به گزارش صبا به نقل از روابط عمومی فیلم «یه وا»، نمایش و نقد و بررسی فیلم «یه وا» با حضور آناهید آباد کارگردان این فیلم و مصطفی یوسف زاده کارشناس و منتقد سینما عصر روز گذشته شنبه ۲۹ تیرماه در پردیس سینمایی هویزه مشهد برگزار شد.

در ابتدای این نشست، یوسف زاده کارشناس سینما با بیان این که فیلم «یه وا» قابلیت اکران برای عموم مردم را دارد ولی چگونه در گروه «هنروتجربه» به نمایش درآمده است، از آناهید آباد سوال کرد که آباد در پاسخ گفت: اکران فیلم «یه وا» در گروه «هنروتجربه» اتفاق مبارکی است چرا که فیلم رنگ پرده را به خود دید. ما دو سال در چنبره سرگروه اکران مانده بودیم و مدیریت «هنروتجربه» این فرصت را برای اکران «یه وا» مهیا کرد.

وی افزود: این که چرا این فیلم در سبد اکران سینمای کشورمان جایی ندارد را باید از مدیریت سینمایی کشور و سیاست گذاران ساختار نمایشی کشور پرسید. اما به طور کلی وجود گروه «هنروتجربه» برای سینمای ما مبارک است و هر فیلمسازی حتی اگر فیلم سی ام او هم باشد باز هم در حال تجربه کردن است. در سینمای ایران، ساختار «هنروتجربه» به این منظور شکل گرفت که فیلم هایی که با گرایش های تجربی و در راستای تجربه هنر سینما ساخته می شود، اکران شود اما به مرور فیلم هایی که در سبد اکران قرار نمی گرفتند نیز در «هنروتجربه» تلنبار شدند.

آباد با بیان این که فیلم «یه وا» فیلم تجربی نیست، تصریح کرد: فیلم «یه وا» از نگارش فیلمنامه، پرداخت قصه، ساختار فیلم و انتخاب بازیگران و … طوری بود که بتواند با مخاطب عام ارتباط برقرار کند. «یه وا» فیلمی است که با بستن چشم ها و شنیدن دیالوگ ها متوجه روند قصه نخواهید شد و من معتقدم هر فیلمی که با بستن چشمها بتوان محتوای فیلم را درک کرد، سینما نیست.

آباد همچنین اظهار کرد: امثال فیلم «یه وا» می توانند در گروه «هنروتجربه» اکران شوند اما به شرطی که سبد گروه «هنروتجربه» مناسب این اکران ها باشد. یعنی در شهری مثل مشهد که ظرفیت سالن های سینمایی و صندلی ها آن به طور مثال چهارهزار نفر است، اختصاص سینمایی با ۵۰ صندلی به «هنروتجربه» بیشتر یک شوخی است.

وی تاکید کرد: من نمی گویم که «یه وا» شانس فروش ۲۰ میلیاردی داشت اما شانس فروش ۲ میلیاردی را دارد و اگر امروز فیلم من با این محدودیت ها اکران می شود، چگونه می توانم به سراغ ساخت فیلم بعدی بروم.

آباد تصریح کرد: سالن های سینما با بودجه بیت المال ساخته می شود و این پول باید عادلانه میان همه تقسیم شود. وقتی من فیلمی را می سازم که توفیق بین المللی دارد و کارشناسان باور دارند دارای استانداردهای سینمایی است، پس باید حق مناسب خود را در ساختار اکران داشته باشد. اگر چه من شانس آوردم که فیلم من بعد از دو سال در «هنروتجربه» بالاخره اکران شد، ولی «هنروتجربه» باید حداقل در تهران در هرمنطقه یک سالن سینمایی ۵۰ نفره در اختیار داشته باشد که مخاطبان بیشتری امکان دسترسی به دیدن این فیلم ها را داشته باشند.

یوسف زاده با اشاره به اولین سکانس فیلم که زن تنها همراه با دختربچه زیر باران و در حال فرارازیک موقعیت است، درباره قصه این فیلم و لوکیشن آن پرسید و آباد در پاسخ گفت: برای ساخت فیلم از ابتدا یک تصویر در ذهنم شکل می گیرد و این تصویر رفته رفته تبدیل به قصه می شود. آغاز فیلم همان ایده اولیه فیلم است. زنی زیر باران، چتر و چمدان به دست همراه با دختربچه اش از جایی فرار می کند و این ایده اصلی ساخت یه وا بود.این تصاویر گسترده تر شد و ظرف چند روز قصه شکل گرفت. آن چه شما می بینید به لحاظ ماهیتی از قصه اصلی تغییر چندانی نکرده است. مسئله من این بود که نشان دهم در یک بستر ناامن به نام جنگ، یک زن چگونه از این موقعیت عبور می کند.

وی به جهان شمولی قصه فیلم اشاره کرد و یادآور شد: خواستم موضوع جهان شمولی که هر جایی امکان روایت داشته باشد، ارائه کنم. قصه اولیه فیلم، جا و مکان مشخصی نداشت و فکر می کردم ممکن است در مرز ایران و افغانستان یا ایران و عراق بسازم که برای هر دو مکان این امکان را داشتم به خصوص که فیلم های جنگی کار کرده بودم اما فکر کردم نمی توانم از خطر مارک های سیاسی عبور کنم.

آباد با اشاره به تداوم جنگ ها در زندگی انسان ها بیان کرد: وقتی جنگی اتفاق می افتد، تشعشع آن در زندگی آدمها ادامه دارد. از زمان صلح کشور ما نیز سی سال گذشته اما هنوز جنگ هست و پیامد آن را احساس می کنیم. جنگ جهانی دوم نیز هفتاد سال پیش تمام شده اما هنوز مین های به جا مانده از جنگ هست و این پیامدها سرنوشت انسان را از روند طبیعی آن خارج می کند.

یوسف زاده درباره حوصله به خرج دادن در روایت قصه، میزانسن ها و کارگردانی این فیلم سوال کرد و آناهید آباد دراین باره اظهار کرد: در نگارش فیلمنامه این حوصله و دقت رعایت شده و همه اطلاعات فیلم در زمان بندی خاص خود به صورت دقیقه ای و ثانیه ای ارائه می شود و سعی کردم در حد دانش و توانم این تقسیم بندی زمانی را درست ارائه کنم. اما این آرامش و حوصله در کارگردانی فیلم کاملاً عامدانه بود. قصدم این بود که قصه را با آرامش روایت کنم بی آن که احساسات تماشاگر مورد سواستفاده قرار بگیرد و تماشاگر آرام با فیلم همراه شود.

یوسف زاده کارشناس سینما بیان کرد که فیلم «یه وا» اصراری به اشک ریختن مخاطب و یا قضاوت های اخلاقی ندارد و آباد در پاسخ گفت: من با پرهیز از قضاوت، سعی کردم همه چیز را درست و کامل روایت کنم و حضور سازنده فیلم را در این روایت به حداقل برسانم.

کارگردان «یه وا» حضور کارکترهای فیلم را همچون پازلی برای معرفی بیشتر شخصیت «یه وا» ذکر کرد و افزود: داوید کشته می شود تا مخاطب بفهمد که یه وا پزشک است. آنا آینه ای از یه واست و یه وا به او کمک می کند که یه وای سال های بعد نباشد.

آباد درباره چگونگی معرفی «یه وا» بیان کرد: اگر یه وا را ابتدا معرفی می کردم، از تحول و تاثیر و تأثر روستا بر یه وا و بالعکس جا می ماندم. من نمی خواستم تماشاگر را درگیر تعلیق کاذب کنم. می خواستم از همان ابتدا تماشاگر درگیر قصه شود و از جو زدگی و تشنج زایی حاکم بر سینما اجتناب کردم.

کارگردان «یه وا» درباره پردازش شخصیت های خانواده روبن و شاهن هم توضیح داد: خانواده روبن را ما در همین حد می خواستیم که نشان دهد وقتی یه وا تسلیم می شود، فرزندش جای امنی در خانه روبن دارد.

وی درباره اعتراف زودهنگام یه وا برای شاهن توضیح داد: بخشی از پلان های این فیلم را به دلیل کمبود بودجه فیلمبرداری نکردیم و شکل دیگری را برای آن در نظر گرفتیم مثلا ما محل کار شاهن را که می توانست شاهن را بیشتر به مخاطب معرفی کند، فیلمبرداری نکردیم یا اعتراف یه وا را می توانستیم در کلیسا فیلمبرداری کنیم که در یک پرسپکتیو لابیرنت شکل اتفاق می افتد و یه وا مجبور به اعتراف می شود که تاثیر دیگری داشت اما تمهید سینمایی ما این بود که این اعتراف در یک قاب کاملا بسته و اسیر شده صورت بگیرد. یه وا باید به شجاعت اعتراف می رسید بنابراین نزد مردی که دلبسته اوست، اعتراف می کند. این حق اوست که بداند یه وا قتلی مرتکب شده است و حق یه وا هم این است که برای ایجاد برگ دیگری در زندگی اش، باید اعتراف کند، از اسارت گذشته خارج شود و با آینده روبرو شود.

یوسف زاده درباره بسط داده شدن صحنه  مرگ داوید که آن را غیرضروری دانست، سوال کرد و آباد بیان کرد: اگر فیلم را دوباره بسازم باز هم صحنه مرگ داوید را همین شکل می سازم و پلان سیاه جامگان تابوت بر دوش که از کلیسا به طرف قبرستان سرازیر می شوند را نیز اضافه می کردم. در سکانس مرگ داوید می خواستم اطلاعات تلخی که به تماشاگر داده می شود، در او نشست کند و پس از آن مسئله آیین و سنن را هم داشتم که می خواستیم سینمایی تعریف شود. اگر صحنه مرگ داوید فقط با یک پلان به طور مثال حضور سیاه جامگان مختصر می شد، آن گاه عمق تراژدی جنگ و قربانیان آن  به تماشاگر منتقل نمی شد و اپیزود مرگ داوید انتقال تمام این حس ها بود. حتی آهنگی که دختربچه در مرگ داوید می خواند، به لحاظ محتوایی در تضاد با عزاداری است و من می خواستم که این تصاویر تلخ با شنیدن این آهنگ که درباره برآمدن نور و روشنایی از پس تاریکی است، برای مخاطب قابل تحمل باشد. ضمن این که صحنه مرگ داوید بر اساس مراسمی که در ارمنستان برگزار می شود، نیست بلکه ساخته ذهنی من است.

یوسف زاده در پایان این نشست درباره استفاده نکردن از کلوزآپ در این فیلم هم پرسید که آباد پاسخ داد: کلوزآپ معنی خاص خود را دارد. فیلم « یه وا» نه تنها کلوزآپ ندارد بلکه تقریبا هیچ پلانی از آن تخت نیست و همه پرسپکتیو و عمق میدان دارند. من می خواستم بدون آن که از احساسات تماشاگر سواستفاده شود بر او تاثیر بگذارم و او با تصویر، ذهنیت و تحلیل خودش از این فیلم، سالن را ترک کند. من موافق محدود کردن تماشاگر با گرفتن کلوزآپ نیستم و می خواستم تماشاگر چیزهای بیشتری را در هر صحنه مشاهده کند.