به گزارش صبا، مراسم بزرگداشت نوزدهمین سالگرد مرتضی ممیز هنرمند فقید طراح گرافیک عصر جمعه ۹ آذر در خانه هنرمندان برگزار شد.

در این مراسم که اجرای آن برعهده امراله فرهادی بود، نادره رضایی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهرام کلهرنیا رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران، محمدمهدی عسگرپور رئیس خانه هنرمندان ایران، رنه ولک از اعضای سفارت فرانسه در ایران، ابراهیم حقیقی، ساعد مشکی، فرزاد ادیبی، امیر اثباتی و جمع بسیاری از هنرمندان طراح گرافیک حضور داشتند.

در ابتدای مراسم، انوشیروان ممیز فرزند مرتضی ممیز که خود نیز هنرمند طراح گرافیک و مدیر بنیاد ممیز است، بیان کرد: امسال نوزدهمین سال برگزاری نمایشگاه آثار مرتضی ممیز است که در گالری‌های ممیز، پاییز و زمستان به نمایش در می‌آید. در برگزاری هر سه نمایشگاه، ساعد مشکی نقش پررنگی داشته است و مدیریت هنری برعهده دارد و بهروز متین صفت که اگر نباشد نمایشگاهی هم نخواهیم داشت.

عسگرپور: جامعه‌ای پیشرفته است که بتواند به خلق نشانه‌ها کمک کند

در ادامه، محمدمهدی عسگرپور پشت تریبون آمد و گفت: مرتضی ممیز را به عنوان پدر گرافیک می‌شناسیم، کسی که نامش با مفاهیم بسیاری عجین است که یکی از آنها، خانه هنرمندان ایران است که قدم مبارک و همت عالی او، سبب شد ما امروز خانه هنرمندان داشته باشیم. عصر حاضر، عصر توفق بیش از پیش نشانه‌هاست؛ این فقط در حوزه ارتباط بصری و تصویری و ارتباط انسانی بین ما نیست بلکه بین انسان و ماوراطبیعه نیز است. امروز نشانه‌ها ماهیت محتوایی هستند و وقتی از گرافیک مدرن صحبت می‌کنیم نیز با این پدیده مواجه هستیم.

وی بیان کرد: شاید ما در ایران نسبت به برخی کشورها پیشرفت نکرده باشیم که به دلیل پیوند بسیار سخت نشانه‌ها با ادبیات است اما به نظر من جامعه‌ای پیشرفته است که بتواند به خلق نشانه‌ها کمک کند؛ بنابراین برگزاری چنین برنامه‌هایی و استفاده از تجارب کمک می‌کند تا ما به خلق نشانه‌ها در بازار جهانی بیشتر بیاندیشیم و کار کنیم.

نادره رضایی: در شرایط امروز به افرادی میان‌دار و بسترساز نیاز داریم

در ادامه، نادره رضایی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی بیان کرد: با خودم می‌گفتم اگر بخواهم در جمع فرهیخته و اهل فن هنر و گرافیک به بهانه نوزدهمین سال درگذشت استاد ممیز صحبت کنم، چه باید بگویم که وجه ممیزه مرتضی ممیز در ایران امروز باشد، شما اهل هنر و فرهیختگی را ژرف‌تر و عمیق‌تر دانستم. ضرورت برای من، ایران امروز است. به گمانم مرتضی ممیزی که می‌توانیم در موردش صحبت کنیم، مرتضی ممیز کنش‌گر، نهادساز و ساختارساز است؛ آنجایی که در سال‌های اول انقلاب، نمی‌تواند سندیکا تشکیل دهد اما نمی‌نشیند و تلاش می‌کند. برای اولین بار، تعرفه کاری برای کارش تعیین کرد. در زمانه خود، واسط نهاد دولتی و جامعه می‌شود و برای حوزه تخصصی‌اش گره‌گشایی کرد؛ کسی که رشته گرافیک را پایه‌گذاری کرد، اولین بینال گرافیک را پایه گذاشت و به همراه هنرمندان دیگر، انجمن گرافیک ایران را راه‌اندازی کرد.

وی گفت: در ایران امروز با وجود تنگناها، طبیعتاً نهاد دولت و حاکمیت نمی‌تواند در همه حوزه‌ها گره‌گشایی و افق گشایی کند. در این بستر، صلح به معنای نبود جنگ نیست، بلکه صلح به معنی بستر گفتگو ایجاد کردن است. ما به افرادی میان‌دار، مرزی، تاب‌آور، روا دار و بسترساز در این شرایط نیاز داریم و افرادی که بتوانند این واسطه‌گری را به بهترین شکل انجام دهند. آنجایی که مرتضی ممیز در سال‌های ابتدایی پس از پیروزی انقلاب تاب آورد و با وجود تمام دلخوری‌ها ایستاد و ساحت هنر و فرهنگ ایران را ساخت.

رضایی در پایان از حاضران و هنرمندان درخواست کرد که بمانند و کار کنند و افزود: در این مسیر نهادساز باشید و این نقش واسطه‌گری شما می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

ساعد مشکی: مرتضی ممیز هنر مدرن را از صافی خودش رد می‌کرد

ساعد مشکی هنرمند طراح گرافیک و مدیر هنری نمایشگاه یادبود مرتضی ممیز، به خاطره‌ای از استادش اشاره و بیان کرد: در دهه هفتاد، فرزاد ادیبی سر کلاس صفحه آرایی از مرتضی ممیز سوال کرد که اگر بخواهید خود را تعریف کنید، چه می‌گویید؟ مرتضی ممیز نیز گفت «صریح، راحت و واقع گرا». این سه کلمه در تمام دوران کاری ممیز دیده می‌شود، به ویژه در گفتگوی معروفش با ابراهیم حقیقی در کتاب «روبرو». در تمام کارهای ممیز، بخش تصویرگری بسیار درخشان است و در مجموع کارهای ممیز، تصویرسازی‌هایش با تمام هم‌نسلانش برابری می‌کند.

وی عنوان کرد: وقتی در دهه پنجاه تکنولوژی‌هایی وارد ایران می‌شود، او از این موقعیت استفاده می‌کند و تصویرسازی‌هایی را در آن دهه به وجود می‌آورد. نخستین مواجهه مرتضی ممیز با تکنولوژی و به کارگیری آنها، در نمایشگاه تصویرسازی کنونی‌اش دیده می‌شود.

مشکی گفت: او هنر مدرن را از جهان می‌گرفت و از صافی خودش رد می‌کرد و آثارش را به نمایش می‌گذاشت. گرافیک، فرصتی برای او بود که از گرایشات نقاشانه‌اش فاصله بگیرد و به گرایشات جدیدش برسد.

کلهرنیا: مرتضی ممیز ایران و آدم ایرانی را ساخت

بهرام کلهرنیا هنرمند طراح گرافیک، رئیس شورای عالی خانه هنرمندان، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک و دبیرکل هفدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر به عنوان آخرین سخنران روی صحنه آمد و گفت: ما در همگرایی‌های وجوهی و اندیشه‌ای می‌توانیم همدیگر را بسازیم. ما مردم مخصوصی هستیم؛ تاریخی داریم که خود ساخته و ذره ذره با آن زندگی کرده‌ایم. اسطوره‌های خودمان و شیوه فلسفی خودمان را داریم و مرتضی ممیز تمام اینها را خوب می‌شناخت. او بیش از یک طراح گرافیک است.

وی بیان کرد: پس از انقلاب مشروطه، جامعه ایران احساس کرد کهنه شده و بنابراین خودش را به نمایش تجدد مبتلا کرد. فُکُل کراواتی شد و خودش را نو نَوار کرد؛ به دلیل اینکه از خود راضی نبودیم، خودمان را عوض کردیم و لباس بیگانه به تن کردیم اما نشد جایگاه سازی کنیم. وقتی مرتضی ممیز آمد، توانستیم آرزوی گمشده نویی را که در روزگارمان نبود، ببینیم.

کلهرنیا با اشاره به تاثیر مرتضی ممیز بر جریان‌سازی هنری، عنوان کرد: طراحی گرافیک در همه ارکان زندگی ما جاری است؛ هویت امروز دستگاه هنری و فرهنگی شاخصه‌ای از گرافیکی است که ممیز آن را شکل داد. ممیز برای جامعه ما هویت‌سازی فرهنگی و نظام پیوسته بزرگی را به صورت عظیم تحقق داد. امروز هم به او مبتلا شدیم و این شادی و درد ماست و تراژدی و عشق ماست. مرتضی ممیز ایران و آدم ایرانی را ساخت. نویسندگان برای ما رویا می‌سازند اما طراحان گرافیک پوست و جان جامعه را شکل می‌دهند که همیشه جاری است.

پس از پایان مراسم، نمایشگاهی متشکل از سه بخش شامل «گزیده پوسترهای آلن لوکرنک از فرانسه»، «آشنایی دیرینه، دیداری تازه؛ گزیده پوسترها و تایپ‌فیس‌ها از طراحان ارمنستان» و «تصویرسازی‌های مرتضی ممیز برای مجله رودکی» در معرض دید عموم قرار گرفت که حاضران از این نمایشگاه‌ها بازدید کردند. این نمایشگاه‌ها تا ۱۶ آذر در گالری‌های ممیز، پاییز و زمستان دایر است.

در این رویداد، ۱۵۲ اثر از تصویرسازی‌های مرتضی ممیز برای مجله رودکی و ۳۴ پوستر و ۱۰ طراحی قلم ارمنی در بخش «آشنایی دیرینه، دیداری تازه؛ گزیده پوسترها و تایپ‌فیس‌ها از طراحان ارمنستان» دیده می‌شود که بخش ارمنی نمایشگاه، به نوعی میراث هنری ارمنستان محسوب می‌شود.