اصغر احمدپور سردبیر، کارگردان و یکی از تهیه‌کنندگان برنامه‏ «نردبان» شبکه مستند سیما که به طور تخصصی به سینمای مستند می‌پردازد در گفتگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا درباره رویکردهای سری چهارم این برنامه توضیح داد: «نردبان» در دوره‏ جدید خود تغییر رویکرد داد و با طراحی و افزودن بخش‌­های جدید، به شکلی بسیار تخصصی درآمد و با اینکه این برنامه قبل از این هم به مستند می‌پرداخت تصمیم بر این شد تا با یک نگاه کاملا تخصصی به سینمای مستند ایران و جهان، به راه خود ادامه دهد.

وی با اشاره به این که به تازگی به فیلمبرداری فیلم مستند در این برنامه پرداخته می‌شود، بیان کرد: قبل از هرچیز سعی داشتیم با حضور یک‌سری از عوامل مستند به ثبت و توجه به تجربیات آن‌ها بپردازیم و فیلمبرداری مستند هم یکی از همین بخش‌ها بود. در این راستا به موضوعاتی دیگر مانند تدوین، صداگذاری و … نیز خواهیم پرداخت و با نگاهی تخصصی با مستندسازان و عوامل مستند، اعم از پیر و جوان به گفتگو می‌نشینیم.

احمدپور ادامه داد: با بعضی از فیلمبرداران عرصه مستند گفت­گو کردیم و با برخی دیگر هم در قسمت‌های آینده به گفت­گو خواهیم نشست و سعی داریم تا تعامل بین عوامل و گروه فیلمبرداری را بررسی کنیم. انگار تصوری از آسان بودن فرآیند فیلم مستند وجود دارد که به جرات می‏‌توان گفت اشتباه است و در واقع اگر به سینمای مستند پرداخته نمی‌شود به معنای سهل بودنش نیست و دشواری‌های زیادی دارد و ما با پرداختن به فیلمبرداری فیلم مستند قصد داریم تا بخشی از سختی مستندسازی را نشان دهیم. بخش ثابت این بخش از برنامه هم گفت­گوی محمد حدادی با عوامل بخش‏‌های مختلف مستندسازی است؛ از آهنگساز و صدابردار و رنگ‏‌آمیز تصویر گرفته تا کارگردان و تهیه‌کننده.

تهیه‌کننده­ «نردبان» تصریح کرد: در زمینه‏ فیلمبرداری فیلم مستند، سعی کرده‏‌ایم که به گستره‏ وسیع آن توجه کنیم؛ از فیلمبرداری در مستند اجتماعی تا مستندهای مساله‌محور، چهره‏‌نگار و حتی حیات وحش و در کنار تمام این‌ها جنبه‌ه­ای آموزشی هم وجود دارد چراکه یکی از اهداف دوره‏ جدید «نردبان» آموزش غیرمستقیم است که به عقیده ما از آموزش مستقیم جذاب‌تر است.

وی درباره بازخوردهای مخاطبان سری چهارم این برنامه گفت: واکنش‏‌های متنوع و خوبی را از سوی مخاطبان گرفته‌ایم. گاهی نیز نقدها و پیشنهادهای جدی به دست ما می‏‌رسد، اما به­ طور دقیق نمی‌توانم جواب این سوال را بدهم. باعث خوشحالی است که از جامعه‏ تخصصی فیلم مستند و عموم جامعه بازخورد گرفته‏‌ایم اما مشتاقیم تا این بازخوردها بیشتر و بیشتر شود چراکه حیات ما با این نقدها و پیشنهادها، جدی‏‌تر می‌‏شود و ما در مسیر درست‏‌تری قرار می‏‌گیریم.

احمدپور با اشاره به استفاده­ پویا از مخاطبان این برنامه، اظهار کرد: «نردبان» بخشی دارد به نام مستندباز که خود، بخش‌های متفاوتی دارد. در بخشی از برنامه فراخوان دادیم تا مخاطبان از مستندهای موردعلاقه‌شان برای ما بگویند و حتی ویدیوهایی به دست ما می‌رسد که مستندی را نقد می‌کنند و یا متن‌هایی می فرستند که ما آن‌ها را تدوین می‌کنیم و در برنامه استفاده می‏‌کنیم. بخش دیگری هم که به تازگی به برنامه اضافه شده ‌است و به زودی پخش می‌شود یک دورهمی است در سالن سینما، که با هم فیلمی را نگاه و سپس درباره‌اش گفتگو می‏‌کنیم و این بخش برای خود من تجربه‏ بسیار جذابی شده است.

سردبیر «نردبان» درباره­ رویکرد تحلیلی برنامه و جایگاه نقد در سینمای مستند تاکید کرد: ما فکر کردیم که یکی از راه‌ حل‌های بعضی از مسائل جامعه­ ایران گفتگوی درست است. گفت­گوی درستی بین ما شکل نمی‌گیرد و این به قشر خاصی هم مربوط نیست و این امر در سطوح مختلف جامعه مشاهده می‏‌شود و ما یکی از راه حل‏‌های این مساله را که همان فیلم مستند است، پیشنهاد می‏‌دهیم زیرا فیلم مستند آغاز گفتگو است. بسیاری از فیلم‌های مستند اتفاقاتی مهم و تکان‌دهنده را تصویر می‌کنند که بعدها بر اساس همین مستندها، اتفاقات مهم دیگری هم رخ می‌دهد و همین راه گفتگو را برای ما باز می‌کند.

وی ادامه داد: در سینمای مستند آن طور که باید به فیلم‌ها توجه نمی‌شود و با احترام به تمام منتقدان سینمای داستانی، توقعی که آن‌ها از سینمای مستند دارند، عمدتا به لحاظ شکلی محدود است یا حتی برخی توقع قصه‌گویی از سینمای مستند را دارند که این مساله باعث ایجاد مسیری انحرافی در سینمای مستند می‌شود، حال آن‏که تنوع شکلی و محتوایی فیلم مستند چه بسا بسیار گسترده‏‌تر و جسورانه‏‌تر است.

احمدپور در پاسخ به این که چقدر از فیلم مستند در ایران حمایت می‌شود، گفت: من به شخصه بحث حمایت را کلیشه می‌دانم. مستند نیازی به حمایت ندارد و اگر موانعی سر راه آن نباشد خودش راهش را به خوبی بلد است اما فیلم مستند هم گاهی به سرمایه‏‌گذاری درست مالی نیاز دارد. سازوکارهای شفاف در مجموعه‏‌های دولتی مثل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و … می‏‌تواند به ارتقای کیفی فیلم مستند منجر شود. به طور خلاصه باید بگویم که خوشبختانه فیلم مستند و اهالی آن، به فرش‌‏های قرمز عادت و البته نیاز ندارند!

کارگردان «نردبان» افزود: گاهی مستندی ساخته‌ می‌شود که پخش آن خوشایند یک مسئول نیست و همین مساله باعث ممیزی‏‌ها و یا گاهی پخش نشدن یک مستند می‌شود. ما باید این را بدانیم که یک مستند تنها مساله‌ای را تحلیل و بررسی می‌کند و به معنای یک حکم قطعی نیست. مستند بهانه‌ای برای آغاز گفت‏گو است و طرح مباحث بدون محدودیت‏‌ها به همراه پژوهش، منجر به افزایش سطح آگاهی در هر زمینه‏‌ای می‏‌شود.

وی در پایان با اشاره به هدف این برنامه خاطرنشان کرد: مساله‌ای که در «نردبان» بسیار برای ما اهمیت دارد تولید محتوا در حوزه فیلم مستند است زبرا افرادی که در این حوزه تولید محتوا می‌کنند انگشت‌شمار هستند. ما در این برنامه سعی کرده‌ایم تا با بسیاری از مستندسازان و نظریه‏‌پردازان بزرگ جهان مانند ورنر هرتزوگ، پترا کاستا (نامزد اسکار ۲۰۲۰)، راس مک‏الوی، ویکتور کوزاکفسکی، والتر مرچ و بیل نیکولز گفتگوی اختصاصی داشته باشیم و البته چند گفتگوی جدید دیگر نیز با نظریه‏‌پردازان برجسته‏ سینمای مستند انجام داده‏‌ایم که به زودی پخش می‌‏شوند. حتی سعی کرده‌ایم تا با دبیران جشنواره‌های بزرگ دنیا، از جمله هات‏‌داکس و هلسینکی هم وارد بحث شویم و هنگامی که این افراد درباره ساز و کار هیات داوران صحبت می‌کنند بسیار می‌تواند برای برگزاری جشنواره‌های داخل کشور مانند «حقیقت» یا «رشد» و باقی جشنواره‏‌ها مفید و کارآمد باشد.

الهه‌نظری‌زاده

انتهای پیام/