به گزارش صبا، محدثه پیرهادی، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بینالمللی فیلم ۱۰۰ و مدیر مرکز فیلم جوان سوره، در حاشیه برگزاری این جشنواره با اشاره به ظرفیتهای منحصر بهفرد فیلمهای صدثانیهای، این رویداد را بستری مؤثر برای کشف و پرورش استعدادهای جوان دانست.
او افزود: «جشنواره فیلم ۱۰۰ در ذات خود همواره این ویژگی را داشته که به فیلمسازان نوپا امکان دهد اولین یا دومین تجربه فیلمسازیشان را عرضه کنند. از آنجا که فیلم صدثانیهای قالب کوتاه و کمهزینهای دارد، بسیاری از جوانان علاقهمند میتوانند با حداقل امکانات دست به تولید اثر بزنند و این ویژگی، آن را به بستری قابل دسترس برای طیف گستردهای از فیلمسازان جوان تبدیل کرده است.»
وی با اشاره به ویژگیهای متمایز چهاردهمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم ۱۰۰ نسبت به دورههای پیشین، به خبرنگار سینما صبا گفت: «امسال تنوع چشمگیری در آثار مشاهده میشد. این تنوع هم در سطح استانهایی که آثار از آنجا به جشنواره راه یافته بودند مشهود بود و هم در جهانهای روایی و قصههای گوناگون. حتی لهجهها و منظرههای بومی مختلف نیز در آثار قابل ردیابی بود؛ اگرچه بسیاری از فیلمسازان تلاش کرده بودند زبان فیلم را به سمت فارسی معیار هدایت کنند، اما باز هم ردپای لهجهها و هویتهای بومی در آثار دیده میشد که به جذابیت و تنوع آن افزوده بود.»
پیرهادی در ادامه گفت: «در مجموع، از دل مجموعه آثاری که در این دوره به نمایش درآمد، میتوان حداقل ۲۰ تا ۳۰ فیلمساز مستعد و توانمند را شناسایی کرد که بدون تردید در سال پیشرو میتوانند در عرصه فیلم کوتاه کشور نقشآفرین باشند. این پتانسیل ارزشمند، مهر تأییدی است بر اهمیت جشنوارههایی چون فیلم ۱۰۰ در تربیت نسل جدید فیلمسازان و تقویت جریان عدالت فرهنگی در تولیدات سینمایی.»
حمایت مستمر برای عبور از فیلم اول
در ادامه گفتوگو، پیرهادی با تأکید بر ضرورت تداوم حمایت از فیلمسازان جوان، از برنامههای مشخص مرکز متبوعش برای همراهی با استعدادهای کشفشده در این جشنواره سخن گفت.
او افزود: «طبق روال هر سال، ما سه حمایت جدی از فیلم بعدی بچهها خواهیم داشت. از میان آثار جشنواره، جدا از آنچه هیئت داوران انتخاب میکند، سه فیلمساز مستعد از سوی مرکز فیلم جوان سوره شناسایی میشوند و حمایت کامل برای ساخت فیلم کوتاه بعدی خود دریافت خواهند کرد.»
وی ادامه داد: «اما حمایت ما محدود به این سه نفر نیست. چون ما هم متولی جشنواره فیلم ۱۰۰ هستیم و هم مسئولیت استعدادیابی را بر عهده داریم، معمولاً مستقیم با فیلمسازهایی که در آثارشان توانمندی، نگاه خاص یا استعدادی بالقوه میبینیم، ارتباط برقرار میکنیم و تلاش میکنیم زمینه ساخت فیلم بعدیشان را فراهم کنیم.»
پیرهادی با اشاره به دغدغه تمرکززدایی از تهران در مسیر تربیت فیلمسازان، اظهار داشت: «سیاست اصلی ما در سالهای اخیر تمرکز بر نهادسازی در استانها بوده است. تجربه نشان داده که فعالیت فردی فیلمسازان خارج از تهران، بهتنهایی نمیتواند منجر به رشد پایدار شود. برای همین، ما بهجای حمایت صرف از تکفیلمسازها، نهادهایی را در قالب باشگاههای فیلمسازی ایجاد کردهایم که به پاتوقهای فعال هنری در استانها تبدیل شوند.»
وی با اشاره به نهادهای تأسیسشده طی دو سال گذشته گفت: «باشگاه فیلم “رویش” در مشهد، باشگاه فیلم “سلام” در رشت و باشگاه فیلم “پرواز” در قم، نمونههایی از این نهادها هستند که هرکدام با حلقهای ۲۰ تا ۳۰ نفره از جوانان مستعد، جلسات منظم، کارگاهها و تولید فیلم دارند. این مراکز در جشنواره امسال نیز آثار قابل توجهی ارائه کردند.»
او همچنین از راهاندازی باشگاه فیلم “مهر” در اصفهان خبر داد و افزود: «یکیدو استان دیگر نیز در مسیر تأسیس چنین نهادهایی قرار دارند و این حرکت نهادسازانه، به عنوان سیاست راهبردی ما در حال گسترش است.»
پیرهادی درباره سیاست مرکز در تهران نیز گفت: «با توجه به ماهیت گروهی تولید فیلم، در تهران تمرکز ما بر حمایت از استودیوهای فیلمسازی کوچک بوده است. این استودیوها شامل ترکیبی از کارگردان، نویسنده، تهیهکننده و تیم تولید هستند که در تعامل مستمر با یکدیگر، مسیر حرفهایتری را طی میکنند.»
او توضیح داد: «در حال حاضر با ۱۵ تا ۱۶ استودیو فیلمسازی فعال در حوزه فیلم کوتاه در تعامل هستیم و پروژههای متعددی را با آنها پیش میبریم. هرچند در مواردی نیز با فیلمسازان مستقل همکاری کردهایم، اما تجربه نشان داده که جریان پایدار در سینما معمولاً در بستر همکاریهای گروهی و استودیویی شکل میگیرد.»
پیرهادی با تأکید بر راهبرد بلندمدت مرکز فیلم جوان سوره گفت: «ما تلاش میکنیم از اولین و دومین فیلم کوتاه فیلمسازان تا رسیدن به نخستین فیلم بلند سینماییشان همراهشان باشیم. هدف ما پلزدن میان فضای آموزشی و حرفهای سینماست، تا این استعدادها با پشتوانه رشد یافته، به بدنه سینمای حرفهای کشور معرفی شوند.»
حمایت از مسیر تولید؛ نه آموزش صرف
در پاسخ به این پرسش که حمایتهای مرکز فیلم جوان سوره از فیلمسازان جوان بیشتر آموزشی است یا مالی، پیرهادی صراحتاً بر ماهیت تولیدمحور حمایتها تأکید کرد و گفت: «ما اساساً حمایت آموزشی به آن معنایی که برخی مراکز دنبال میکنند، انجام نمیدهیم. مدل حمایتی ما مبتنی بر تولید است. ممکن است یک پاتوق یا مجموعه در مقطعی، کارگاهی متناسب با نیاز بچهها برگزار کند، اما رویکرد اصلی ما این است که فیلمساز، از دل فرآیند تولید رشد کند.»
او ادامه داد: «گاهی یک فیلمساز طی دو یا سه سال، پنج یا شش فیلم با همراهی ما میسازد. در این مسیر، اگر هم قرار باشد آموزشی اتفاق بیفتد، آموزش در بستر تولید است. یعنی مربی یا همراه حرفهای در کنار فیلمساز میایستد و حین تولید اثر، به ارتقای توانمندی او کمک میکند.»
مدیر مرکز فیلم جوان سوره معتقد است که فضای آموزشی سینما در کشور، اکنون به اندازهای گسترده و متنوع شده که دیگر نیازی به پر کردن خلأ نیست. او میافزاید: «کسی که بخواهد صرفاً آموزش ببیند، امروز امکانات متعددی در اختیار دارد. اما ما در مرکز فیلم جوان سوره، تمرکزمان بر چیزی است که سینما واقعاً نیاز دارد: تجربه عملی. ما سینما را امری کاملاً اجرایی و عملی میدانیم، بنابراین رشد فیلمساز هم باید در دل فرآیند ساخت فیلم اتفاق بیفتد.»
فیلمسازان جوان در آستانه ورود به سینمای حرفهای
محدثه پیرهادی، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بینالمللی فیلم ۱۰۰ با اشاره به عمر سهساله این مرکز و تمرکز آن بر فیلمسازان جوان، بیان کرد: «از آنجا که مرکز ما تازه تأسیس است و مأموریتش نیز معطوف به شناسایی و پرورش استعدادهای نو در عرصه فیلم کوتاه است، هنوز فیلمسازی از میان بچههای خودمان به مرحله تولید فیلم سینمایی نرسیده است. البته مواردی بوده که فیلمسازی در جشنواره فیلم ۱۰۰، نخستین فیلم خود را ساخته و ما در ادامه با او همکاری کردهایم. با این حال، نخستین ورودیهای ما، یعنی همان تیمهایی که از سال اول فعالیت مرکز با آنها همراه بودهایم، اکنون در مسیر آمادهسازی فیلمنامههای سینمایی هستند. در حال حاضر چهار تا پنج گزینه جدی داریم که با آنها در رفتوآمد و بازنویسی متن هستیم و امیدواریم که تا جشنواره فجر امسال یا نهایتاً تا پایان سال، تولید اولین فیلم سینماییشان محقق شود.»
اهمیت تنوع الگوها برای پرورش فردیت فیلمسازان جوان
او در ادامه افزود: «یکی از نگرانیهای ما در فضای سینمای نوپا یا در حال رشد، این است که فیلمسازان جوان در مسیر رشد خود تلاش کنند شبیه یک فرد خاص شوند؛ چرا که معمولاً هر شخصی در سینما فرد یا فیلمی را بهطور خاص دوست دارد. اگر این مواجهه در دوره گذار تنها با یک نفر اتفاق بیفتد و فیلمساز جوان فقط تلاش کند شبیه همان فرد شود، در نهایت تبدیل به نسخهای دستهچندم از آن فرد خواهد شد و فردیت و جهان منحصر بهفرد خود را در آثارش از دست میدهد. از این رو، دیدن افراد مختلف و مواجهه با منظرهای گوناگون نسبت به سینما، فیلمسازی و مضامین متنوع، کمک میکند فیلمساز جهان متفاوت خود را پیدا کند و سینمای خود را به آن سمت ببرد.»
ضرورت تداوم دبیرخانه و پیوستگی آموزشی در طول سال
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بین المللی فیلم ۱۰۰ در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: «ما ایدهای داریم مبنی بر اینکه دبیرخانه جشنواره بینالمللی فیلم ۱۰۰ به صورت دائمی فعالیت کند. تاکنون این دبیرخانه بهگونهای بوده که هر سال، فقط در فاصله پیش از جشنواره شکل میگرفت، امور مربوط به جشنواره را انجام میداد و با پایان اختتامیه، فعالیت آن نیز به پایان میرسید. دائمی شدن دبیرخانه میتواند زمینهساز برگزاری کارگاهها و نشستها در طول سال شود تا مسیر گفتوگو و تعامل فیلمسازان جوان با چهرههای تأثیرگذار و جریانساز سینما، تقویت شود.»
توصیههایی به فیلمسازان جوان برای موفقیت در سینما
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بینالمللی فیلم ۱۰۰ و مدیر مرکز فیلم جوان سوره، در توصیهای به فیلمسازان جوان گفت: «اولین توصیه من این است که فیلمسازان جوان باید واقعبین باشند. تب فیلمسازی در ایران بسیار پررنگ شده است و بهواسطه فرهنگی که در فضای سینما وجود دارد، ممکن است فیلمسازانی که توانمندیهای لازم را ندارند، به اشتباه وارد این عرصه شوند. بسیاری از افراد تنها به این دلیل که کارگردانی شغل محترم و جایگاه والایی در سینما دارد، به دنبال این موقعیت میروند. اما این ممکن است باعث شود که بسیاری از افراد تلاش کنند تا کارگردان شوند، حتی اگر توانمندی آنها در جای دیگری باشد. بنابراین من به فیلمسازان جوان توصیه میکنم که واقعبین باشند و اصرار نکنند. ممکن است توانمندی آنها در حوزههای دیگری مانند طراحی صحنه، تدوین، آهنگسازی و یا هر شغل دیگری از مشاغل سینما باشد. این مشاغل نیز بخش جداییناپذیر از سینما هستند و اگر افراد به توانمندیهای خود باور داشته باشند و از آن بهره ببرند، قطعا به موفقیت دست خواهند یافت.»
او افزود: «دومین توصیه من این است که فیلمسازان جوان باید جهان خود را بزرگ کنند. یکی از مسائلی که امسال در جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشنواره فیلم ۱۰۰ به چشم آمد، محدود بودن ایدهها و موضوعات است. فیلمسازان باید به این فکر کنند که چگونه میتوانند کاری بسازند که مخاطب در سطح جهانی آن را درک کند و با آن ارتباط برقرار نماید. تلاش برای رسیدن به یک زبان بینالمللی، به نظرم نه تنها راهحل نجات سینمای کوتاه ما بلکه سینمای بلند نیز خواهد بود. زیرا وقتی شما در تلاش برای جلب توجه یک مخاطب جهانی هستید، بهطور طبیعی مخاطبان داخلی نیز بهتر با شما ارتباط برقرار خواهند کرد.»
پیرهادی در ادامه گفت: «سومین توصیه من این است که فیلمسازان جوان باید مخاطب خود را جدی بگیرند. باید همیشه در نظر داشته باشند که هنرهای مختلف بهویژه سینما ذاتاً هنری است که باید تأثیرگذار باشد و احساساتی را در مخاطب برانگیزد. اگر فیلمسازان نتوانند مخاطب خود را درگیر اثر کنند، آن فیلم هرچقدر هم که در جشنوارهها جوایز بگیرد، در نهایت اثری موفق نخواهد بود. سینما باید با مخاطب ارتباط برقرار کند، چرا که بدون ارتباط با مخاطب، هنر سینما به حیات خود ادامه نخواهد داد.»
پیرهادی تأکید کرد: «فیلمسازان باید همواره به این فکر کنند که چگونه میتوانند تأثیرگذار باشند و فیلمهایی بسازند که در جهان امروز، مردم در هر نقطه از دنیا آن را درک و با آن ارتباط برقرار کنند. اینگونه است که سینمایی جدی و مؤثر خواهند داشت.»