مهرنوش پورموسوی/صبا؛ تیرماه سال ۱۴۰۱ فیلم‌برداری این پروژه جنجالی در کشور تونس آغاز شد. بودجه صد میلیونی سریال، «معاویه» را تبدیل به گران‌ترین و پرهزینه‌ترین سریال تلویزیونی تاریخ عرب تبدیل کرد. همین بودجه دست و دلبازانه خیال گروه تولید را از هر جهت راحت کرده بود. پس مجموعه‌ای از نویسندگان و عوامل سینمایی تلویزیونی جهان عرب در تونس گرد آمدند تا این پروژه را کلید بزنند.

محمد الیساری، خالد صلاح و بشار عباس، سه نویسنده اصلی این مجموعه بودند. خالد صلاح مصری این میان نویسنده و چهره سرشناس‌تری محسوب می‌شود. خالد صلاح یک روزنامه‌نگار و چهره تلویزیونی است که عمده فعالیت‌های تلویزیونی او حول ساخت و تولید برنامه‌های تلویزیونی «گفتگو محور» و عمدتا سیاسی می‌چرخد.
عمده اعضای عرب این مجموعه سی قسمتی، از کشورهای مصر، سوریه، اردن، تونس و عربستان سعودی گرد آمده‌اند. نخستین زمزمه‌های پخش سریال، یک‌سال بعد از شروع فیلم‌برداری به گوش رسید. اما «احمد مدحات»، کارگردان سریال با بیان اینکه: «بعضی از صحنه‌های بزرگ سریال در فیلم‌برداری با مشکل مواجه شده‌ و هنوز آماده نیستند» پخش سریال را با تعویق انداخت. مدتی بعد هم مدیریت شبکه MBC اعلام کرد مراحل پس تولید سریال هنوز به پایان نرسیده و به محض تمام شدن مراحل فنی، تاریخ پخش سریال اعلام خواهد شد. پس تا اینجا جنجال‌های پیرامون سریال «معاویه» عملا هیچ موج خبری را در ایران به راه نینداخته بود!

«ساترا» آغازکننده موج خبری «معاویه»
سیزدهم اسفند امسال، خبر ممنوعیت پخش و دوبله سریال، روی تلکس‌های خبرگزاری‌های داخلی منتشر شد! خبر با این نکته منتشر شد که پخش این سریال‌ها در دو کشور عراق و مصر هم ممنوع شده است.
خبر ممنوعیت سریال در کشورهای عربی مثل عراق و مصر حاوی یک «اما» ی بزرگ بود. مدیران پخش MBC عراق اعلام کردند این سریال در ماه رمضان از فهرست پخش شبکه خارج خواهد شد، اما سریال در دیگر پلتفرم‌های MBC مثل «شاهد، شهید» پخش خواهد شد. این یک پلتفرم بزرگ عربی است که گستره پخشی جهانی دارد و در تمام کشورهای عربی در دسترس است. پس در واقع پخش سریال در عراق و مصر، همچنان ادامه خواهد داشت! موضوعی که یا اهالی «ساترا» از آن بی خبرند، و یا تعمدا خبر را ناقص اعلام کرده‌اند.
در هر صورت، تا قبل از اینکه «ساترا» علاقمندان فیلم و سریال را کنجکاو نکند، عموما کسی از وجود چنین اثری بی‌خبر بود. همین ممنوعیت باعث ایجاد کنجکاوی بسیار علاقمندان شد تا قسمت‌های اولیه سریال ضعیف «معاویه» در کانال‌های تلگرامی دست به دست شود. در واقع «ساترا» اگر با بی‌تفاوتی از کنار این مجموعه می‌گذشت، کمتر کسی از وجودش با خبر می‌شد.

دلایل ممنوعیت «معاویه»
نمی‌توان کتمان کرد که سریال «معاویه» از نظر تاریخی به بررسی دوره‌ای می‌پردازد که حساسیت برانگیز است.
در کنار این حساسیت‌های تاریخی، به نمایش درآوردن چهره‌های امامان معصومی چون حضرت علی«ع» امام حسن«ع» و امام حسین«ع» باعث خشم شیعیان سراسر جهان شده است. ضمن اینکه سریال«معاویه» از جنبه‌های تولیدی مثل به تصویر کشیدن سرزمین شام (سوریه) و معماری خاص آن دوران، اصلا موفق نیست. تصویر ارائه شده از عربستان دوران پیامبر هم مشخصاً اشکالات تاریخی فراوانی دارد. از نوع بازارها و معماری شهری تا پوشش و وسایل و لوازم داخل خانه ها. از داشتن تخت‌های دونفره تا مبلمان و دیگر اثاثیه.
فارغ از اینها «زیادی تمیز» بودن سریال و سفیدی لباس‌ها حتی بعد از جنگ‌ها، در بسیاری از صحنه‌ها عملا مضحک است. تقریبا تمام شخصیت‌های اصلی سریال عمق ندارند. فاصله نفرت هند، همسر ابوسفیان و مادر معاویه از حضرت محمد«ص» طی دو سال، و تبدیل شدنش به یک زن با ایمان، لااقل در روند دراماتیک سریال، غیر منطقی از کار درآمده.
با این حال در منابع فارسی و داخلی که از سریال نوشته‌اند، مثل ویکیپدیای فارسی سریال، تناقض‌هایی وجود دارد که برای درک و فهم درستش، مجبور به مراجعه به خود منابع اصلی و عربی شدیم.

نویسنده «واقعا» چه گفت؟
در منابع فارسی در پاسخ به این پرسش و گلایه ها و انتقادات پیرامون سریال، خالد صلاح نویسنده اصلی مجموعه این چنین پاسخ داده است. او گفته که: «هدفش ارائه روایت خاصی نبوده و تاریخ را سیاه و سفید ننوشته و به معاویه تنها به عنوان یک فرمانروا نگاه نکرده، بلکه فردی را تصویر کرده است که اشتباه هم داشته و مانند همه کسانی که پیش از او آمدند، به سرنوشت خود دچار شده است.»