به گزارش خبرنگار رادیو و تلوزیون خبرگزاری صبا، مهدی یزدانی خرم نویسنده، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی شامگاه جمعه مهمان برنامه «پرانتز باز» رادیو نمایش با اجرای مارال دوستی بود و توضیحاتی را درباره‌ اقتباس از آثار ادبی ارایه داد.

در ابتدای گفتگو احسان رضایی کارشناس برنامه ضمن اشاره به اقتباس از آثار این نویسنده برای ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی از او خواست تا از تجربه‌اش در این زمینه بگوید که کدامیک از کتاب‌هایش برای اقتباس انتخاب شده و در چه مرحله‌ای است؟ یزدانی خرم هم ضمن عرض تسلیت درگذشت حمیدرضا صدر خاطرنشان کرد: علی سرابی کارگردان و بازیگر تئاتر زمانی که نسخه‌ صوتی کتاب من را خواند، از این کتاب فوق‌العاده خوشش آمد و معتقد بود که کتاب «خون خورده» به درد اقتباس می‌خورد به همین دلیل خیلی پیگیری و با تهیه‌کننده‌های مختلفی صحبت کرد. من هم آن زمان قضیه را چندان جدی نمی‌گرفتم تا اینکه قراری با علی سرتیپی یکی از تهیه‌کنندگان شناخته شده گذاشته شد. از سوی دیگر محمدرضا تخت‌کشیان که یکی از معدود تهیه‌کننده‌های ادبیات‌شناس سینمای ایران است و من سال‌هاست که او را می‌شناسم، به شکل دیگری به این ماجرا گره خورد و او نه تنها در پیشبرد هر ۲ رمان من، که درباره‌ کتاب‌های دیگر هم فوق العاده موثر بود. یعنی در پروسه‌ای که در حال حاضر نزدیک به ۲ سال است که شروع شده و ما در طول این مدت با وی‌اودی‌ها و آدم‌های مختلف جلسه داشتیم، حضور محمدرضا تخت‌کشیان غیرقابل انکار و فوق‌العاده موثر است.

در کنار طلا معتضدی و کریم نیکونظر شروع کردیم به نوشتن سیناپس

او در ادامه گفت: علی سرتیپی با نشر چشمه وارد مذاکره شد و در یک قرارداد کاملا حرفه‌ای کتاب را خریداری کرد. وقتی قرارداد بسته شد ما در فضای نشرمان آنچنان ذهنیتی نداشتیم، یعنی نه معیار قیمتی وجود داشت، نه اینکه شکل کار باید چگونه باشد. خوشبختانه روی این قضیه خیلی فکر و صحبت شد. درمورد «خون خورده» قرار شد تا من در تیم فیلمنامه‌نویسان حضور داشته باشم و در کنار طلا معتضدی و کریم نیکونظر شروع کردیم به نوشتن سیناپس که خیلی کار عجیب و غریبی بود و هست. درواقع درحال‌حاضر مراحل پایانی آن سپری می‌شود یعنی بارها نوشته و شخصیت‌هایی اضافه شد که اصلا در رمان نیستند و در حین نوشتن فیلمنامه مسایلی برایم پیش آمد که حتی خود من با وجود شناخت کوچکی که از سینما داشتم اصلا فکرش را نمی‌کردم. از آن سو تهیه‌کننده هم خیلی حمایت کرد و به هر صورت سریال «خون خورده» سریال پر هزینه‌ای خواهد بود. سختگیری روی فیلمنامه خیلی زیاد بوده و هست تا این سریال که احتمالا قسمت‌های زیادی هم خواهد داشت خوب ارایه شود.

او اظهار کرد: از سوی دیگر کپی رایت رمان دیگرم با نام «سرخ سفید» هم با فاصله‌ کمی و این بار توسط محمدرضا تخت‌کشیان از نشر چشمه خریده شد و همان موقع با محمدحسین مهدویان برای ساختن آن به نتیجه رسیدند و توافق کردند. بعد از «بیست زخم کاری» حالا باید ببینیم که چه خواهند کرد و چه زمانی آن سریال را شروع خواهند کرد. فیلمنامه‌ آن هم بر عهده‌ ابراهیم امینی، علی حسام‌فر و با حضور خود من و درواقع سه نفری نوشته شده و آماده است منتها باید بازنویسی نهایی انجام شود. نشر ما یعنی نشر چشمه توانست خیلی رابطه‌ خوبی با برخی از تهیه کننده‌ها پیدا کند و به هر صورت در طول زمان زبان هم را بهتر فهمیدیم.

این نویسنده تاکید کرد: در اینکه نویسنده‌ها از جمله خود من شاید درک دقیقی از اقتباس مخصوصا در همکاری با پلتفرم‌ها و به شکل سریال نداشتیم و به این نتیجه رسیدیم که رمان زیادی هم در ادبیات ایران حداقل در چند سال اخیر نیست که بتواند کشش سریال داشته باشد اما این حرکت شروع شده و به نظر من اتفاق‌های خیلی خوبی رقم خواهد خورد. اما برای «خون خورده» که بنا به شواهد و قرائن از چند روز دیگر کار پیش تولیدش شروع می‌شود یکی از گزینه‌ها محمدحسین مهدویان بود. متاسفانه علی سرابی که خودش خیلی مایل بود تا کار را بسازد به دلایلی با تهیه کننده به توافق نرسید اما در این کار فوق العاده به ما کمک کرد. خبر رسمی در رابطه با کارگردان سریال، طبق گفته‌ علی سرتیپی و محمدرضا تخت‌کشیان که به ایشان کمک می‌کند، فردا یا پس فردا می‌آید و آن شخصی که نهایی شده اعلام خواهد شد. به من گفته‌اند که نگویم! من قوانین سینمایی‌ها را نمی‌دانم و به امید خدا خودشان اوایل هفته اعلام خواهند کرد اما می‌دانم که کارگردان فوق‌العاده خوبی است؛ مهدویان هم کارگردان فوق‌العاده خوبی است.

رضایی به ماجرایی که قبلا برای رمان «گلرنگ رنجبر» و اقتباس کیومرث پوراحمد از آن رخ داده بود و منجر به ناراحتی رنجبر شد اشاره کرد که این نویسنده گفته بود فیلم به روح داستان وفادار نبوده‌است. او در ادامه این پرسش را خطاب به یزدانی خرم مطرح کرد: پیشنهاد شما برای اینکه ۲ گروه سینمایی‌ها و ادبیاتی‌ها به هم نزدیک شوند و این اختلافات پیش نیاید چیست؟ آیا همیشه باید داستان نویس را هم به تیم فیلمنامه نویس اضافه کنیم یا راه حل دیگری هم می‌شود پیدا کرد تا کار اقتباس پیش برود؟

یزدانی خرم گفت: برخی از نویسندگان ما از اقتباس تلقی اشتباهی دارند، یعنی فکر می‌کنند رمان یا داستان آن‌ها باید عین به عین تصویر شود. البته که ما نمونه‌هایی به این شکل هم در تاریخ سینما داریم که خیلی هم زیاد و موفق هستند اما این تلقی، یک گرایش از اقتباس است. برای مثال یکی از منابع اقتباس فیلم «ای برادر، کجایی؟» اثر برادران کوئن «ایلیاد و اودیسه» هومر است و می‌بینید که اقتباس چقدر آزاد است. ما انواع اقتباس داریم و اقتباس آزاد و وفادار از آن جمله هستند. گاهی وقت‌ها فقط یک بخش از رمان استفاده می‌شود برای مثال اگر رمان «جایی برای پیرمردها نیست» نوشته‌ مک کارتی را بخوانید و فیلمش را ببینید، در نسخه‌ای که برادران کوئن از آن می‌سازند نیمی از رمان اصلا نیست.

او افزود: اتفاقا خود مک کارتی در جریان نوشتن است و با آن تیم همکاری دارد و این درک را می‌کند. از آن طرف هم این تلقی در بین بعضی از فیلمسازان و فیلمنامه‌نویسانی که می‌خواهند اقتباس کنند، وجود دارد و آن اینکه دیگر هر کاری می‌توانند با آن رمان کنند و هر بلایی می‌توانند سر آن بیاورند که این هم خیلی غلط است. اگر قرار است که چنین کاری انجام شود، باید در تیتراژ توضیح داده شود. برای مثال برداشتی بسیار آزاد یا یک همچین چیزی چون برداشت آزاد در غرب وجود دارد، از برداشت‌های خیلی وفادارانه تا برداشت‌های فوق‌العاده آزاد که اصلا ممکن است حتی یک تاش کوچک از کتابی باشد. یکی از کارها این است که نویسنده در تیم حضور داشته باشد. حالا به هر دلیلی گاهی ممکن نیست اما بهترین اتفاقی که می‌تواند وجود داشته باشد این است که نویسنده هم فیلمنامه را بخواند، این بسیار مهم است. حالا ممکن است تغییراتی داشته باشد اما حضور نویسنده در یک تعامل حرفه‌ای مشکلات را کمتر می‌کند.

علیرضا بهرامی، نغمه دانش آشتیانی و احسان رضایی کارشناسان برنامه در این قسمت از «پرانتز باز» مارال دوستی تهیه کننده و سردبیر را که اجرای قسمت چهارم را هم عهده‌ داشت همراهی کردند. در سه قسمت نخست این برنامه، مجید واشقانی اجرای آن را برعهده داشت و طبق اعلام، اجرای این برنامه به‌صورت چرخشی توسط افراد مختلف انجام خواهد شد.

«پرانتز باز» که در گروه برنامه‌های مستند و ترکیبی نمایشی رادیو نمایش تولید می‌شود، از موزه سینما به صورت زنده و هفتگی ساعت ٢١:٠٠ تا ٢٣:٠٠ پخش می‌شود.

علی نصیریان، مهران مدیری، رضا کیانیان، علیرصا خمسه، محمود پاک‌نیت، فرشته صدر عرفایی، میلاد کی‌مرام، علی سرتیپی، محمود دینی، محمود حسینی‌زاد، سجاد نوروزی، مسعود نجفی و … تاکنون مهمانان این برنامه بوده‌اند.

انتهای پیام/