شهریار حاتمی کیوریتور نمایشگاه «نهان بر عیان» که تا ۱۷ شهریور در موزه هنرهای معاصر تهران برپاست در گفتگو با خبرنگار تجسمی صبا درباره اینکه ایده این نمایشگاه از چه زمان به ذهنش رسیده است، بیان کرد: ایده تحقیق درباره مهندسی تصویر در نگارگری ایران تابستان سال ۹۶ به ذهن من رسید و شروع کردم به اجرای آن و چهار سال طول کشید تا نتیجه این تحقیق را در سال ۱۴۰۰ به نمایش بگذارم.

او درباره منابع تحقیقاتی خود در این نمایشگاه گفت: من برای تحقیقات این نمایشگاه از خود ابوالوفا بوزجانی، غیاث‌الدین جمشید کاشانی و ابوریحان بیرونی کمک گرفتم زیرا این نمایشگاه به هندسه در نقاشی ایران می‌پرازد و باید درباره هندسه‌دانان ایرانی و مراجعی که در زمانه این نقاشان و نگارگران بوده است، مراجعه می‌شد و من هم به کتاب‌های آن‌ها مراجعه کردم.

وی افزود: در گذشته علم و هنر در هم آمیخته بودند و نمی‌شد که از هم جداشان کنیم. در هنر هر کجای جهان که نگاه کنیم، علم در کنار هنر وجود داشته و درواقع رسم بوده است که هنرمندان برای مهندسان و ریاضی‌دانان طرح‌مساله می‌کردند و آن‌ها هم مساله را حل و در اختیارشان قرار می‌دادند و این موضوع در آثار نگارگری و هنر تاریخ ایران بسیار عیان است.

این کیوریتور درباره چالش دسترسی به منابع عنوان کرد: درواقع منابعی که در ایران و به طور مثال در کتابخانه دانشگاه تهران یا کتابخانه آستان قدس رضوی وجود دارند، دسترسی به آن‌ها بسیار سخت و پیچیده است و من هم‌ برای دسترسی به آن‌ها از طرف خودم و موزه هنرهای معاصر تهران چندین ماه نامه‌نگاری و درخواست می‌کردم. در نهایت با تلاش زیاد این کتاب‌ها را برای نمایشگاه به ما قرض ندادند و گفتند نمی‌شود این آثار را از کتابخانه خارج کنیم. درنهایت یک میکروفیلم از کتاب‌ها و آثار در اختیار من قرار دادند که از کیفیت خوبی هم برخوردار نبود؛ به جز کتابخانه آستان قدس رضوی که برای من‌ کتاب‌ها را اسکن کردند و عکس‌ها را با کیفیت خوب فرستادند. به نظر من کتابخانه‌ها حداقل باید از این اسنادی که دارند تصویر درستی تهیه و نگهداری کنند.

این پژوهشگر در واکنش به انتقاد درباره کپی بودن آثار نمایشگاه اظهار کرد: برای یک نمایشگاه تحقیقاتی اگر اصل کارها حضور داشتند که عالی بود ولی دسترسی به این آثار اصلا آسان نیست و نمی‌توانستم نسخه اصلی تمام این تصاویر را از نقاط مختلف دنیا جمع‌آوری کنم زیرا هزینه بیمه و نامه‌نگاری‌های زیاد برای قرض گرفتن آثار اصلی، بسیار مسیر پیچیده و مشکلی است. به طور مثال کاخ گلستان اجازه دیدن شاهنامه بایسنقری را به خود محقق هم نمی‌دهند، چه برسد در معرض دید عموم باشد.

او در ادامه تصریح کرد: ما فقط توانستیم ۲۴ صفحه از شاهنامه طهماسبی که جزو گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است در معرض دید قرار دهیم زیرا نیازی به گذراندن مراحل اداری نداشت و در دسترس بود.

حاتمی در پایان با بیان ایتنکه من هرگز در روند این نمایشگاه نگاه ناسیونالیستی نداشته است، خاطرنشان کرد: تمرکز نمایشگاه «نهان بر عیان» بیشتر بر تاریخ دیدن و نقاشی یک جغرافیای فرهنگی است و موضعی نسبت به ابنکه هنر ما چه بوده و چه شده است، ندارد و مساله علم هندسه در نگارگری بوده است. جایی که نقاشی ایران از نقاشی اروپا جدا می‌شود در نوع دیدن و استفاده هندسه در تصویر است.

ندا زنگینه

انتهای پیام/