مهدیه مالکی/صبا: با سید جواد هاشمی معلم بازنشسته و بازیگر سینما و تلویزیون به مناسبت گرامیداشت روز معلم و سختی‌های حضور همزمان در کلاس درس و صحنه فیلمبرداری به گفتگو نشستیم.

هنوز هم معلم هستید؟
من سال ۱۳۹۲ از آموزش و پرورش بازنشسته شدم ولی هنوز در این فضا حضور دارم و ارتباط با بچه‌ها را رها نکرده‌ام.

همزمانی معلمی و بازیگری برای شما چالش نداشت؟
البته که چالش‌هایی در پی داشت و خیلی مواقع غیبت‌های طولانی در آموزش و پرورش برایم رد می‌شد به طوری که در یک دوره‌ای مرا به دادگاه تخلفات اداری معرفی کردند گرچه اصولا با مدیرانی که همکاری داشتم در این مورد هماهنگی صورت می‌گرفت یعنی یا فردی را به جای خود معرفی می‌کردم یا به جای زمان‌هایی که حضور نداشتم تایم دیگری می‌آمدم برای مثال زمانی که در کانون حر در مدارس، مربی تربیتی بودم برای جبران غیبت‌ها و زمان‌های که سرکلاس‌ها نمی‌رفتم تا پاسی از شب در کانون می‌ماندم و کارهای تربیتی انجام می‌دادم و حتی بیشتر از ساعت‌های غیبت‌هایم کار می‌کردم.

چه عاملی باعث شد بعد از ورود به بازیگری، معلمی را ادامه دهید؟
من به معلمی بیشتر از بازیگری علاقه داشتم و همواره شغل اصلی خودم را معلمی عنوان کردم ضمن اینکه در رشته‌های مختلف هنری همچون موسیقی، نویسندگی و تئاتر فعالیت کرده‌ام و بخش زیادی از فعالیت من در آموزش و پرورش نویسندگی بود و بیش از سی نمایشنامه نوشته و ۱۲۰ سرود کار کردم که در مقاطع مختلف آموزش و پرورش اجرا ‌شد خصوصا زمانی که در تهران مسئول هنری آموزش و پرورش بودم بسیاری از آثارم، چاپ و اجرا شد البته گرچه مربی تربیتی بودم ولی تجربه تدریس در درس‌های دیگر را نیز دارم ولی علاقه خودم به کارهای هنری و تربیتی بود.

مواجه دانش‌آموزان با شما به عنوان معلمی که بازیگر هم هستید چگونه بود؟
نحوه آموزش من با معلم‌های دیگر متفاوت بود و از نمایش در تدریسم استفاده می‌کردم به طوری که وقتی وارد کلاس می‌شدم بچه‌ها می دانستند که با ورودم نقشی را بازی می‌کنم به همین دلیل کاملا به حرف‌های من گوش می‌دادند و برایشان بسیار جذاب بود مثلا درس احتکار علوم اجتماعی را برایشان غیرمستقیم و به صورت نمایش بازی می‌کردم به این شکل که با تلفن همراه با شخص فرضی صحبت می‌کردم و بچه‌ها می‌دانستند که من در حال تدریس درس جدید هستم و به دقت به صحبت‌های من توجه می‌کردند. البته برای بچه‌ها جالب بود که معلمشان، بازیگر و کارگردان نیز هست و خاصه در ابتدای سال این موضوع برایشان هیجان انگیز بود ولی کم کم حضور من برایشان عادی می‌شد.

حضور شما به عنوان معلم موجب علاقمندی دانش‌آموزان به هنر خاصه بازیگری شد؟
بله همین طور است، حضور من موجب علاقمندی دانش‌آموزانم به هنر می‌شد و یکی از دلایل موفقیت گروه‌های تئاتر و سرود دانش‌‌آموزانم در جشنواره‌های مختلف فعالیت من در عرصه بازیگری بود البته برای پیشرفت بچه‌ها در این زمینه در مدارس بین کلاس‌ها جشنواره سرود و تئاتر برگذار می‌کردم.

دانش‌آموزانی را که به بازیگری علاقه داشتند را چگونه راهنمایی می‌کردید؟
کارگردان‌های و گروه‌های مختلف تلویزیونی چون از فعالیت من در مدارس خبر داشتند برای انتخاب بازیگران نوجوان به من مراجعه می‌کردند و از دانش‌آموزان من برای فیلم‌هایشان استفاده می‌کردند مثلا اصغر فرهادی برای فیلم «چهارشنبه سوری» و سایر فیلم‌هایش از دانش‌آموزان من استفاده می‌کرد و خیلی از بازیگران ممتاز امروز حاصل همان مدارسی بود که من در آنها درس می‌دادم.

تأثیرگذاری معلمی بر بازیگری شما بیشتر بود یا بازیگری بر معلمی؟
هرکدام تاثیرگذاری‌های خاص خودشان را داشتند به عبارتی هم بازیگری بر نحوه تدریس و مدیریت کلاس اثرگذار بود و معلمی بر نحوه گویش و بیان من در تئاتر و سینما بسیار اثرگذار بود.

آیا پیش آمده بود که واقعا عصبانی نباشید ولی لازم باشد آن را در کلاس بازی کنید؟
بله چنین مواردی مکرر رخ می‌داد و سعی می‌کردم از توان بازیگری‌ام در نوع ارتباط با دانش‌آموزانم استفاده کنم.

بیشترین ارتباط شما با دانش‌آموزان‌تان چه مواقعی بود؟
من بیشترین ارتباط را با بچه‌ها در اردوها برقرار می‌کردم

دلتان برای معلمی تنگ نشده است؟
نه چون همچنان بچه‌ها را اردو می‌برم و با بچه‌ها ارتباط دارم و معلمی برای من هنوز تمام نشده است جالب است بدانید شاگردانی دارم که اکنون نوه دار شده‌اند و سالی یکبار با حدود ۱۰۰ نفر از شاگردانم دورهم جمع می‌شویم و تجدید خاطره می‌کنیم.

نکته پایانی؟
من در زمینه‌های مختلف هنری همچون کارگردانی، تهیه‌کنندگی، اجرا و … فعالیت داشته‌ام ولی هیچ‌کدام برای من به اندازه معلمی جذاب نبود و نیست چون این عشق و نوع ارتباط خیلی جذاب‌تر از همه گونه‌هایی هنری بوده که تجربه کرده‌ام.

معلمی دشوارتر است یا بازیگری؟
خیلی موارد دشواری در بازیگری بیشتر بوده ولی به گل نشستن یک شاگرد در غایت، کار ساده‌ای نیست و هرکدام سختی های خودش را دارد.