به گزارش صبا به نقل از فیلم مستند «پرواز بر فراز سرزمین خورشید» در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد و از شبکه مستند سیما پخش خواهد شد.

مهدی باقری درباره سوژه فیلم خود گفت: این فیلم مستند درباره اریک اشمیت باستان شناس آلمانی است که بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۸ در ایران حضور داشته و چندین منطقه از ایران را مورد کاوش قرار داده است. تپه حصار دامغان، چشمه علی تهران، تخت جمشید ‌و … از مهم‌ترین مکان‌هایی است که توسط این باستان‌شناس مورد کاوش قرار گرفته است. ویژگی مهم اشمیت که باعث متفاوت شدن او با دیگر باستان شناسان شده است، خوش نام بودن اوست. براساس منابع تاریخی، باستان‌شناسان فرانسوی که در شوش حضور پیدا کردند، غارت‌های زیادی به بار آوردند و ضربات زیادی به اماکن تاریخی ایران زدند اما اشمیت کارش و ایران را دوست داشت و خیلی‌ها او را به عنوان دوست ایران می‌شناسند. 

وی ادامه داد: یکی از اقدامات منحصر به فرد اشمیت، این است که او با یک هواپیما که توسط همسرش به ایران آورده می‌شود، به عکسبرداری از بالا پرداخته و مکان‌های باستانی ایران را از زاویه دید بالا عکاسی کرده است. درست است که اشمیت به دلیل آغاز جنگ جهانی دوم نتوانست کارش را تمام کند، اما اسنادی که او تهیه می‌کند که در حال حاضر در دانشگاه شیکاگو موجود است، به وضوح نشان می‌دهد ۸ سالی که اشمیت در ایران بوده چه خدماتی به فرهنگ ایران کرده است. 

این فیلمساز مستند با اشاره به فرم روایی مستند خود گفت: این فیلم براساس نامه‌هایی که بین هلن همسر اشمیت و خود او نوشته شده روایت می‌شود. بخشی از این نامه‌ها واقعی و بخشی دیگر براساس تخیل در روایت، گردآوری شده است. در بستر همین نامه‌ها، حضور اشمیت در ایران را مرور می‌کنیم؛ البته باید بگویم زمانی که اشمیت مشغول کاوش در تخت جمشید بوده، همسرش در حین به دنیا آوردن فرزند، از بین می‌رود که در لابه‌لای نامه‌ها به این موضوع نیز اشاره می‌شود.

باقری با تاکید بر اینکه فیلم مستند «بر فراز سرزمین خورشید» اثری تاریخی است،گفت: من تفاوت زیادی بین فیلمسازی مستند اجتماعی با تاریخی نمی‌بینم و بیشتر سراغ سوژه‌های مورد علاقه خودم می‌روم. این مستند را یک فیلم تاریخی می‌دانم و معتقدم باستان شناسی نیست. این فیلم نخستین اثری است که به اکتشافات اریک اشمیت و دوران حضور او در ایران می‌پردازد.

این فیلمساز مستند درباره روند تحقیق و پژوهش این فیلم گفت: دقت داشته باشید که دسترسی به منابع آرشیوی در برخی دوره‌های تاریخی و برخی افراد آسان‌تر است، چرا که اولا مشخص است برای پیدا کردن آرشیو به چه منابعی باید مراجعه کرد و ثانیا افرادی که در آن دوران دخیل در اتفاقات بودند، کارشان را به خوبی می‌دانستند و همان زمان اسناد کافی مکتوب، عکس و فیلم گردآوری کرده‌اند.

باقری خاطرنشان کرد:این اتفاق در حالی است که در دوران فعلی پیدا کردن منبع درست کار سخت‌تری شده است و چه بسا برای پیدا کردن یک عکس یا سند باید یکسال زمان بگذاریم. به صورت مشخص، درباره حضور اشمیت در ایران باید بگویم که خروجی کارهای تحقیقاتی او به دانشگاه شیکاگو عرضه شده و آنها به خوبی این اسناد و مدارک را نگهداری کرده‌اند. جالب است بدانید همراه با هر گروهی که به ایران می‌آمده یک گروه تصویربرداری نیز حضور داشته و از کار آنها مستند می‌ساخته است. همراه با اشمیت در تپه حصار دامغان، یک گروه مستندسازی حضور داشته و یک فیلم ۴۰ دقیقه‌ای ساخته است که بخش‌هایی از مستند آنها را در فیلم می‌بینید.

وی ادامه داد: وقتی پژوهشگری می‌خواهد روی موضوعی کار کند، باید ماه‌ها پیگیری کند تا بتواند ثانیه‌ای از فیلم‌های آرشیوی را به دست بیاورد؛ علاوه بر این باید پول‌های زیادی نیز برای دریافت این اسناد آرشیوی بپردازد. این اتفاق در حالی است که بودجه‌های ساخت فیلم مستند در ایران بسیار پایین است. در چنین شرایطی، مستندسازان به عنوان ارتش یک نفره در حوزه پژوهش عمل می‌کنند.

عوامل تولید این فیلم مستند عبارتند از کارگردان، تهیه‌کننده و پژوهش: مهدی باقری، فیلمبردار: رضا تیموری، تدوین: مهدی باقری و طاهره حسینی، صداگذار: مهرشاد ملکوتی، نویسنده گفتار متن: محمد شاه پیری و مهدی باقری، مدیر تولید: مرتضی ابراهیمی و تهیه شده در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی

براساس این گزارش، فیلم مستند «پرواز بر فراز سرزمین خورشید» امشب پنجشنبه ۱۷ آبان ماه ساعت ۲۱ از شبکه مستند سیما پخش می‌شود و بازپخش‌های آن فردا جمعه ۱۸ آبان ماه ساعت ۹ صبح و ۲۴ خواهد بود.