پگاه زارعی/ صبا؛ یکی از بحث‌برانگیزترین گفت‌وگوی رسانه‌ای اخیر، اظهارات وحید جلیلی قائم‌مقام صداوسیما در مورد مفهوم وطن و اتحاد ملی بوده‌ است. او در برنامه «خرمشهر» گفت که برخی می‌خواهند وطن را صرفاً به یک مفهوم مادی و جغرافیایی تقلیل دهند و آن را به «آغل» تبدیل کنند. همچنین، جلیلی اشاره کرد که برخی در فضای رسانه‌ای یا فرهنگی، برای رسیدن به وحدت ملی، توصیه می‌کنند از نام بردن خدا و پیامبران پرهیز شود تا همه اقشار جامعه در گفتمان ملی احساس تعلق کنند. او با این نگاه مخالفت کرد و گفت که هویت ملی ما بدون پیوند با معنویت و دین، ناقص است. منتقدان اما این سخنان را به‌گونه‌ای دیگر برداشت کردند. برخی گفتند که او با استفاده از واژه «آغل»، به نوعی به مفهوم وطن یا حتی اتحاد ملی توهین کرده است. برخی دیگر هم معتقد بودند که او با آوردن بحث پیامبران، فضای ملی را به سمت ایدئولوژیک شدن سوق داده و این ممکن است باعث تفرقه شود. در مجموع، آنچه باعث واکنش‌ها شد، بیشتر به برداشت‌های متفاوت از واژه‌ها و لحن او برمی‌گردد. به همین منظور با رضا پورحسین از مدیران سابق تلویزیون به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

پورحسین با بیان اینکه صحبت‌هایش کلی است و نمی‌خواهد اشاره‌ای به سخنان جلیلی کند گفت: در پیام اول مقام معظم رهبری، زمانی که جنگ آغاز شده بود، ابتدا اشاره‌ای داشتند به اینکه اسرائیل یک خطا کرده است و باید مجازات شود و بیچاره خواهد شد. اما در بخش دوم پیام ایشان، بلافاصله به مسئله اتحاد و همبستگی بی‌نظیر ملت پرداختند. در اهداف حمله اسرائیل به ایران نیز عنوان شده بود که ما حمله می‌کنیم و مردم هم قاعدتاً پشت سر ما خواهند آمد. چنین تصوراتی را برای خودشان ترسیم کرده بودند، اما چنین نشد. بلکه یک اتحاد و همبستگی شکل گرفت که فراتر از همه سلایق، اعتقادات، جناح‌های سیاسی و سلیقه‌های مختلف فردی بود.

او افزود: به نظر من این همبستگی تاکنون بی‌نظیر بوده است؛ یعنی به عبارتی، یک سرمایه ملی و یک غرور ملی به‌یک‌باره پدید آمد، از زمانی که مردم احساس کردند به وطنشان حمله شده است. آن‌هم از سوی کسی مانند اسرائیل که منفور جهانی است و همه جهان آن را به عنوان شر مطلق می‌شناسند. در اثر این تجاوز، یک سرمایه اجتماعی شکل گرفت و همه با یک صدا پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران را به عنوان نماد، و نه فقط یک پرچم سه رنگ، در صحنه آوردند. پشت سر رهبری قرار گرفتند، پشت سر نیروهای مسلح ایستادند، و به یکدیگر کمک کردند.

مدیر اسبق رسانه ملی توضیح داد: مردم کمترین رفتارهای هیجانی را از خود نشان دادند؛ در حالی که در هر جای دیگر دنیا چنین اتفاقی می‌افتاد، همه هجوم می‌بردند به انبارها و مغازه‌ها و مانند این‌ها، ولی شما چنین چیزی را در مردم ندیدید، بلکه برعکس، دیدید به هم کمک می‌کنند. نمی‌دانم، در صف بنزین به هم شربت می‌دهند، یکی نانش را با دیگری تقسیم می‌کند. این‌ها یک پدیده اجتماعی شگفت‌انگیز است که ناظر به همه مردم است.

این مدیر فرهنگی اذعان داشت: در پیام دیروز هم مقام معظم رهبری صحبت از حدود ۹۰ میلیون نفر کردند که شانه به شانه در کنار هم صف کشیده‌اند. به نظر من، هر کسی که با رفتارش یا کلامش به‌گونه‌ای سخن بگوید که مرز‌بندی یا تفکیک بین مردم ایجاد کند، قطعاً در مسیر ایران و حتی مسیر انقلابی حرکت نمی‌کند. و این همان چیزی است که دشمن نیز می‌خواهد.

پورحسین گفت: به نظر من، مرزبندی بین مردمی که همه در صحنه حضور داشتند، اگر کار دشمن نباشد، قطعاً یک حماقت است. اکنون زمان آن است که این سرمایه اجتماعی را حفظ کنیم، آن را تقویت کنیم، زبان‌های مشترک‌مان را افزایش دهیم. چتر جمهوری اسلامی ایران و چتر حاکمیت بر سر همه مردم ایران برافراشته است و ایران متعلق به همه مردم ایران است. نهادهای ایران نیز متعلق به همه مردم ایران هستند.

او در پایان خاطرنشان کرد: به نظر من، نهایت بی‌سلیقگی است اگر کسی بخواهد مردم را مرزبندی کند یا خدای نکرده سخنی بگوید که بعضی از مردم دل‌آزرده شوند. اکنون زمان این صحبت‌ها نیست، کما اینکه در آینده نیز نباید سخنی از مرزبندی یا تفکیک بین مردم مطرح شود.