به گزارش صبا، کتابخانه تخصصی هنر موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان روز یکشنبه – ۱۴ اردیبهشت-(دیروز) میزبان اهالی فرهنگ، ادبیات و هنر بود و چه خوب است چنین نشست هایی که حال دل، عقل و اساسا زندگی آدم را خوب می کند؛ ما را به یاد واژگان در زندگی انداختند و یادی کردند از شاعری که شبیه کودکان ساده زیست و با مرگش، جاویدان ماند.

وقتی از موزه صنعتی می گوییم، از فضایی می گوییم شامل گنجینه‌ای غنی و دیدنی از هنرهای معاصر و شامل آثار ارزشمندی از هنرمندان ایرانی و خارجی در شهر کرمان، خیابان شریعتی حد فاصل میدان باغ ملی و چهار راه طهماسب آباد که یک یا چند اثر سهراب سپهری نیز در آن نگهداری می شود؛ از این موزه به عنوان دومین موزه ارزشمند کرمان در نوع خود یاد می شود.

نام نشست، دومین جلسه تخصصی عصر ادبیات با محوریت زندگی و آثار زنده یاد احمدرضا احمدی بود که شماری از شاعران و مدیران فرهنگی استان در آن حضور داشتند و درباره این شاعر نامدار گفتند و شنیدند؛ سهیل محمودی شاعر و پژوهشگر ادبی شناخته شده کشور، شعری مشهور از احمدی را خواند و دیگران هم ویژگی های شخصیتی و شعری وی را ، همچنین نوع نگاهش به زندگی را روایت کردند.

گرچه پایان بخش نشست صدای ناب احمدعلی میرزایی و نی نوازی آقای سپهری ، در اجرایی بداهه نوازی با اشعار احمدرضا احمدی بود و  حال همه را دگرگون کرد، اما اساسا این نشست و این نوع نشست ها از آنهاست که اهالی فرهنگ و ادبیات را خسته که نمی کند، کالبدشان را زنده تر و روحشان را آزاد تر می کند؛ در طول نشست نیز هرچه شنیدیم، لذت بود و افزودن بر دانشمان درباره این شاعر کرمانی. هرچند باید به گروه هنرمندان موسیقی که دانش آموزان هنرستان هنرهای زیبا بودند هم خداقوت و احسنت گفت که پایانی عالی برای نشستی عالی تدارک دیدند، دانش آموزان حسین داودی (ویلن)، هومن نصیری سنتور و تمبک و مهدی شادمان از هنرجویان کلاس یازدهم موسیقی هنرستان هنرهای زیبای کرمان که آتیه‌شان را با اجرای زیبایشان به نوعی به رخ کشیدند.

احمدرضا احمدی (۳۰ اردیبهشت ۱۳۱۹ – ۲۰ تیر ۱۴۰۲) شاعر، نویسنده، نمایشنامه‌نویس و یکی از چهره‌های جریان ادبی-هنری موج نو در ایران بود که آثار نقاشی وی نیز خبرساز بوده است.

آشنایی عمیق او با شعر و ادبیات کهن ایران و شعر نیما دستمایه‌ای شد تا حرکتی متفاوت را در شعر معاصر کلید بزند و پی‌ریزی کند. از ۲۰ سالگی به‌طور جدی به سرودن شعر پرداخت و نخستین مجموعه شعرش را با عنوان طرح در سال ۱۳۴۰ منتشر کرد که توجه بسیاری از شاعران و منتقدان دهه ۴۰ را به دنبال داشت.

وی که همچنین آثاری در ادبیات کودک و نوجوان دارد بنیان‌گدار سبک موج نو در دهه ۱۳۴۰ در شعر معاصر ایران است که در نیمه دوم این دهه، موج نو به یک حرکت مدرنیستی در فرهنگ ایرانی تبدیل شد و در داستان، نمایشنامه، تئاتر، سینما و نقاشی نیز اثرگذار بود.

آنچه در نشست گذشت

از جمله نخستین سخنرانان این نشست سهیل محمودی بود؛ وی گفت: احمدرضا احمدی شعر را به کودکی و سادگی برگرداند و مثل یک کودک به هستی و پدیده ها نگاه می کرد؛ حیدربابای شهریار نیز چنین ساده دیدن جهان را به مخاطبان القا می کرد و فروغ فرخزاد و سهراب سپهری نیز چنین رویکردی داشتند. سهراب شعرش نقاشی بود و نقاشی‌اش شعر؛ این سه چهره ادبی و هنری، جهان را خیلی ساده و کودکانه می دیدند و در آثارشان این نگاه متجلی شده است.
وی با اشاره به شخصیت و آثار این شاعر فقید گفت: از سال ۱۳۷۰ که از نزدیک با احمدرضا احمدی رفت و آمد داشتم او را انسانی شوخ طبع و شبیه کودکی ساده یافتم و برای اینکه بهتر متوجه منظورم از این عبارت شوید این شعر احمدی را می خوانم:
من همیشه با سه واژه زندگی کرده ام
راه ها رفته ام
بازی ها کرده ام
درخت
پرنده
‌آسمان
من همیشه در آرزوی واژه های دیگر بودم
به مادرم می گفتم
از بازار واژه بخرید
مگر سبدتان جا ندارد
می گفت
با همین سه واژه زندگی کن
با هم صحبت کنید
با هم فال بگیرید
کمداشتن واژه فقر نیست
من می دانستم که فقر مدادرنگی نداشتن
بیشتر از فقر کم واژگی ست
وقتی با درخت بودم
پرنده می گفت
درخت را باید با رنگ سبز نوشت
تا من آرزوی پرواز کنم
من درخت را فقط با مداد زرد می توانستم بنویسم
تنها مدادی که داشتم
و پرنده در زردی
واژه ی درخت را پاییزی می دید
و قهر می کرد
صبح امروز به مادرم گفتم
برای احمدرضا مداد رنگی بخرید
مادرم خندید :درد شما را واژه دوا می کند

نگاه طنزآمیز ادبی احمدی

محمودی ادامه داد: وی فیلم هم بازی کرده بود و در ایام کرونا که نمی توانستبم پیش او برویم ،تلفنی می گفت دارد نقاشی می کشد و تا پایان عمر حتی در بیمارستان، آن نگاه طنز آمیز ادبی را به اطرافیان منتقل می کرد.
«به نظرم وی به همراه بیضایی، کیارستمی، مهرجویی و آیدین آغداشلو توانایی خاصی در پیدا کردن مخاطبان خاص خود داشتند و پای هنرشان ایستادند تا خودشان را ثابت کنند؛ اینان آثارشان با مسائل اجتماعی مردم گره خورده بود؛ وی مثل شاعران اطو کشیده آن زمان نبود و تفاوت چندانی بین شعر احمدرضا و شخصیتش وجود نداشت؛ احمدی حشر ونشر بسیار خوبی با هنرمندان و شاعران هم عصرش داشت، هنوز هم و تا همیشه در بین اهل ادب و جامعه زنده است.

پلی بین هنر و ادبیات

علیرضا هاشمی نژاد استاد هنر و ادبیات دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز در ادامه با نقل برخی خاطرات از همنشینی اش با این شاعر و هنرمند کرمانی گفت:
احمد رضا با هنرمندان ارتباطی نزدیک داشت و زمانی که می‌خواستیم با همت زنده‌یاد همایون صنعتی نشر فانوس را راه اندازی کنیم، به نزد احمدرضا رفتم تا اشعار وی را برای مجموعه هزار پله به دریا مانده است جمع آوری کنم؛این ارتباط باقی ماند، صمیمیت و مهربانی‌اش به نحوی بود که خودش تماس گرفت و می گفت چرا زنگ نمی زنی؛ از دیگر ویژگی‌هایش، حلقه وصل دوستان بود و جنبه های شخصیت و زندگی ساده‌اش در آثارش هویداست.
«: احمدرضا بین هنر و ادبیات پل می زد، یکی از بهترین شاعرانی بود که روانی و سادگی را در شعرش می‌توان دید و بعدها اگر وارد کار نمایشنامه و فیلمنامه شد، خمیرمایه آن آثارتجربی هم شعر بود و دوست داشت که با همه حوزه های خلاقیت وارد شود؛ جمع هنرمندان هم‌عصر احمدی نیز به نحوی با هم ارتباط داشتند که یکدیگر را در آثارشان ارتقا می دادند».

کتابخانه بزرگی که از جهان رفت

در ادامه سید حمید میرحسینی مستندساز کرمانی در این نشست با تاکید بر اهمیت آثار هنری این هنرمند کرمانی ضمن اشاره به کمک های احمدی به وی در بخش سینما گفت: احمدی جزو معدود هنرمندان مهمی در ایران بود که در سینما، موسیقی، نقاشی ، شعر و نمایش کار کرده و همه هنرمندان در رشته های مختلف با او رفیق بودند؛وی مهمترین متن ها را در سینمای مستند ایران برای کارگردان هایی همچون «بانوی اردیبهشت رخشان بنی اعتماد، باغ سنگی دو پرویز کیمیایی ، داریوش مهرجویی و فیلم پرتره» نوشته اند.
«احمدرضا احمدی در کانون پرورش فکری اولین صفحه صدای شجریان را منتشر کرد و یک دوره بازیگر سینما شد که در فیلم پستچی داریوش مهرجویی ایفای نقش داشت. با روحیه مهربان و خاصی که داشت وقتی دید با سیاه لشکرها برخورد خوبی نمی شود سینما را کنار گذاشت».
وی تاکید کرد: باید حتما یادی از همسرش شهره حیدری و نقشی که در زندگی همسرش داشت کنیم؛ باید بگویم احمدرضا احمدی بخش مهمی از تاریخ هنر و فرهنگ این مملکت است. او وقتی رفت انگار کتابخانه بزرگی از جهان رفت و احمدرضا به تولید و مستندسازی موسیقی ایران خیلی کمک کرد.

پراکنده‌گویی‌های شعری که در منطق رویازدگی ریشه داشت

اما سیدعلی میرافضلی شاعر و پژوهشگر ادبیات نیز در قالب پیام صوتی در این نشست ایفای نقش داشت و ضمن گرامیداشت یاد و خاطر استاد محمدحسین اسلام پناه پیشکسوت صحافی سنتی و صنایع دستی کرمان که طی هفته جاری درگذشت گفت: احمدرضا احمدی ثاثیر زیادی بر جریان شعر امروز داشته است؛ او از دهه ۴۰ تا قبل از فوت به صورت دائمی و حرفه ای شعر سرود و میراث پر برگی از خود به جای گذاشت.
وی ادامه داد: احمدرضا از همان مجموعه نخست یعنی دفتر طرح که در سال ۱۳۴۰ منتشر شد و سپس در روزنامه شیشه ای در ۱۳۴۳ و وقت خوب مصائب در ۱۳۴۷ خودش را به عنوان شاعری متفاوت و آوانگارد(پیشرو) معرفی کرد، برخی تاریخ نگاران شعر معاصر وی را آغازگر شعر موج نو می‌ دانند و در این ۶۰ سال این شاعر باعث شده پیروانی نیز داشته باشد.

میرافضلی گفت: در دهه ۹۰ نشر نیکا هفت مجموعه شعر از احمدی تحت عنوان دفترهای واپسین و نشر چشمه دو دفتر با عنوان تابستان و غم( ۹۷)، آبشارهایی که بر خوابم فرو ریخته اند(۱۴۰۰ )و نشر اتفاق نیز چهار مجموعه را منتشر کرد.
وی ادامه داد: اشعار احمدرضا روایت رویاها و کابوس های اوست؛ ساختار شعرش از خواب و بیداری هایش سرچشمه می‌گیرد و پراکنده گویی شعرهایش ریشه در همین منطق رویا زدگی او دارد. شعر احمدرضا هیچ ساختار نظام مندی با شعر کلاسیک و حتی نیمایی ندارد؛ البته گویا خودش نیز وزن عروضی را نمی‌دانسته و انکار هم نمی کرده، البته این شناخت وزن نداشتن یک مزیت برایش ایجاد کرد و باعث تمایز شعرش با آثار قدما و حتی معاصران شد.

در این نشست برخی مدیران فرهنگی استان همچون حسین اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمان، مدیر بنیاد ایران شناسی شعبه کرمان، مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه باهنر و جمع دیگری از مدیران یا کارشناسان حضور داشتند.

نشر اول: ایرنا