فاروق رحمانی نوازنده سازهای رباب و تنبوک و پژوهشگر موسیقی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار موسیقی صبا، با بیان اینکه موسیقی بلوچستان کمترین میزان شناخته شدن در میان انواع دیگر موسیقی نواحی را داراست، درباره دلایل این موضوع خاطرنشان کرد: یکی از دلایل مهجور بودن این موسیقی دوری استان سیستان و بلوچستان از مرکز ایران است و همچنین تبلیغات منفی مبنی بر این که این منطقه خطرناک است باعث شده که بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که ارتباطشان را با اینجا قطع کرده و چیزی از آن ندانند.

او تاکید کرد: به زعم من موسیقی بلوچستان در قیاس با مناطق دیگر هم بکرتر و هم ناشناخته‌تر مانده است که حفظ اصالت آن از نکات مثبت و ناشناختگی آن از نکات منفی آن است.

این نوازنده درباره ارتباط مردم بلوچستان با موسیقی اصیل این منطقه عنوان کرد: در زمان گذشته موسیقی بلوچی بسیار بیشتر از حال حاضر رونق داشته و با زندگی روزمره مردم این منطقه عجین شده بود اما هم‌اکنون با وجود پیشرفت تکنولوژی و تنوع موسیقی حضور موسیقی سنتی بلوچی در میان مردم این منطقه کمرنگ‌تر شده است.

این نوازنده درباره راه‌های شناساندن موسیقی یک منطقه به عموم مردم بیان کرد: به عقیده من بهترین راه برای شناساندن یک موسیقی به مردم دیدن و شنیدن آن است. اگر آثار صوتی و تصویری با کیفیتی از موسیقی و سازهای بلوچستان و یا هر منطقه دیگری دردسترس مردم قرار گیرد بسیار در آشنایی آن‌ها با موسیقی این منطقه تاثیرگذار خواهد بود. در موسیقی بلوچستان سازهایی وجود دارد که شکل و شمایل بسیار زیبایی دارند و مخاطب حتی با دیدن ظاهر آن‌ها به وجد می‌آید مثلا من به شخصه اولین بار با دیدن ساز رباب شیفته آن شدم در حالی که قبل‌تر از آن صدای این ساز را شنیده بودم اما ظاهر آن مزید بر علت شد.

یادگیری موسیقی بلوچی بسیار دشوار است

رحمانی تاکید کرد: علت دیگری که بسیاری از افراد موسیقی بلوچی را پیگیری نکرده‌اند دشواری یادگیری این موسیقی است. این موسیقی ریتم و فواصلی دارد که متخص موسیقی بلوچستان است و در جای دیگری شنیده نمی‌شود و هنرجو باید آنقدر عاشق باشد و سال‌های متمادی برای یادگیری آن زمان صرف کند و دلسرد نشود تا بنواند به درجه‌ای که می‌خواهد برسد.

این پژوهشگر موسیقی بلوچ درباره سازهای موسیقی بلوچستان و شیوه صدادهی آن‌ها توضیح داد: هرکدام از سازهای این منطقه جنس صدایی مختص خود را دارند و در کنار هم بسیار شنیدنی و زیبا هستند به عنوان مثال ساز سرود که به اشتباه در بین عموم مردم به اسم قیچک شناخته می‌شود صدایی بسیار زیر دارد، مکمل آن ساز تنبورک است که ریتمیک است و صدای پر و حجیمی دارد در نتیجه این دو ساز درواقع مکمل یکدیگر هستند و یا ساز دُهُلک که بخشی از آن صدای بم و بخشی زیر دارد و خود به تنهایی ساز بسیار کاملی است.

به گفته وی، معروف ترین شاعر بلوچی که از اشعار او بسیار در این موسیقی استفاده شده است، مولوی عبدالله روانبُد است که به ویژه در بخش موسیقی حماسی از اشعار او بسیار استفاده شده است.

رحمانی که به عنوان هیات داور بخش موسیقی بلوچستان در چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران حضور دارد، در بخش دیگری از صحبت‌هایش تصریح کرد: برای افراد محدود و جوان‌هایی که علاقه‌مند به شرکت در این جشنواره هستند باید بگویم که به نظر من حفظ کردن اصالت این موسیقی در درجه اول بسیار اهمیت دارد و معیار بسیار مهمی برای قضاوت آثار است.

این نوازنده درباره فعالیت این روزهای خود در عرصه موسیقی خاطرنشان کرد: در حال حاضر بیشتر مشغول آموزش نوازندگی به هنرجویان علاقه‌مند این عرصه هستم البته قبل از کرونا هم به دلیل اینکه افرادی از شهرهای دیگر علاقه‌مند به یادگیری این ساز بودند تدریس آنلاین انجام می دادم اما شیوع این ویروس مزید بر علت شد که البته نمی‌توان این مساله را نادیده گرفت که این شیوه تدریس به دلیل وجود مشکلات اینترنت و گاهی ناواضح بودن صدای ساز هنرجویان با مشکلات فراوانی همراه است.

او افزود: همچنین مشغول نگارش کتابی درباره سازها و موسیقی بلوچستان هستم که البته به دلیل ضیق وقت روند کندی را طی می‌کند و هنوز زمان انتشار آن مشخص نیست.

رحمانی در پایان گفت: متاسفانه در سال‌های اخیر با فوت افراد بزرگ در عرصه موسیقی، بخشی از این فرهنگی غنی به زیر خاک رفته است. امیدوارم نسل جوانی که به موسیقی بلوچ علاقه‌مند هستند در حفظ اصالت هر چه بیشتر این موسیقی تلاش کنند تا رو به زوال نرود.

دنا خواج‌زاده

انتهای پیام/