به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری صبا، عصر امروز ۱۸ خرداد ماه دومین مناظره تلویزیونی نامزدهای سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری، با اجرای مرتضی حیدری با ساختاری یکسان با مناظره اول برگزار شد و مورد انتقاد فراوانی نیز قرار گرفت. این مناظره برای نخستین بار، همزمان با شبکه یک سیما، با استفاده از رابط ناشنوایان روی آنتن شبکه سلامت سیما نیز رفت؛ اتفاقی که در پی انتقاد برخی نامزدها به وقوع پیوست.

آنچه بیش از هرچیز در این مناظره به چشم آمد، پرسش‌های کلی، فاقد چالش و درباره مسائل با اولویت کم بود که مجری مناظره از نامزدها پرسید. این سوالات که به روشنی مشخص نیست توسط چه کسانی طراحی می‌شود، در ابتدای مناظره در پاکتی مهروموم‌شده در اختیار مجری قرار داشت.

سهم فرهنگ از مناظره فرهنگی

نکته قابل تامل این که مباحث فرهنگی و هنری، به جز یک یا دو سوال، غایب پرسش‌ها بود. این در حالی است که انتظار می‌رفت در این مناظره که موضوع آن «سیاسی، فرهنگی و اجتماعی» عنوان شده بود، مباحث فرهنگی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد؛ به خصوص با توجه به این که مسائل سیاسی و اقتصادی در دیگر جلسات انتخاباتی نیز مطرح می‌شود و فرهنگ، عنصر غایب تبلیغات انتخاباتی نامزدهاست.

در تنها بخشی که در دقایق پایانی پرسشی درباره شوراهای عالی مطرح شد، محسن رضایی شورای انقلاب فرهنگی را «بی‌خاصیت» خواند و وعده انحلال آن را در صورت انتخابش به عنوان رییس جمهور داد.

عبدالناصر همتی نیز در جمع‌بندی پایانی سخنان خود، با برشمردن نام استادان بزرگ هنر همچون زنده‌یاد محمدرضا شجریان، زنده‌یاد علی کسمایی، کیهان کلهر و حسین علیزاده، نادیده انگاشتن آن‌ها را به باد انتقاد گرفت. وی همچنین به گروه‌های زیرزمینی موسیقی رپ اشاره کرد و خواستار رسمیت یافتن آن‌ها شد.

در بخشی از مناظره همچنین محسن رضایی جملاتی را به نقل از «یک مهندس شیمی» خواند. دقایقی بعد، ویدیوی صحبت‌های وی در کنار ترانه‌ای از شاهین نجفی خواننده خارج‌نشین در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد که به نظر می‌رسید جملات محسن رضایی، از ترانه این خواننده برداشت شده است.

محسن مهرعلیزاده نیز دو بار در ابتدا و انتهای برنامه، به موضوع فیلترینگ اشاره کرد و آن را زیر سوال برد. علیرضا زاکانی نیز در جمع‌بندی سخنان خود، ضمن مخالف صریح با فیلترینگ، خواستار اینترنت امن، پرسرعت و ارزان برای آحاد جامعه شد. در بخشی از مناظره نیز محسن رضایی وعده اینترنت خاص بانوان را ارائه کرد.

این شیوه مناظره است؟

در مناظره دوم نیز مانند مناظره نخست، مرتضی حیدری مجری برنامه اقدامی جز پرسیدن سوال و اعلام پایان وقت صحبت نامزدها انجام نداد؛ این در حالی است که حیدری در ابتدای برنامه، اشاره کرده بود که طبق قانون، می‌تواند به نامزدها تذکر بدهد. گویا او تذکر دادن را در حد اعلام پایان زمان صحبت هر فرد می‌دانست و کنش دیگری از این مجری دیده نشد.

البته به نظر می‌رسد که ساختار مناظره در اتاق فکر شورای مربوطه اینگونه تعریف شده که همه چیز خنثی باشد تا شائبه جهت‌گیری سیاسی ایجاد نشود؛ امری که در آن موفق بوده است. حال باید دید کارشناسان رسانه چه ساختار و روش جایگزینی را پیشنهاد می‌دهند تا هم صداوسیما از موضع بی‌طرفی خارج نشود هم مناظره‌ها از حالت منفعل خارج شوند.

در دو بخش نخست مناظره دوم، اغلب نامزدها با وجودی که تجربه شرکت در یک مناظره داشتند، در زمان معین‌شده صحبت نکردند. ساختار مناظره پاسخ به سوال اولیه، سپس نقد گفته‌های دیگر نامزدها و در انتها دفاع از برنامه‌های خود بود که در مجموع توسط نامزدها رعایت نشد و هر بار به قطع صدای نامزد منتهی شد.

این شیوه، مورد انتقاد نامزدها نیز واقع شد. عبدالناصر همتی در بخش نخست، ساختار مناظره را یک «مسابقه» خواند. دقایقی بعد، سعید جلیلی نیز با انتقاد از ساختار برنامه، گفت: این نوع سوال‌ها و این نوع پاسخ‌ها به مشکلات مردم کمک نمی‌کند. در ادامه علیرضا زاکانی نیز با انتقاد از روند مناظره‌ها، از دیگر نامزدها خواست با وی مناظره دونفره برگزار کنند. محسن رضایی نیز با ادامه انتقادات، از رییس سازمان صداوسیما خواست تا در مناظره سوم، شیوه برگزاری مناظره تغییر کند.

این شیوه در بخش‌های سوم و چهارم تغییر کمی پیدا کرد و تنها صدای نامزد در پایان زمان مشخص‌شده، قطع نشد.

در مناظره دوم، رسانه ملی نیز پیکان انتقادهای نامزدها قرار گرفت. علاوه بر انتقادهایی که درباره شیوه مناظره مطرح شد، محسن مهرعلیزاده در ابتدای مناظره، در کنایه‌ای تند سازمان صداوسیما را «رسانه عشقی» دانست! عبدالناصر همتی نیز با انتقاد از آنچه انحصار در همه حوزه‌ها دانست، علیه انحصار رسانه ملی سخن گفت و آن را زیر سوال برد.

مصطفی قاسمیان

انتهای پیام/