در جامعه پر کند؟

ما موزه های پر رمز و راز و زیبایی در کشور داریم؛ آموزش و پرورش باید برنامه ریزی داشته باشد که معلمان تاریخ کلاس های درس خود را یک روز یا دو روز در طول سال در این موزه ها، محوطه ها و بناهای تاریخی تشکیل دهند، یا معلمان ادبیات ما در آموزش و پرورش در کنار آرامگاه شاعران بزرگ ما در شهرهای مختلف در بناهای یادبودی که به نام آنها ساخته شده آرا و افکار و اندیشه ها و ارزش های ادبی آن شاعران و سخنوران را از نزدیک به بچه ها آموزش دهند. همچنین معلمان هنر نیز می توانند در آموزش طراحی و دیزاین و مبلمان شهری به دانش آموزان خود از الگوه ها و نقوش بناهای تاریخی شهرهای خود استفاده کنند، همه وظیفه دارند با آموزش درست این ارزش ها را به نسل نو انتقال دهند.

برای افزایش سواد میراثی در جامعه باید چه اقداماتی انجام داد؟

لوکیشن برنامه‌های تلویزیونی می‌تواند فضاهای تاریخی و فرهنگی شهرها باشد، برنامه سازان به جای اینکه در استودیوهای در بسته و سربسته برنامه های خود را تولید کنند، می‌توانند برخی از آنها را کنار محوطه‌ها، بافت ها و بناهای تاریخی اجرا کنند چرا که مجموع این فعالیت ها ذوق هنری را در نسل نو تقویت می‌کند. سطح سلیقه در کشور ما با افت مواجه شده است و میراث فرهنگی است که می‌تواند سطح سلیقه و ذائقه ادبی، هنری و فرهنگی نسل نو را ارتقا دهد. اگر این آشنایی میسر شود، طبعا ما با نسلی مواجه خواهیم بود که ذوق و سلیقه فرهنگی و هنری خواهد داشت، اما اگر تهاجم برنامه های خارجی که در پلتفرم ها و اپلکیشن های مختلف قرار بگیرد، اصالت ایرانی آرام آرام فراموش می شود. نسل نو مصرف کننده محصولات فرهنگی جدید است، اما برنامه سازان، هنرمندان و فعالان رسانه و کسانی که وب سایت، اپلیکیشن یا گیم تولید می کنند، وظیفه دارند که در طراحی آثار خود به نقش و نگار و مخزن بسیار پر ارزش زبان و ادبیات فارسی توجه کنند. اگر اینچنین شود، طبعا مخاطبان برنامه هایشان ذوق و سلیقه شان ایرانی تربیت شده و با هویت ملی شان گره می‌خورد.

جشنواره چندرسانه ای میراث فرهنگی در سومین گام برگزاری خود چقدر توانسته جامعه را با میراث فرهنگی آشناتر کند؟

امیدوارم جشنواره میراث فرهنگی این تامل و دقت را در سطح سیاستگذاران فرهنگی، تولیدکنندگان محتوا، هنرمندان و گروه های خلاق افزایش دهد چرا که ایران امروز ما شرایطی را سپری می‌کند که نیاز به رونق فرهنگی، تقویت امید و شادی در بین مردم در آن احساس می‌شود و این اتفاق میسر نخواهد شد جز با توجه به داشته های فرهنگی ایران زمین و کشف راز و رمز آنها با زبان هنر و فرهنگ و رسانه. امیدواریم این جشنواره پلی بین خانواده بزرگ میراث فرهنگی، مردم و فعالان هنر و رسانه باشد و بشود این انتقال فرهنگی را تسهیل کرد و مردم بخصوص نسل جوان، نوجوان و کودکان ما با میراث فرهنگی خود بیشتر آشنا شده و بتوانند در حفظ و صیانت از آن کوشا باشند.