سمیه مهری نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر که به تازگی کتاب «تئاتر در خیابان» به قلم او منتشر شده است در گفتگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری صبا درباره مشکل کمبود منبع مطالعه برای رشته تئاتر خیابانی تصریح کرد: تئاتر خیابانی یک رشته نوپا است و مساله کمبود کتاب مرجع در این حوزه نه تنها در ایران بلکه در سراسر دنیا مطرح است.

وی ادامه داد: من در ابتدا برای مطالعه خودم بود که سراغ کتاب و مقاله‌های خارجی حوزه تئاتر خیابانی رفتم اما متوجه شدم این منابع محدود و دسترسی به آن‌ها بسیار مشکل است. پس از پی بردن به این مساله تصمیم گرفتم تمام مطالب موجود این رشته را به عنوان یک کتاب جامع تدوین کنم؛ چراکه شاید خیلی از علاقمندان امکان دسترسی به آن‌ها را نداشته باشند.

این کارگردان تئاتر درباره علت کم‌توجهی به مساله کمبود کتاب در رشته تئاتر خیابانی گفت: مقاله‌های متعددی در ایران به تئاتر خیابانی پرداخته‌اند اما من چندان مطالب تخصصی برای این حوزه در آن‌ها ندیدم و علت را نبود تقاضا در بازار می‌دانم. تقاضای اندک برای چنین منابعی در جامعه نقش موثری در کمبود عرضه بازی می‌کند. بسیاری از افراد نه تنها در تئاتر خیابانی بلکه در تمام حیطه‌ها فکر می‌کنند به قدری به همه چیز عالم هستند که نیازی به خواندن کتاب ندارند و این به معضلی بزرگ تبدیل شده‌است همچنین در حال حاضر مردم جامعه ما به آموزش از طریق شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام علاقمندتر هستند تا مطالعه کتاب و این نشانگر ضعف آموزشی موجود است.

احتمال چاپ ۲ و سه برای «تئاتر در خیابان»

مهری درباره استقبال از کتاب «تئاتر در خیابان» که توسط نشر نودا منتشر شده است، اظهار کرد: چگونگی استقبال از یک کتاب جدید به میزان اهمیت مطالب آن و شرایط محیطی که در آن منتشر شده‌است، بستگی دارد. کتاب «تئاتر در خیابان» با توجه به ضرورتی که وجود داشت، نوشته شده‌است و به نظرم با توجه به استقبال خوبی که پس از اعلام خبر پیش فروش این کتاب بر روی سایت صورت گرفت و فزونی هنرمندان در سراسر کشور امسال به چاپ ۲ و سه هم برسد.

او درباره هدف از نوشتن این کتاب توضیح داد: هدف من از تدوین کتاب «تئاتر در خیابان» ایجاد یک مسیر راحت و هموار بود برای کسانی است که به تئاتر خیابانی علاقمند هستند؛ چراکه این کتاب به تنهایی می‌تواند منبعی باشد برای آن‌ها تا دیگر به هر اقدامی دست نزنند و به سراغ کتاب‌ها و مقالات مختلف نروند.

این نویسنده اعلام کرد: من قبل از شروع به نوشتن «تئاتر در خیابان»، اغلب کتاب‌های مرتبط با این حوزه را خواندم و برای تالیف آن از منابع برخی کتاب‌ها که جامع بودند نیز استفاده کردم؛ به همین دلیل است که این کتاب را جامع می‌دانم. لازمه فعالیت تخصصی در حیطه تئاتر خیابانی، صرف وقت و هزینه زیاد برای مطالعه منابع گوناگون با محدودیت دسترسی است اما علاقمندان با مطالعه کتاب «تئاتر در خیابان» به راحتی می‌توانند راجع‌به تمام مطالب و بخش‌هایی از تئاتر خیابانی که تاکنون به آن‌ها پرداخته نشده‌است، اطلاعات کسب کنند.

اجرای نمایشنامه‌های تکراری توی ذوق مخاطب می‌زند

مهری درباره اجرا شدن نمایشنامه‌های خارجی بجای ایرانی، تصریح کرد: در این خصوص یک سری نکات مثبت و منفی مطرح است. بررسی دیدگاه نویسندگان خارجی و آگاهی از دغدغه‌هایی که در دنیای امروز وجود دارد، کاری پسندیده و مثبت است. با این حال در ایران نمایشنامه‌های جذابی وجود دارد که قابلیت اجرا دارند، به طوری‌که می‌توانیم نمایشنامه‌های خارجی را در اولویت دوم قرار بدهیم. با وجود نمایشنامه‌نویسانی که از دغدغه‌های امروز و جهانی نزدیک به جهان خودمان صحبت می‌کنند، چرا به سراغ نویسندگان خارجی برویم؟

او گفت: مساله‌ای که برای من اهمیت دارد، نمایش‌هایی است که بارها و بارها در ایران اجرا شده‌اند اما با اجراهای ضعیف‌تر همچنان در سالن‌ها دیده می‌شوند و این تکرار هیچ جذابیتی برای مخاطب ندارد. اگر قرار باشد، اجرایی از نویسنده‌ای مانند آنتون چخوف که هر ساله حداقل یک اثر از او اجرا می‌شود را تماشا کنیم، انتظار می‌رود با اجرا و دیدگاهی جدید از کارگردان روبرو شویم اما چیزی که در ایران می‌بینیم، عکس این قضیه را نشان می‌دهد که جنبه منفی دارد.

تفرقه بینداز و حکومت کن!

این بازیگر تئاتر در بخش دیگر صحبت هایش درباره معضلات امروزی تئاتر خیابانی عنوان کرد: دغدغه این روزهای فعالان تئاتر خیابانی اختلاف نظرهایی است که بنیاد این هنر را زیر سوال می‌برد. ضرب المثلی می‌گوید «تفرقه بینداز و حکومت کن» و این ‌است حکایت این روزهای تئاتر خیابانی. در حال حاضر تفرقه‌ای در میان بچه‌ها شکل گرفته که هر کسی درحال از آب گل‌آلود ماهی گرفتن به نفع خودش است به گونه‌ای که خودشان تیشه می‌زنند به ریشه نمایشی که به تازگی پا می‌گیرد، اما باید به این نکته توجه کرد، این همدلی آدم‌هاست که کارساز است، نه زیرآب زدن و تفرقه انداختن میان دیگران.

مهری اذعان کرد: در شرایطی که صندلی و جایگاه برای خیلی‌ها حرف اول را می‌زند، دغدغه من اما چیز دیگری است. یک سال است در حال انجام کاری هستم که اگر به درستی شکل بگیرد، آن را به منزله انجام رسالت خودم در این حوزه می‌دانم. یک سال از زندگی‌ام را وقف تربیت بنیادی شاگردانی جدید برای تئاتر خیابانی کرده‌ام؛ چراکه ما با کمبود نیروهای جدید در این رشته مواجه هستیم.

او تاکید کرد: من بدون هیچ‌گونه چشم‌داشت مالی با پنج انجمن‌ نمایش در شهرهای مختلف صحبت کرده‌ام تا در شهرهایی که تا به حال تئاتر خیابانی اجرا نشده‌است، کارگاه آموزشی راه‌اندازی کنم که اولین کارگاه ما به زودی در چهار محال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد برپا خواهد شد و دوست دارم این کار در تمام شهرستان‌ها انجام شود.

نویسنده کتاب «تئاتر در خیابان» افزود: همیشه گفته‌ام که هنر و مخصوصا تئاتر خیابانی ارث پدر هیچ کسی نیست. دغدغه من این است که بدون دامن زدن به حواشی، به عنوان یک هنرمند کار جدیدی را شروع کنم همانطور که برای ایجاد رشته تئاتر خیابانی در دانشگاه و تالیف کتاب جامع برای این رشته فعالیت کرده‌ام.

مساله تئاتر، برای دیروز و امروز نیست

مهری عنوان کرد: من قبل از شرایط کرونا داد ‌می‌زدم حال تئاتر بد است، چراغ تئاتر در حال خاموشی است اما کسی جوابگو نشد. سال هاست که تئاتر با کمبود تماشاچی مواجه است و فقط تعداد محدودی تماشاچی از یک سالن به سالن دیگر منتقل می‌شوند.

این کارگردان تئاتر با بیان اینکه مساله تئاتر یک روزه و به دنبال کرونا به وجود نیامده‌است که یک شبه هم حل شود، گفت: تا زمانی که در مدارس ما درسی به نام هنر وجود نداشته باشد تا نمایش را به دانش آموزان تعلیم دهد، این مساله ادامه خواهد یافت. با این حال اگر قرار است تئاتر را نه تنها در بخش خیابان بلکه در تمام حیطه‌ها زنده نگه داریم، لازمه‌اش تربیت و دانش افزایی درست هنرجوها است. تئاتر به ورود افرادی با ایده‌های جدید نیاز دارد؛ چراکه همواره ورود فکرهای جدید به یک فضا کمک کننده بوده‌است.

این نویسنده ادامه داد: اینکه می‌بینیم فارغ‌التحصیل رشته هنر که سال هاست بازیگری کرده‌است به دلیل نداشتن امنیت مالی و حمایت لازم الان در نانوایی کار می‌کند و یا اینکه خیلی‌ها تئاتر را در جامعه ما شغل قلمداد نمی‌کنند، معضلی است که اگر از سوی اداره کل هنرهای نمایشی پشتیبانی شود برای فعالان هنری اتفاق‌های خوبی خواهد افتاد.

مهری در پایان با اظهار امیدواری نسبت به بهبود حال حوزه تئاتر خاطرنشان کرد: این یک راه طولانی است که نه تنها یک شبه بلکه با تمام شدن ویروس کرونا هم به سرانجام نخواهد رسید و فقط با دست به دست هم دادن همه فعالان هنری است که می‌توان یک حرکت بزرگ را رقم زد.

پریسا منیر

انتهای پیام/