مهدیه مالکی/ صبا؛ ابراهیم سعیدی کارگردان، تدوینگر و عکاس پیشکسوت فارغ‌التحصیل دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر تهران است و آثار وی در جشنواره‌های معتبر ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و جوایز متعددی را کسب کرده ‌است. به پاس تلاش وی در عرصه فیلمسازی مستند نام او در لیست کسانی قرار گرفته تا در سینما حقیقت ۱۸ از او تجلیل شود. به همین بهانه خبرنگار صبا با وی گفت‌وگوی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.

ابراهیم سعیدی کارگردان فیلم‌های مستند و داستانی درباره فعالیت خود در عرصه فیلمسازی مستند گفت: در این چند دهه اخیر که مشغول ساخت فیلم‌های داستانی بودم، اهمیت فیلم مستند برای من نه تنها کم نشده بلکه بیشترهم شده است. تعدادی از مستندهای من در کردستان عراق فیلمبرداری شد و ثبت اتفاقات آن برهه از زمان به من ثابت کرد که تصویربرداری از وقایع، حتی بدون در نظر گرفتن ساختار هنری و سینمایی از چنان ارزشی برخوردار است که می‌توانند در تاریخ ماندگار شده و در آینده برای مستندی با ساختار درست مورد استفاده قرار گیرد به همین علت مستندسازی همواره برای من ارزش داشته است و حتی با فضای مستند بیشتر از فیلم داستانی راحت بوده‌ام.

وی تصریح کرد: فیلمساز با وجود انرژی، وقت و هزینه فراوانی که برای ساخت فیلم مستند صرف می‌کند در نهایت مخاطبان خیلی کمی دارد مگر مخاطبان خاص که اندیشه، فکر و محتوا برایشان اولویت است و فیلم‌های داستانی در جذب مخاطب موفق‌تر بوده است اما به لحاظ اهمیت موضوعی قطعا فیلم‌های مستند اهمیت بیشتری دارند به طوری که هرچقدر زمان برآن حادث شود تصاویر مستند ارزش بیشتری پیدا می‌کنند برعکس برخی از فیلم‌های داستانی که مقید به زمان خاصی است و تاریخ مصرف دارند. البته در طول تاریخ، فیلم‌های داستانی بسیاری نیز وجود داشته‌اند که زمان باعث فراموشی آنها از ذهن مخاطب نشده و ماندگار شده‌اند ولی آنچه موجب ماندگاری آثار مستند و داستانی می‌شود توجه به بخش زیبایی شناختی آنها است.

سعیدی تصریح کرد: در نظر من تلاشی که برای ساخت فیلم مستند صورت می‌گیرد از ماحصل آن ارزشمندتر است به عبارتی اهمیت فرایند ساخت فیلم مستند برای من با اهمیت‌تر است چون در طول ساخت مستند یک مکاشفه برای فیلمساز صورت می‌گیرد در حالی که در فیلم های داستانی مکاشفه باید در مرحله فیلمنامه‌نویسی رخ داده و تمام شود چون مرحله تولید زمان مکاشفه نیست و مرحله اجراست و فرصتی برای مکاشفه وجود ندارد چون انرژی لازم برای اجرا از دست می‌رود.

وی خاطرنشان کرد: با مراجعه به فیلم‌های مستند خیلی سریع می‌توان نسبت به جوامع شناخت پیدا کرد، بخش زیادی از فیلم‌های مستند گویایی جوامع هستند چون رسالت فیلم‌های مستند در هر برهه از زمان انعکاس جامعه آن دوره است و همین اتفاق برای سینمای مستند ایران نیز رخ داده است. میزان اثرگذاری مستندها در دوره‌های مختلف با توجه به شرایط جامع متفاوت است به عبارتی زمانی که شرایط برای ساخت فیلم‌های مستند فراهم باشد فیلمساز جسورانه‌تر موضوعات را بازتاب می دهد.

سعیدی تاکید کرد: گرچه در حال حاضر شرایط برای ساخت کارهای اجتماعی نسبت به دو دهه قبل سنگین‌تر است ولی همچنان مستندهای خوبی که بازتاب شرایط اجتماعی روز است، ساخته می‌شود. سینمای مستند هوشمندتر از سینمای داستانی است چون سینمای داستانی اغلب به دنبال جذب گیشه است ولی سینمای مستند به دنبال تلنگری برای مخاطب است و می‌خواهد نقص‌های پنهان را عیان کند تا راه حلی برای آن پیدا شود بنابراین سینمای مستند به لحاظ تاثیر و کارکرد اجتماعی به نسبت فیلم‌های داستانی بسیار تاثیرگذارتر است.

وی درباره جایگاه سینماحقیقت در شکوفایی مستندهای ایرانی گفت: وجود جشنواره «سینما‌حقیقت» برای من رضایت بخش است چون جشنواره‌ای تخصصی است که به فیلم‌های مستند ارزش می‌دهد و فرصتی است برای مستندسازان ایرانی که آثار آنها در این جشنواره دیده شود ولی مهمترین مشکل جشنواره‌های بزرگ ایران برگزاری آنها در چهارچوب حکومتی است که موجب می‌شود فیلم‌های انتقادی فرصت حضور در جشنواره را نداشته باشند و اگر مسئولین برگزاری جشنواره رسالت مستندساز را درک کنند فضای بازتری برای چنین فیلم‌هایی در نظر می‌گیرند.  در کل جشنواره «سینماحقیقت» عامل معرفی سینمای ایران به خارج از مرزهاست و مستندسازان به نام خارجی از طریق «سینماحقیقت» به ایران آمده‌اند و برگزاری چنین جشنواره‌ای نیازمند تخصص و برنامه‌ریزی دقیق است. برگزاری جشنواره «سینماحقیقت» طی سالیان جایگاه ویژه‌ای در میان جشنواره‌های مستند دنیا کسب کرده است.