به گزارش صبا، در مراسمی با حضور مقامات علمی و فرهنگی ایران و هند، از مجموعه‌ای شامل ۱۰ مجلد از فهارس اسناد تاریخی، همراه با چاپ ۱۷۴۹ سند مربوط به دوره گورکانیان و آصف‌جاهیان و همچنین فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه موزه باستان‌شناسی ایالت تلنگانه رونمایی شد.

این رویداد با همکاری مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور، آرشیو ایالت تلنگانه و سازمان میراث‌فرهنگی ایالت تلنگانه برگزار شد و در آن، مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی نفیس از موزه باستان‌شناسی ایالت تلنگانه به نمایش درآمد. 

از جمله این آثار می‌توان به نسخه «سلامان و ابسال» عبدالرحمن جامی به خط سلطان علی مشهدی، مثنوی «یوسف و زلیخا» به خط میر علی هروی، «تحفه‌الملوک» به خط میرعماد الحسنی و دیوان وصال شیرازی به خط خودش اشاره کرد.

حضور شخصیت‌های علمی، فرهنگی و دیپلماتیک

این مراسم که در کتابخانه موزه باستان‌شناسی ایالت حیدرآباد برگزار شد، با حضور جمعی از شخصیت‌های برجسته همراه بود. 

از جمله سخنرانان این نشست می‌توان به غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، آلک لکشمی رئیس سازمان میراث‌فرهنگی حیدرآباد، مهدی شاهرخی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در حیدرآباد، زرین پروین رئیس آرشیو ایالت تلنگانه، پروفسور عزیزالدین همدانی رئیس سابق آرشیو ملی هند و رئیس کتابخانه رضا رامپور، آرونادا ردی رئیس شورای بنیاد هنری هند در حیدرآباد و عامر علی خان نماینده مجلس حیدرآباد اشاره کرد.

عمق روابط تمدنی ایران و هند

غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در سخنرانی خود در این مراسم ضمن اشاره به روابط دیرینه ایران و هند، بر تأثیرگذاری متقابل این دو تمدن در حوزه‌های علمی، ادبی و هنری تأکید کرد. 

وی اظهار کرد: روابط ایران و هند نه‌تنها به سیاست و اقتصاد محدود نمی‌شود، بلکه ریشه در تاریخ، فرهنگ و تمدن مشترک دارد. این نسخه‌های خطی و اسناد تاریخی که امروز رونمایی شدند، سندی زنده از این ارتباط ژرف هستند. اندیشمندان، حکمرانان و فرهیختگان دو کشور در مسیر تبادل دانش و فرهنگ گام برداشته‌اند و این میراث گرانبها، امروز به عنوان پل ارتباطی میان گذشته و حال ما عمل می‌کند.

حداد عادل افزود: وجود این حجم از نسخه‌های خطی فارسی در هند، گواه روشنی بر عمق پیوندهای تاریخی دو ملت است. زبان فارسی برای قرن‌ها زبان رسمی و فرهنگی در شبه‌قاره هند بوده است و بسیاری از مهم‌ترین آثار تمدنی این منطقه به این زبان نگاشته شده‌اند. حفظ و نگهداری این میراث، وظیفه‌ای مشترک بر دوش ایران و هند است.

وی همچنین با تأکید بر نقش مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور در حفظ و مستندسازی این اسناد ارزشمند گفت: مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور پس از انقلاب نقش ارزنده‌ای در دیجیتال‌سازی، فهرست‌نویسی و احیای اسناد تاریخی ایفا کرده است. این اقدامات نه‌تنها به حفظ این آثار کمک کرده، بلکه زمینه را برای پژوهش‌های عمیق‌تر و دقیق‌تر در تاریخ هند و ایران فراهم ساخته است.

نقش تمدنی اسناد تاریخی

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه نیز در سخنرانی خود بر ارزش تمدنی این اسناد تأکید کرد و گفت: روابط ایران و هند، تنها به گذشته محدود نمی‌شود، بلکه این پیوندهای تمدنی می‌توانند راه‌ حلی برای چالش‌های معاصر نیز باشند. بررسی این اسناد تاریخی می‌تواند مدل‌های موفق تعامل فرهنگی، علمی و اجتماعی میان دو ملت را آشکار سازد که برای دوران حاضر نیز الهام‌بخش خواهد بود.

وی افزود: تمدن ایرانی و تمدن هندی دو ستون مهم از تاریخ جهان اسلام و جهان شرق هستند. بسیاری از دانشمندان، شاعران، فلاسفه و هنرمندان در این دو تمدن نه‌تنها تأثیرات عمیقی بر منطقه خود داشته‌اند، بلکه در سطح جهانی نیز اثرگذار بوده‌اند. نگاه دوباره به این اسناد تاریخی می‌تواند ما را به فهم بهتر مسیر تمدنی خود در جهان معاصر هدایت کند.

تأکید بر دیپلماسی فرهنگی و دیجیتال‌سازی اسناد

مهدی شاهرخی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در حیدرآباد هم طی سخنانی با اشاره به اهمیت این اسناد تاریخی در شناخت روابط دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی ایران و هند گفت: این اسناد نه‌تنها نمایانگر تاریخ و تمدن مشترک ایران و هند هستند، بلکه برای درک بهتر روابط دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی دو کشور در گذشته و حال، ارزش فوق‌العاده‌ای دارند. همکاری‌های مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور و مؤسسات و کتابخانه‌های حیدرآباد، نمونه‌ای از دیپلماسی فرهنگی است.

در ادامه زرین پروین رئیس آرشیو ایالت تلنگانه نیز با اشاره به نقش دیجیتال‌سازی در حفظ این میراث، اظهار کرد: اگر امروز از این اسناد حفاظت نکنیم، فردا ممکن است آن‌ها را برای همیشه از دست بدهیم. دیجیتال‌سازی و مستندسازی این اسناد، گامی حیاتی در راستای حفظ این میراث است.

جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده

محمدمهدی خواجه پیری رئیس مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور، در پیام خود ضمن تأکید بر اهمیت منطقه دکن و جایگاه آن در تمدن مشترک ایران و هند، گفت: مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور، از سال ۱۹۹۰ تاکنون، با همکاری ۵۳ کتابخانه و مرکز آرشیوی، بیش از ۱۰۰هزار نسخه خطی و ۴میلیون سند تاریخی را دیجیتال‌سازی کرده است. همچنین ۵۴ جلد فهرست نسخ خطی منتشر شده و بیش از ۱۲هزار نسخه خطی نادر مرمت شده است.

وی با اشاره به اهمیت تداوم این همکاری‌ها تأکید کرد: این اقدامات گامی مهم در جهت حفظ و معرفی تاریخ مشترک ایران و هند به نسل‌های آینده است. مستندسازی و دیجیتال‌سازی این آثار باید همچنان ادامه یابد تا پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ، به منابع دقیق‌تری دسترسی داشته باشند.

این مراسم، علاوه بر رونمایی از فهارس اسناد و نسخه‌های خطی، زمینه‌ای برای گسترش همکاری‌های علمی و فرهنگی میان ایران و هند فراهم کرد و بار دیگر بر اهمیت حفظ این میراث ارزشمند تأکید شد.