به گزارش صبا، در دهه ۶۰ خورشیدی، دو کتیبه سنگی قاجاری که با اجرای عملیات ساختمان سد مارون در بهبهان در معرض انهدام قرار گرفته بودند نجات بخشی شدند تا سرانجام پس از ساخت سد در محل مورد نظر نصب شوند.‌ وعده‌ای که هیچ‌گاه محقق نشد.

اما با گذشت حدود ۴۰ سال از نگهداری این کتیبه‌ها در انبار سازمان آب و برق خوزستان در بهبهان انتظار می‌رود که پس از ۴۰ دهه بلاتکلیفی، و حالا که از عمر ساخت سد بیش از ۳۰ سال می‌گذرد، از دو کتیبه تنگ تکاب بهبهان پرده برداشته شود.

در این عملیات نجات بخشی کتیبه‌ها به طور موقت از محل اصلی خود جدا شده تا بعد از اتمام عملیات ساختمان سد و رفع خطر به مکان اصلی خود بازگردند اما از دهه ۶۰ تاکنون از وضعیت سلامت آنها خبر چندانی نیست.

در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار که حکومت بهبهان و کهگیلویه به اویس میرزا احتشام‌الدوله واگذار شده بود، او دائم از راه تنگ تکاب به محل حکومتی خود در رفت و آمد بود. ناصرالدین شاه دستور داد در این تنگ در کنار تخت سنگ عظیمی که مشرف به رودخانه مارون است و محل استراحتگاه قافله‌ها و کاروان‌ها بود، دو کتیبه به خط نستعلیق از وضعیت آن دوران و سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ در سینه کوه حک کنند.

استاد حسن راهساز پیشکسوت مرمت سنگ که در دهه ۶۰ برای جداسازی این کتیبه‌ها از کوه تلاش کرد یادآور شد: «در شمال شهر بهبهان پس از گذشتن از شهر قدیمی ارگان به طرف سد مارون در انتهای دره جایی که یکی از تونل‌های انحرافی قرار دارد دو عدد کتیبه قاجاری به خط نستعلیق زیبا یکی به ارتفاع ۳ متر و به عرض ۱۳۰ سانتی‌متر و دیگری به ارتفاع ۲ متر به عرض ۱۲۰ سانتی‌متر در دل صخره‌ای مرتفع به شکل زاویه منفرجه نسبت به هم قرار گرفته بودند که با تلاش فراوان استادکاران و با ۹۰ روز کار سخت موفق به استخراج سالم آنها شدیم.»

این پیشکسوت مرمت سنگ که اهل استان فارس است شیوه استخراج و انتقال اثر را اینگونه شرح می‌دهد: «شیوه استخراج و انتقال دو کتیبه به این شکل بود که ابتدا داربست حفاظتی در هر دو طرف دو کتیبه صورت گرفت سپس کانال ایجاد شد تا ۶۴ عدد سوراخ سراسری و شاقول‌ گذاری صورت بگیرد و پس از انجام دیگر فنون، برای جدا شدن کتیبه‌ها و برای جابجایی کتیبه‌ها جرثقیل سیار ۱۰ تنی استفاده شود. هر دو عدد سنگ کتیبه ابتدا به شهر بهبهان منتقل شدند. قرار دادن کتیبه‌ها در انبار سازمان آب بهبهان به طور موقت صورت گرفت تا پس از اتمام پروژه سد مارون دوباره در نزدیک‌ترین محل به جای اصلی آن نصب و به همان شکل اولیه قرار بگیرند اما تا به اکنون از سرنوشت آنها بی‌خبر هستم.»

در متن کتیبه سنگی اول که کوچک‌تر چنین آمده: «بسمه تعالی و هذالسنه که نواب حیدر میرزا را به جبهه مطلبی به کرمانشاهان روانه کردم. سپردم که از سرآب نیلوفر قدری ریشه نیلوفر بیاورد که یک بار نیلوفر آورد و در کره سیاه و کره قلعه تیلکوکه در حومه شهر روانه است و در سرآب سیاه ممسنی آب ریشه‌ها داشته شد هر کس از این گل‌ها ببرد مرا به دعای خیر (خیلی) یاد کند.» متن کتیبه دوم مربوط به احتشام الدوله واقع در تنگ تکاب بهبهان است که خواندن آن روان نیست و سخت به نظر می‌رسد و به شرح ماموریت در بهبهان و کهگیلویه و ساخت چندین عمارت، سربازخانه، توپخانه، ایجاد قنات در بهبهان اختصاص دارد.

نشر اول: میراث خبر