مهدیه مالکی/صبا؛ علیرضا نجف‌زاده، کارگردان سینما و بازرس اصلی هیئت رئیسه خانه سینما درباره علت عدم توفیق فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی طی چند سال گذشته گفت: این سوال را باید سیاست‌گذاران فرهنگی، خاصه حوزه سینما پاسخ دهند که چه مسیری طی این سال‌ها در پیش گرفته‌اند که ساخت فیلم در بعضی از ژانرها همچون ژانرهای اجتماعی که اصلاح کننده جامعه بوده و در جشنواره های خارجی نیز مورد استقبال قرار می‌گیرند کاهش یافته است.

رئیس هیئت مدیره انجمن برنامه ریزان و دستیاران کارگردان سینما با بیان اینکه شرایط فیلمسازی در ساخت، پخش و عرضه بعد از کرونا در کل دنیا تغییر کرده است خاطرنشان کرد: قوانین وحی منزل نیستند و تاریخ انقضا دارند بنابراین باید براساس شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه به روز شوند. فیلمسازان خوبی که دهه های قبل در جشنواره‌های خارجی جایزه گرفته بودند، مثل آقای جلیلی، مرحوم مهرجویی و کیارستمی فیلمسازی را با سرمایه‌گذاران دولتی شروع کردند پس چرا سیاست گذاران ما به سمتی حرکت کرده اند که دیگر سراغ این گروه از فیلمسازان و این نوع تفکر نمی روند. نتیجه این سیاست‌گذاری‌ها، افزایش رشد فیلم‌های سینمایی برای جذب گیشه است که خواهان رضایت بخشی از مخاطب داخلی هستند با این بهانه که چراغ سینما روشن بماند.

به گفته نجف زاده، ژانر کمدی و طنز، بخشی از سینماست ولی همه سینما نیست و سیاست‌گذاری ها به سمتی بوده که آن دست از فیلم‌های اجتماعی چراغ قرمز داشته و چراغ سبز شامل فیلم‌های گیشه است که گرچه فروش خوبی دارند ولی تاریخ مصرف محدودی دارند.

وی در پاسخ به اینکه چرا فیلم های اجتماعی که این مدت تولید شده در جشنواره های خارجی توفیقی نداشته اند تصریح کرد: نمی توان با اما و اگر و سلیقه‌های مختلف و ممیزی فیلم تولید کرد و توقع محصول خوب و موفق داشت، تعدادی از فیلم‌ها که در دولت‌های مختلف توقیف بوده اند وقتی رفع توقیف شده و اکران شده اند هیچ تاثیر منفی در جامعه نداشته اند و این نشان دهنده آن است که این توقیف‌ها با تصیم غلط و نگاه سلیقه‌ای اعمال شده است  و باید پیگیری شود بر چه اساسی فیلمی توقیف می شود. توقیف یک فیلم علاوه بر ضرری که از نظر مالی به سرمایه گذار وارد می کند بخش مهمتر آن توقف سرمایه معنوی است که یک تفکر براساس سلایق شخصی حبس می‌شود و بعد از آنکه نگاه ها عوض شده و فیلم اکران می شود معلوم می شود آن استدلال‌ها برای توقیف یک فیلم اشتباه بوده. نمونه بارز آن فیلم «مارمولک» است که سالها توقیف بود ولی زمانی که اکران شد برنده جوایزی با نگاه های دینی شد.

نجف زاده تاکید کرد: نگاه سلیقه ‌ای موجب می شود که سرمایه‌گذار جرئت سرمایه‌گذاری و فیلمساز انگیزه فیلمسازی در این حوزه را از دست بدهد چون نمی داند که این فیلم دچار چه  اتفاقاتی خواهد شد و اجازه اکران خواهد یافت یا خیر.

این کارگردان سینما در پاسخ به اینکه اکنون که مدیران فرهنگی تغییر پیدا کرده اند آیا راه برای رشد فیلم‌های اجتماعی و فیلم هایی که در جشنواره های خارجی موفق باشند باز خواهد شد گفت: سرمایه اصلی یک کشور نیروی انسانی و تفکر آن است و امیدواریم در راستای مطالباتی که خانه سینما از رئیس جمهور و تیم ایشان داشت فضای سینما به شکلی مدیریت و هدایت شود که سلایق مختلف بتوانند مشارکت کنند. با این روش اگرسرمایه گذاری آنها تضمین شود هنوز نیروی انسانی کارآمد برای تولید چنین فیلم های موفقی وجود دارد که منتظر چراغ سبز هستند تا دولت دست از تصدی گری در این بخش برداشته و فضا را برای بخش خصوصی باز کرده تا نیروی جوان وارد این عرصه شود.

نجف زاده در پاسخ به اینکه آیا خانه سینما دغدغه توفیق فیلم ها در جشنواره های خارجی را دارد گفت: خانه سینما یک نهاد صنفی است که از تمام بخش های سینما حمایت می کند ولی تولید، مجوز و ساخت آثار در اختیار خانه سینما نیست. البته خانه سینما همواره این دغدغه را داشته و در همین راستا در زمان انتخابات سوالاتی از کاندیده های ریاست جمهوری مطرح شد که  تنها نامزدی که تیم فرهنگی آن به پرسش‌های خانه سینما جواب رسمی داد تیم دکتر پزشکیان بود که اتفاقا پاسخ های مناسبی دادند و ما برای اجرایی شدن این پاسخ ها مطالبه‌گری می کنیم تا فضای آینده سینما بهتر و روشن تر شود.

وی در پاسخ به اینکه چرا فیلم های کوتاه در جشنواره های خارجی موفقیت های زیادی کسب می کنند ولی در فیلم های بلند سینمایی چنین اتفاقی نمی افتد تصریح کرد: چون هزینه تولید فیلم بلند و سینمایی بسیار زیاد است و سرمایه گذار با چنین رویکردهایی برای ساخت چنین فیلم هایی ریسک نمی کند بنابراین بخشی از موفقیت فیلم های کوتاه به خاطر فضای بازی است که در آن وجود دارد و بخش دیگر از این توفیق به خاطر کم بودن هزینه های تولید است که قدرت ریسک در آنها را بالا می برد.

نجف زاده ادامه داد: فضا و نگاه ها برای فیلم های کوتاه بازتر است و فیلمساز خیلی دغدغه، ممیزی و اعمال سلیقه ندارد و همین رویکرد موجب موفقیت فیلم‌های کوتاه در جشنواره های خارجی شده است گرچه این فیلم ها نیز با قوانین کشور ساخته می شوند ولی برخی از این فیلم‌ها هم مجوز داخلی ندارند ولی از طریق فضای مجازی با جشنواره های مختلف ارتباط گرفته و فیلم ها را در جشنواره های خارجی اکران می کنند.