سمانه شجاعی نویسنده و کارگردان انیمیشن در گفتگو با خبرنگار سینمایی صبا درباره اولین تجربه انیمیشن‌سازی خود به اسم «اکتسابات انتسابی» گفت: این انیمیشن را به عنوان پروژه پایان‌نامه خود در مقطع کارشناسی ارشد رشته انیمیشن ساختم و در همان زمان بازخوردهای خوبی در جشنواره‌های مختلف به ویژه خارجی گرفتم که باعث بیشتر شدن انگیزه من برای ادامه دادن مسیر فیلمسازی انیمیشن شد.

او افزود: اولین حضور این فیلم در جشنواره بین‌المللی انیمیشن انسی رقم‌ خورد که یکی از مهمترین جشنواره‌های انیمیشن در دنیاست، سپس این انیمیشن به جشنواره‌های الف و معتبر بسیاری راه یافت و بازخوردهای جالب و بعضا متفاوت خیلی از آن‌ها باعث شد که در این مسیر باقی بمانم.

این نویسنده و کارگردان درباره ایده اولیه دومین انیمیشن خود به نام «جسم خاکستری» که اولین نمایش داخلی آن در سال ۱۳۹۸ در جشنواره فیلم کوتاه تهران بود و در همان سال موفق به دریافت جایزه آسیفا شد، توضیح داد: مدت‌ها پیش داستانی از صادق چوبک به نام «یک چیز خاکستری» را خوانده بودم که در فضای یک اتاق انتظار در مطب دندانپزشکی اتفاق می‌افتاد و ذهن من را به خود مشغول کرده بود و در این فکر بودم که چطور می‌توان این فضا را به یک فیلم کوتاه انیمیشن تبدیل کرد، سپس این ایده را با همسرم امین کفاش زاده مطرح کردم و او پس از حدود ۶ ماه کلنجار رفتن با داستان صادق چوبک، تغییرات مهمی را در این داستان اعمال و این ایده را به فیلمنامه‌ای مناسب با ویژگی‌های انیمیشن تبدیل کرد.

به گفته وی، تغییرات اعمال شده به قدری زیاد بودند که تقریبا چیزی از داستان چوبک در آن باقی نمانده بود و دیگر نمی‌شد به آن اقتباس گفت.

«جسم خاکستری»

شجاعی درباره تغییرات فیلمنامه نسبت به داستان اصلی عنوان کرد: یکی از تغییرات اساسی که در فیلمنامه دادیم این بود که اتاق انتظار در مطب دندانپزشکی داستان چوبک، به اتاق انتظاری در فضای بیمارستان روانی بدل شد لیکن در اسم و عنوان فیلمنامه تقریبا به عنوان داستان چوبک نزدیک ماندیم، آن هم به دلیل ادای احترام به نویسنده‌ای بود که محبوب هر دوی ما است. این تغییر در عنوان بر اساس نیاز محتوایی بود که فیلمنامه قصد منتقل کردن آن را داشت و همچنین در راستای توجه به ترجمه انگلیسی آن و مفهوم بودن عنوان برای مخاطبان فیلم.

کارگردان انیمیشن «اکتسابات انتسابی» درباره داستان انیمیشن «جسم خاکستری» گفت: دو روایت به شکلی موازی در این انیمیشن پیش می‌روند؛ یکی از زاویه دید بیماری‌ست که زیر دست دندانپزشک قرار گرفته و فضایی نسبتا ایستا دارد به همراه صدای ابزار دندانپزشکی و موسیقی ای که در فضا پخش می‌شود، دوم یک اتاق انتظار در بیمارستانی روانی با تعدادی صندلی که بیماران با لباس‌هایی مخصوص و دستانی بسته آرام در جای خود نشسته‌اند. در این فضای دوم از زاویه دید یکی از بیماران فضای اتاق را می‌بینیم؛ بیماری که سعی دارد دستانش را باز کند و از آن محیط فرار کند.

این انیماتور ادامه داد: هر چقدر در فضای اول دندانپزشک با آمپول‌های بی‌حسی و ابزار خود بیشتر بر بیمار غالب می‌شود، بیمار روانی در فضای دوم بیشتر موفق به عملی کردن نقشه فرار می‌شود. درنهایت بیمار روانی اتاق انتظار را با اعمال خشونت زیاد ترک می‌کند و در آنطرف دندان‌ فردی که زیر دست دندانپزشک بود، کشیده می شود و این درد پایان می یابد.

«جسم خاکستری»

وفادار ماندن به داستان صادق چوبک به مرور مشکل‌تر شد

او درباره مدت زمان انیمیشن «جسم خاکستری» توضیح داد: در ابتدا و در استوری بردها قرار بر این بود که مدت زمان این انیمیشن حدودا ۷ دقیقه باشد اما با تغییرات زیادی که در مرحله انیمیت انجام شد، به ۵ دقیقه رسید در نتیجه با توجه به نیاز داستان به ریتم تندتر به صحنه‌هایی با تکاپوی بیشتر رسیدیم.

این نویسنده و کارگردان درباره دلیل طولانی شدن مراحل این انیمیشن از ایده تا ساخت خاطرنشان کرد: از مرحله ایده که در نوروز ۹۵ شکل گرفت تا مراحل پایانی فیلم حدودا ۲ سال زمان سپری شد تا این انیمیشن ۵ دقیقه‌ای به اتمام برسد البته حدودا ۶ ماه از این دو سال درگیر تکمیل فیلمنامه بودیم که زمان نسبتا زیادی برای یک فیلمنامه کوتاه به حساب می‌آید. بخشی از این زمان به دلیل پیچیدگی داستان و چند لایه بودن آن بود و بخشی هم به این دلیل بود که در ابتدا سعی داشتیم به داستان اصلی وفادار بمانیم ولی رفته رفته متوجه شدیم که این موضوع امکان پذیر نیست.

شجاعی درباره تکنیک انیمیشن «مرد خاکستری» تصریح کرد: تکنیک این انیمیشن دوبعدی کامپیوتری‌ست و در بعضی از صحنه‌ها از تکنیک روتسکوپی استفاده شده است به این صورت که ابتدا فیلمی از صحنه‌های مورد نظر می‌گرفتم سپس آن را تدوین کرده و روی آن فیلم مرجع روتسکوپی انجام می‌دادم، پس از روتسکوپی تغییرات زیادی در کار اعمال شد به گونه‌ای که خیلی از این صحنه‌ها دیگر شباهتی به فیلم‌ اولیه نداشتند. بعضی از صحنه‌ها که شامل تصاویری انتزاعی و نقاشی شده‌ای بودند که بر اساس کانسپت‌ها و نقاشی‌های اولیه من برای این فیلم تهیه شده و به مرور کامل تر شدند.

«اکتسابات انتسابی»

این کارگردان درباره راه‌یابی انیمیشن «جسم خاکستری» به جشنواره های متعدد داخلی و خارجی عنوان کرد: در طی دوسالی که از اتمام این انیمیشن می‌گذرد توانسته است به جشنواره‌های مهمی از قبیل جشنواره فیلم آتلانتا، جشنواره فیلم اسلمدنس و جشنواره فیلم نیو اورلئان که همگی در آمریکا و مورد تایید آکادمی اسکار هستند و همینطور جشنواره فیلم درسدن آلمان، جشنواره گیراف کانادا، جشنواره فیلم زنان لس آنجلس و چند جشنواره دیگر راه پیدا کند. همچنین در ایران نیز در اولین دوره جشنواره فیلم کوتاه فیدان حضور داشت و در جشن بزرگ سینمای ایران یکی از ۵ نامزد انیمیشن بود همچنین در جشن مستقل انیمیشن ایران موفق به دریافت دو جایزه فضاسازی و فیلمنامه و تقدیر برای کارگردانی شد که همه این‌ها تجربیات بسیار ارزشمندی برای من بودند.

به گفته وی، هر دو انیمیشن «اکتسابات انتسابی» و «جسم خاکستری» محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند.

«اکتسابات انتسابی»

این انیماتور در بخش دیگری از صحبت هایش از پایان نگارش انیمیشن ۸ دقیقه‌ای به نام «ممنونم دکتر فارسی» خبر داد و با بیان اینکه مانند دو انیمیشن قبلی با نگاه طنزپردازانه امین کفاش‌زاده نوشته شده است، درباره داستان آن گفت: این انیمیشن ماجرای دختری را روایت می‌کند که ترس از مواجه شدن با اجتماع را دارد.

وی افزود: امیدوارم که با همکاری و حمایت‌ مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بتوانم مرحله تولید این فیلم را به زودی شروع کنم. احتمالا چند نفر از دوستانمان در این پروژه ما را همراهی خواهند کرد اما چون تیم کوچکی هستیم تصورم بر این است که روند تولید نسبتا طولانی را در این پروژه پیش رو داریم.

شجاعی در پایان خاطرنشان کرد: حدودا یک سال و نیم است که مشغول کار روی یک انیمیشن تجربی و بسیار کوتاه حدودا ۳ دقیقه‌ای هستم و سعی دارم فضایی ذهنی و انتزاعی را با داستانی غیر روایی به تصویر بکشم. می‌دانم که کار بسیار سختی در پیش دارم ولی امیدوارم که به زودی بتوانم آن‌ را به اتمام برسانم.

«اکتسابات انتسابی»

دنا خواج‌زاده

انتهای پیام/