ستایش منفرد/صبا:  شاید در تاریخ سینما کمتر فیلمی به زیبایی «فارست گامپ» نقش بخت و اقبال را در سرنوشت آدم به تصویر کشیده باشد. «فارست گامپ» به کارگردانی رابرت زمکیس محصول سال ۱۹۹۴ است و نقش اصلی آن را تام هنکس افسانه‌ای بر عهده دارد. این فیلم که در فرهنگ عامه امریکا از جایگاه خاصی برخوردار است، امسال ۳۰ ساله شد و هنوز چه برای تماشاگران جدیدش و چه برای کسانی که چندین بار به تماشای آن نشسته‌اند، به یک اندازه جذاب است. به مناسبت ۳۰ سالگی این فیلم ۱۰ نکته از آن را مرور کرده‌ایم.

۱- تام هنکس انتخاب اول نبود

خیلی سخت است که کس دیگری جز تام هنکس را در نقش گامپ تصور کنیم. اما وینستون گروم، نویسنده رمانی که فیلم بر اساس آن ساخته شده، جان گودمن را به عنوان نقش اصلی تصور کرده بود. رابرت زمکیس، کارگردان فیلم، بیل پکستون را می‌خواست، اما استودیو اعتقاد داشت که پکستون کاریزمای ستاره‌ای کافی ندارد. انتخاب دیگر زمکیس، هری اندرسون بود که چون در آن مقطع مشغول بازی در سریالی تلویزیونی بود در دسترس نبود. بیل مورای، چِوی چِیس و جان تراولتا هم نقش را رد کرده بودند.

۲- رابین رایت هم انتخاب اول نبود

قبل از اینکه نقش جِنی کوران، عشق زندگی فارست، به رابین رایت برسد، نیکول کیدمن، جودی فاستر و دمی مور برای این نقش در نظر گرفته شده بودند. اما اقبال رایت بلند بود که در نهایت نقش به او رسید. رایت گفته: «بازی در «فارست گامپ» بی شک یکی از شگفت‌انگیزترین تجربه‌های دوران کاری‌ام بود. فیلم بسیار زیبایی است بدون اینکه خیلی احساساتی‌ باشد. وقتی که در حال فیلمبرداری بودیم هیچ فکرش را هم نمی‌کردیم که فیلم به این موفقیت برسد. بازی در نقش جنی که تقریبا ۲۰ سال از عمرش بر پرده نقش می‌بندد و همه ‌چیزهایی که او به همراه فارست پشت سر می‌گذارد، تجربه فوق‌العاده‌ای بود. من و تام هر روز سر صحنه می‌خندیدیم. خیلی مفتخرم که در چنین فیلمی حضور داشته‌ام.»

۳- برادر بدل برادر

جیم هنکس، برادر کوچک‌تر تام هنکس که خودش بازیگر و کارگردان است، در برخی صحنه‌ها از جمله درصحنه‌های دویدن مشهور فارست گامپ بدل برادرش بود. جیم هنکس گفته: «تام بدل‌های دیگر هم داشت، اما هیچ‌کدام نمی‌توانستند شبیه به تام بدوند. این نوع دویدنِ چُلمنگی خاص اعضای خانواده هنکس است.» جیم در انیمیشن «داستان اسباب‌بازی» هم در برخی صحنه‌ها به جای تام جای شخصیت کلانتر وودی صحبت کرده است.

۴- فیلم خانوادگی

جز برادر هنکس، دختر تام هنکس، الیزابت، هم در فیلم در نقش جنی جوان بازی کرده. پسر رابرت زمکیس، الکساندر، هم در صحنه‌ای از فیلم حضور دارد، همان پسری که اجازه نمی‌دهد فارست جوان در صحنه اتوبوس کنارش بنشیند.

۵- اولین کلوزآپ از بازیگر جوان

هالی جوئل آزمنت که نقش پسربچه‌ای به نام کول را در فیلم «حس ششم» به کارگردانی ام. نایت شیامالان رو‌به‌روی بروس ویلیس بازی کرد و نقش‌آفرینی‌اش تحسین شد، اولین نقشش را در «فارست گامپ» بازی کرد. او نقش پسر فارست را داشت. ۵ سال بعد از این فیلم او در «حس ششم» خوش درخشید.

۶-ساخت جلوه های ویژه با کمک شعبده‌باز معروف

زمکیس عاشق تکنولوژی و جلوه‌های ویژه است و در «فارست گامپ» هم از جلوه‌های ویژه استفاده بجایی کرده. وقتی فیلم را می‌بینید از اینکه گری سینایز، بازیگر نقش ستوان دن تایلر، چطور آنقدر طبیعی پاهایش قطع شده حیرت می‌کنید. این کار با کمک جلوه‌های ویژه و البته یک شعبده‌باز ممکن شد. ریکی جی، استاد شعبده‌بازی، ویلچری طراحی کرد که وقتی سینایز روی آن می‌نشست، به نظر می‌آمد که از زانو به پایان پا ندارد.

۷- نیمکت در موزه

نیمکت معروفی که فارست روی آن می‌نشیند و شروع به تعریف داستان زندگی‎اش برای زنی که طرف دیگر آن نشسته می‌کند، در واقعیت وجود نداشت و برای فیلم آنجا گذاشته شد. این نیمکت که ارزشی نمادین پیدا کرده،  حالا در موزه تاریخ ساواناست.

۸- دو بازیگر و یک نقش

در صحنه‌ای بسیار کوتاه از فیلم، پیتر دابسون نقش الویس پریسلی هنوز مشهورنشده را باز می‌کند. اما صدای او متعلق به خودش نیست. زمکیس برای صدای پریسلی کورت راسل را استخدام کرد که قبلا نقش پریسلی را در فیلمی تلویزیونی بازی کرده بود.

۹- موسیقی نماد تغییرات زمانه

آهنگ‌ها و موسیقی‌های به‌کاررفته در فیلم نقش مهمی برای نشان دادن تغییرات زمانه دارند. زمکیس به تیم صدا گفته بود هرجا که رادیویی در صحنه هست باید موسیقی‌ای متناسب با آن دوره پخش شود.

۱۰- اپیزودیک یا سه پرده‌ای؟

حالا که فارست گامپ ساخته شده و بعد از ۳۰ سال همچنان قابل ستایش است، تحلیل ساختار آن راحت است. اما پیش از آغاز تولیدش، ۹ سال درباره اینکه این فیلم را چطور باید ساخت بحث و گفت‌وگو وجود داشت. خیلی‌ها فکر می‌کردند این فیلم بیشتر ساختاری اپیزودیک دارد تا ساختاری سه‌پرده‌ای و رفتن از یک اتفاق به اتفاقی دیگر و باز به اتفاقی دیگر برای شخصیت باورپذیر نبود. اما در آخر همین سیر داستان و اینکه سرنوشت، فارست و تماشاگر را به کدام سمت می‌برد به برگ برنده آن بدل شد.