به گزارش صبا، مجید اسماعیلی، نویسنده، کارگردان و فعال فرهنگی در پنجمین نشست از مجموعه نشست های جشنواره بین المللی فیلم دینی اشراق که به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در نمایندگی تهران این دفتر برگزار شد، جریان های فکری رایج در سینمای دینی را مورد واکاوی قرار داد و گفت: این موضوع در زمانه حاضر از اهمیت بسیاری برخوردار است و این اهمیت می تواند به اندازه اهمیت موجودیت جمهوری اسلامی و حکومت دینی است.

وی اظهار کرد: وقتی می خواهیم در مورد سینمای دینی صحبت کنیم باید دید در مورد کدام برداشت از دین است. آنچه در این زمینه بیشتر مد نظر قرار می گیرد، دینی است که پروتستانیزه نشده است.

اسماعیلی سینمای دینی را دارای گستره وسیعی برشمرد و گفت: وقتی در مورد دین صحبت می کنیم باید ببینیم که نظر آن در خصوص مفاهیم اساسی همچون سعادت و رستگاری چیست و ابزارهای رسیدن به آن را چه چیزهایی معرفی می کند. همچنین باید پاسخ دین به اینکه ما چقدر می توانیم از دنیا و لذت های نهفته در آن بهره ببریم، را به خوبی بشناسیم. شناخت این مباحث می تواند کمک بزرگی برای ما در زمینه شناسایی جریان های رایج در سینمای دینی باشد.

وی بیان داشت: از دیگر مباحثی که باید در زمینه شناخت دین به آن پرداخته شود، اولویت های دین است. مثلاً در شرایطی که درگیر مسائل معیشتی هستیم و در همان حال امام حسین(ع) قیام کرده و نیاز به کمک دارد، بدانیم که دین پرداختن به کدام یک از این دو مسئله را اولویت می بخشد.

این کارگردان با تأکید بر اینکه تولیدات سینمایی کشورهای استعماری با بودجه های سنگین تولید می شود، تصریح کرد: تمامی آثار سینمایی هالیوود ملزم هستند که به مسئله سبک زندگی و هستی شناختی که شامل مباحث آخرالزمانی می شود، پرداخته باشد. با این سیاست، آمریکایی ها می خواهند ارزش های مد نظر خود را به دنیا تحمیل کنند. آن ها حتی برای مصرف ساندویچ مک دونالد که یک برند مطرح در کشورشان هست، کشورهای مختلف را تحت فشار قرار داده و حتی برای آن می جنگند.

وی گفت: در دین ما تغییر دادن جایگاه مهمی دارد و در قالب امر به معروف و نهی از منکر مورد تأکید و تصریح قرار گرفته است. در شرایط حاضر ابزار سینما یکی از اصلی ترین و مهمترین ابزارها برای ایجاد تغییر است. سینمای دینی می تواند وسیله خوب و کارآمدی برای ایجاد تغییرات فرهنگی به سمت ارزش های دینی باشد.

اسماعیلی اظهار کرد: وقتی ما در مورد سینما حرف می زنیم، در واقع در مورد یک گرامر برای تولید فیلم صحبت می کنیم. اما زمانی که در مورد فیلمنامه سخن به میان می آید منظور این است که چه چیزی می خواهیم بگوییم.

وی هر فیلمنامه ای را دارای موضوع داستان و حامل پیام های آشکار و پیام های پنهان خواند و افزود: پیام های آشکار هر فیلمی می تواند با حسی که در پایان به مخاطب تزریق می کند، متفاوت باشد.

این فعال فرهنگی با اشاره به تعریف سینمای دینی گفت: سینمای دینی دارای موضوع دینی و به دنبال ترویج قواعد و ارزش های دینی است. البته بسیاری از محققین معتقدند سینما یعنی تحقق بخش آن چه که در مورد آن حرف نمی زند، اما حس مربوط به آن را به مخاطب خود منتقل می نماید.

وی سینما را متکی به داستان دانست و گفت: این اتکا شدید است و روح سینما خلق کردن می باشد. تصویرسازی در حقیقت خلق کردن است و این خلق کردن می بایست بر اساس ضوابط خالق اصلی این عالم صورت پذیرد. اگر ما در تولید اثر سینمایی و داستان نویسی مدعای دینی بودن داشتیم، می بایست قبل از خلق اثر تسلط علمی کامل بر منابع دینی پیدا کرده باشیم.

اسماعیلی در پرداخت به جریان های مهم در سینمای دینی تصریح کرد: فیلمی که بر پایه قواعد الهی خلق می شود و قوانین دینی و الهی در فرآیند خلق کردن در آن رعایت شده، فیلم دینی است و در غیر این صورت فیلم شیطانی خواهد بود.

وی افزود: رسانه ها در دنیا اندام حاکمیت ها هستند. هانتینگتون حرف هایش را به مرد عنکبوتی می دهد و مرد عنکبوتی همان حرف ها را به مردم ارائه می کند. کار رسانه تبدیل حرف های حاکمیت به حرف های قابل پذیرش و قابل فهم برای مردم است و تلاش می کند مردم را در چارچوب مورد نظر حاکمیت حفظ نماید.

این نویسنده ادامه داد: هنر ابزاری است که دارای اثرات عمیق، وسیع و ماندگاری می گذارد. کسی که می خواهد از این ابراز استفاده کند، در کنار استعداد، پشتکار و ذوق هنری می بایست دارای دانش باشد؛ و اگر دانش نداشته باشد، حاصل کارش یأمرون بالمنکر خواهد شد. زیرا هیچ فیلمی خنثی نبوده و یا مروج ارزش های دینی است و یا در مسیر ضدیت با دین قدم برمی دارد.

وی اعتقاد داشتن فیلمساز به محتوای فیلمش را از دیگر عوامل مهم در میزان اثرگذاری آثار سینمایی دانست و عنوان داشت: نمی شود فیلمساز در مورد آسیب های سیگار کشیدن فیلم بسازد، اما خودش مصرف کننده دخانیات باشد!

اسماعیلی یادآور شد: باید دانست که هر مفهومی را نمی توان در هر قالبی تبیین کرد. فیلمساز باید بداند که چه موضوعی مناسب قالب طنز است و چه قالبی برای موضوع مدنظرش تناسب دارد تا بتواند یک اثر سینمایی موفق و اثرگذار باشد. روش انتقال پیام در آموزه های دینی نیز مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.

وی در پایان گفت: از آنجا که حیات معنوی مردم مهمترین مسئله برای دین است، می بایست سینمای دینی بتواند فیلمی بسازد که با آن حیات معنوی هیچ کسی به خطر نیفتد و پیام دین را به صورت جامع و قابل فهم برای عموم مردم بازگو کند.