به گزارش صبا، صحبت از دکتر پرویز ممنون است؛ نخستین مدیر گروه تئاتر دانشکده هنرهای زیبا که از دوران مدیریتش به عنوان دوران طلایی این دانشکده یاد می‌شود. او سال‌هاست که در اروپا زندگی می‌کند اما در سفرهای گاه و بی‌گاه خود به ایران، معمولا در چند برنامه فرهنگی حاضر می‌شود و همین فرصتی است برای علاقه‌مندان و هنرمندان تئاتر تا پای صحبت‌هایش بنشینند.

ممنون چند روزی است که به ایران آمده و شامگاه روز چهارشنبه، ۲۷ فروردین ماه، در یک از دل‌انگیزترین روزهای بهاری، جمعی از دانشجویان و استادان دانشگاه معماری و هنر پارس میزبان این چهره هنری و علمی بودند. این نشست با عنوان دیدار با دکتر پرویز ممنون در سالن همایش‌های این دانشگاه برگزار شد. آنچه پیش رو دارید، گزارش خبرنگار ایسنا از حضور در این نشست است.

سالن همایش‌های دانشگاه پارس در طبقه دوم قرار دارد و استادانی که بعضی از آنان به برکت وجود فضای مجازی و تلگرام، از آموزش‌های ممنون بهره‌مند شده‌اند، به او پیشنهاد کردند که در صورت خستگی، در پاگرد بین طبقه اول و دوم برایش صندلی بگذارند تا نفسی تازه کند اما پرویز ممنون که در ۸۵ سالگی همچنان افراشتگی قامت خود را حفظ کرده، گفت که نیازی به صندلی ندارد و ترجیح می‌دهد آرام آرام پله‌ها را طی کند.

در آغاز برنامه، فرهاد امینی، مدیر گروه تئاتر این دانشگاه با ابراز خوشنودی از برگزاری این نشست، از گسست میان نسل‌ها در تئاتر ایران ابراز تأسف کرد.

او همچنین ابراز امیدواری کرد که روزی چنین نشستی با حضور بهرام بیضایی در این دانشگاه برگزار شود.

سپس پرویز ممنون با ابراز خوشحالی از حضور در جمع دانشجویان جوان گفت: در کنار شما جوانان به یاد جوانی خود می‌افتم و آرزوهایی که داشتم و اینکه چه راهی را رفتیم و چه اشتباه‌هایی داشتیم و امیدوارم شما کمتر از ما اشتباه کنید.

او با خوانش شعری از نظامی افزود: آنچه مرا در سن ۸۵ سالگی برمی‌انگیزد که امروز اینجا باشم، عشق به تئاتر است. ۶۲ سال پیش فارغ‌التحصیل تئاتر شدم و از آن زمان با این هنر زندگی کرده‌ام.

این استاد تئاتر با تاکید بر ضرورت حفظ و در عین حال معاصرسازی نمایش‌های سنتی  ایرانی توضیح داد: ما باید میراث خود را حفظ کنیم ولی پاسدار قبرستان هم نیستیم بلکه باید برای تماشاگر امروز، کاری قابل ارایه داشته باشیم. همچنانکه ما از سنت و داده‌های هنر نقالی متناسب با نیاز امروز، استفاده می‌کنیم چراکه دیگر شرایط زندگی تغییر کرده و به عنوان نمونه در قهوه‌خانه‌ها نقالی نمی‌کنیم. بنابراین مناسبات این کار متناسب با شرایط امروز باید عوض شود. همان گونه که در گذشته هم کسانی بوده‌اند که تئاتر سنتی را متناسب با زمان خود بازنگری کرده‌اند.

او با اشاره به اینکه تئاتر سنتی ایران اغلب ریشه در تئاتر اصفهان دارد، افزود: در اصفهان در زمان مشروطیت، یک روحانی به نام شیخ‌الاسلام که بسیار مترقی و نماینده مجلس و مشروطه‌خواه بود، در خانه‌ خود تعزیه‌خوانی می‌کرد. او با اصلاح ادبی نسخه‌های قدیمی، بخشی از اتفاقات زندگی آن مقطع را وارد تعزیه می‌کرد.

ممنون که از بنیانگذاران تئاتر علمی و آکادمیک در ایران و نخستین شخصی است که در دانشگاه‌های ایران مفتخر به دریافت درجه استاد شده است، با یادآوری وضعیت آموزش تئاتر در ایران در دوران بازگشتش به ایران افزود: زمانی که از وین برگشتم، نمایش ایرانی موضوع پیش پا افتاده‌ای بود و اصلا آن را قبول نداشتند. وقتی بهرام بیضایی را برای تدریس در دانشکده هنرهای زیبا دعوت کردم، در دانشگاه می‌گفتند، مگر او می‌تواند تئاتر غرب را تدریس کند و باید دانشگاه را مجاب می‌کردم که قرار است بیضایی نمایش شرق را درس بدهد. آن مقطع نمایش روحوضی در دانشگاه جایی نداشت. برای اولین بار نقال و پرده‌خوان به دانشگاه آوردم.

ممنون اضافه کرد: آن زمان دانشجویان اصلا نمایش ایرانی را قبول نداشتند و از ما تئاتر غربی می‌خواستند. بخصوص که من از آلمان آمده بودم و از من توقع داشتند برشت را آموزش بدهم اما می‌گفتم با همه احترامی که به نمایش غرب داریم و حتما هم باید آن را یاد بگیریم، اما باید نمایش ایرانی را هم در دانشگاه آموزش بدهیم.

او که در دوران حضورش در دانشکده هنرهای زیبا به بسیاری از هنرمندان شناخته شده همچون عزت الله انتظامی، اکبر زنجان پور و … آموزش داده است، از انتظامی به عنوان دانشجویی منضبط یاد کرد و گفت: او نه در اندیشه مدرک بود و نه افزایش حقوق. هیچ کلاسی را از دست نمی‌داد و سعی می‌کرد آموزه‌های هر استاد را فرا بگیرد در حالیکه خودش بازیگری بسیار توانمند بود. آن زمان مرضیه برومند و سوسن تسلیمی و رضا بابک و … که دانشجویان هنرهای زیبا بودند، شیطنت‌شان بسیار بود و همه استادان از دست‌شان فراری بودند ولی با وجود این مانند برخی از دانشجویان، اهل کل کل کردن و مچ گرفتن نبودند بلکه سعی می‌کردند از هر استادی هرچه می‌داند، بیاموزند.

این استاد تئاتر، خاطره‌ای دیگر از انتظامی روایت کرد؛ اینکه چگونه انتظامی اصرار داشته تز دانشگاهی‌اش را با راهنمایی ممنون درباره تئاتر بوشنر بنویسد و اینکه ممنون چگونه تلاش کرده بود که او را مجاب کند تا به جای آن، تز خود را درباره پیش‌پرده‌خوانی و نمایش ایرانی بنویسد. هرچند انتظامی با بی میلی این پیشنهاد را پذیرفته بود که در کنار تزی درباره بوشنر، تز دیگری هم درباره پیش‌پرده‌خوانی بنویسد، بعد از گذشت چند دهه تازه ارزش این پایان نامه برای او و دیگران مشخص شد و حالا در کتابخانه دانشکده هنرهای زیبا به عنوان یکی از پایان‌نامه‌های ارزشمند این دانشکده در جایگاهی ویژه نگهداری می‌شود.

ممنون که مانند بسیاری از هم‌شهری‌های اصفهانی‌اش شیرین و بذله‌گو است، این خاطره را به صورت نمایشی و از روی کتاب خاطراتش با نام «زندگی با تئاتر» اجرا کرد که این خاطره‌گویی را برای حاضران دلچسب‌تر کرد.

او که در آن مقطع با روزنامه «آیندگان» همکاری داشته، همچنین خاطره دیگری از توانمندی رضا ارحام صدر، هنرمند طناز تئاتر اصفهان در کار بداهه‌پردازی روایت کرد و گفت: در زمان ما به نمایش ایرانی به چشم حقارت می‌نگریستند و حتی خود هنرمندان این رشته نیز آنچنان که باید، آن را باور نداشتند.

در پایان برنامه، با حضور دکتر محمود گلابچی، استاد معماری و رییس و بنیانگذار دانشگاه معماری و هنر پارس و با همراهی فرهاد امینی، لوحی به یادگار از طرف دانشگاه پارس به ممنون اهدا شد.

همچنین فهیمه باروتچی، یکی از استادان این دانشگاه و بازیگر و عروسک‌گردان تئاتر که در زمینه نقال و شاهنامه‌خوانی نیز فعال است، خاطراتی از دوره آموزشی که با پرویز ممنون داشته و تاکید او در این دوره آموزشی بر توجه به ادبیات ایران و مضامین عاشقانه شعر پارسی، روایت کرد.

در این نشست پرویز ممنون کتاب خاطرات خود را که با نام «زندگی با تئاتر» منتشر شده است، برای دانشجویان و استادانی که مانند دانشجویان شوق دیدار او را داشتند، امضا کرد. سپس همه حاضران عکسی به یادگار گرفتند.

نشر اول: ایسنا