به گزارش خبرنگار صبا، تا همین چند سال پیش مستند در رسانه ملی جایگاه ویژه‌ای نداشت و هرازچندگاهی مستندی ایرانی یا خارجی پخش می‌شد که آن هم بیشتر محض پرکردن آنتن بود!

شاید بتوان جدی‌ترین مستندی را که در سال‌های پیش از سیما پخش می‌شد منحصر به حیات وحش یا همان رازبقای خودمان دانست اما کمی بعد به مرور تک مستندهایی از شبکه‌های مثل چهار روی آنتن رفتند که توانست بازخوردهای خوبی بگیرد. کم‌کم شبکه مستندسیما هم دارای هویت مشخصی شد و به پخش آثار روز ایرانی و خارجی پراخت. خروجی شبکه مستند نشان داد که اگر برای پخش مستندهای باکیفیت برنامه‌ریزی درستی صورت بگیرد می‌توان به آن بخش ثابتی اختصاص داد. همین شد که شبکه‌ها مختلف برنامه‌هایی با نام هایی چون مستندیک، دو، سه، چهار و پنج تولید کردند. این‌برنامه‌ها بسته به آدمی که پشت‌شان بود در مقاطع مختلف موفق بودند اما اوضاع برای شبکه سه کمی متفاوت بود و هنوز هم است!

در شبکه سه هم مدتی در قالب بخش مستندسه اتفاقاتی افتاد اما مدتی دچار وفقه شد تا این‌که تیم مدیریتی این شبکه تغییر کرد و بازهم بخش مستندسه راه افتاد. می‌توان آغازگر این دوره جدید را پخش مستندهایی چون «خارج از دید۱و۲»، «در برابر طوفان» و «روزگار رضاخانی» دانست.

مستندسه دارای چند ویژگی است؛ اول این‌که در یک باکس ثابت روزانه و آن‌هم زمانی مناسب روی آنتن می‌رود. همین امر سبب شده آثار پخش شده در این برنامه حرام نشوند. دومین ویژگی مستندسه این است که این برنامه محدود به یک ژانر خاص نیست و مستندهایی در حوزه‌های تاریخی، سیاسی، اجتماعی و… برای این برنامه تولید یا تامین می‌شود. نکته جالب این موضوع این است که اتفاقا اکثر این مستندها به صورت آرشیوی و با هزینه تولید بسیار پایین به محصول نهایی تبدیل شده‌اند. البته در این بین هستند آثاری در سبک داکیودراما که مقتضایت تولیدی خود را دارند. ویژگی بعدی مستندسه این است که این بخش، در کنار پخش تولیدات روتین، نگاهی جدی به مناسبت‌های مهم تقویم دارد برای مثال مجموعه مستند «عصرخمینی» در ایام ماه خرداد و رحلت امام(ره) روی آنتن رفت.

همه می‌دانیم که با وجود گسترش فضای مجازی، همچنان سینمای مستند فرصت زیادی برای دیده شدن ندارد اما وقتی یک شبکه سیما باکس ثابت روزانه آن‌هم در زمانی مناسب در اختیار مستندسازان دغدغه‌مند می‌گذارد.

گاهی می‌بینیم اثر اجتماعی یک مستند با چند میلیون تومان هزینه ساخت از یک فیلم سینمایی چندین میلیارد تومانی بیشتر است و همین موجب می‌شود که مستندسه را به دلیل هزینه پایین و چابکی شبیه به یک بخش چریکی بدانیم! اگر مستندسه استمرار داشته باشد و بتواند سراغ مستندهای باکیفیت برود و طیف های مختلف مستند و مستندسازان را پوشش دهد می تواند به مرور جایگاه بهتری بین مخاطبان و اهالی سینمای مستند پیدا کند.