به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری صبا، مراسم رونمایی از کتاب «دیوارها سخن می‌گویند» گزیده عکس‌های امراله فرهادی آردکپان از دیوارنوشته‌های انقلاب در تهران ۱۳۵۷- ۱۳۵۸ با یاداشت‌هایی از یونس شکرخواه، یوریک کریم مسیحی و مجید عباسی عصر سه‌شنبه ۲۷ مهرماه در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. این کتاب به‌طور مشترک توسط انتشارات کمیسیون ملی یونسکو- ایران و نشر نشان نوشت منتشر شده است.

در این مراسم که فرزاد حسنی اجرای آن را برعهده داشت، محمود شالویی سرپرست معاونت هنری، حجت الله ایوبی دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو و احسان آقایی رییس موزه هنرهای معاصر تهران حضور داشتند.

کتاب عطر همدلی دارد

یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات و رسانه کمیسیون ملی یونسکو عنولن کرد: زمانی که برای نوشتن مطلب برای امراله فرهادی کتاب او را دیدم، بسیار لذت بردم. من فکر می‌کنم که این کتاب روی همدلی مطلق جلو رفته است و عطر همدلی دارد. آقای عباسی هم کتاب را مانند خود فرهادی نجیب و با طراحی عالی، تایپوگرافی زیبا و شیرازه خوب طراحی کرده است.

او با شاره به اهمیت این کتاب گفت: این کتاب قطعا به زبان‌های مختلف ترجمه خواهد شد و به عقیده من مطالبی که در این کتاب نوشته شده، مطالب مهمی است و نکات خوبی دارد. همچنین کپشن‌هایی که خود فرهادی نوشته است مانند یک رمزگشایی برای عکس‌هاست.

این استاد ارتباطات ادامه داد: تقریبا همه هم سن های ما در دهه ۵۰ و ۶۰ این صحنه‌ها و دیوارنوشت‌ها را دیده اند، اما عکاسی از آن‌ها که بخشی از آن تحت تاثیر مرتضی ممیز هم بوده موجب شده است که اکنون سندی تاریخی در دست ما قرار داشته باشد. مردم یکبار انقلاب را در سال وقوع به تجسم رساندند و با این کتاب، بار دوم است‌ که این اتفاق رخ می دهد.

شکرخواه در پایان خاطرنشان کرد: اتفاق خوب دیگر این است که در حیطه گرافیک ارتباطات و جامعه شناسی، این کتاب حرفی برای گفتن دارد و به یک گستره همگانی ورود می کند و به کلاس‌ها هم خواهد رفت. کتاب «دیوارها سخن می‌گویند» به تعبیر هابرماسی به سطح همگانی خواهد رسید.

برای ترجمه و پخش جهانی این کتاب تلاش می‌کنیم

در بخش دیگری از این مراسم حجت الله ایوبی دبیر کل یونسکو در ایران عنوان کرد: کتاب را که به دست می‌گیریم با یک اثر هنری مواجه هستیم، از عکس‌ها گرفته تا صفحه‌آرایی و نوشته‌ها. در اینجا از امراله فرهادی اجازه می‌خواهم تا به روح محمد بهمن‌بیگی درود بفرستم که در آن روزها که آموزش در این کشور مخصوصا میان عشایر جدی گرفته نمی‌شد، دنبال چهره‌ها و استعدادها می‌گشت و کسانی مانند فرهادی را مشف کرد و به مدرسه آورد تا امروز از هنرها آن‌ها بهره‌مند باشیم. از طرفی حسرت می‌خوریم که امروزه می‌توانستیم فرهادی‌های دیگری داشته باشیم اما به جای شناسایی استعدادها برای خودمان مسائل دیگری ذرست می‌کنیم.

او ادامه داد: انتشار این کتاب باعث افتخار کمیسیون ملی یونسکو است و تلاش می‌کنیم که این کتاب ترجمه و در سطح جهانی انتشار یابد. بعد از انقلاب اسلامی سال ۵۷ تمام مردم با شوق و ذوق خیابان‌ها را تمیز و دیوارها را رنگ‌آمیزی کردند اما اکنون خوشحالیم که این دیوارنوشته‌ها برای آیندگان ثبت شده است.

ایوبی خاطرنشان کرد: کتاب «دیوارها سخن می‌گویند» از جهات مختلف هنری مانند عکاسی و کادربندی قابل تجلیل است اما هر ورق آن فصلی از فرهنگ، جامعه و سیاست ایران در آن زمان را نمایان می‌کند و تنها یک کتاب عکس ساده نیست. با این کتاب می‌توانیم ذهن کسانی که در آن روزگار انقلاب کردند را بخوانیم.

او در ادامه با ابراز نگرانی از وضعیت کشور همسایه ما افغانستان بیان کرد: افغانستان کشوری‌ست که ادامه فرهنگ و زبان ما در آن جاری‌ست و اکنون بیشتر فرزندان آن از آموزش ابتدایی محروم هستند. زمانی که مسئولیت اکو را برعهده داشتم با افغانستان و پاکستان در ارتباط بودیم و باید گفت که ایران مادر فرهنگ و زبان فارسی‌ست و در شرایط حاضر باید به کشف و حمایت استعدادهای کشورهای همسایه کمک کند.

«دیوارها سخن می‌گویند»فقط کتاب عکس نیست بلکه یک جریان را روایت می‌کند

مجید عباسی که طراحی این کتاب را برعهده داشته است به یاد یوریک مسیحی که در این مراسم حضور نداشت بخشی از مطلبی که او در کتاب «دیوارها سخن می‌گویند» نوشته است را برای حاضران قرائت کرد.

او درباره روند شکل‌گیری کتاب تشریح کرد: این کتاب از اولین کتاب هایی بود که تصمیم گرفتم در نشر نان نوشت در ارتباط با دیزاین، ارتبلطات فرهنگی و بصری منتشر کنم. با آقای فرهادی در انجمن صنفی طراحان گرافیک هموار همکاری داشته‌ام و سال ها پیش با این پروژه آشنا شدم. در آن زمان پیشنهاد جمع‌آوری این کتاب را به او دادم و او تمام کار طراحی کتاب را به عهده خود من گذاشت.

این طراح افزود: نکته جالب اینکه صفحه اول کتاب با عکسی پر از شعارها، نوشته‌ها، دستخط‌های مختلف آغاز می‌شود و کتاب با پاکسازی خیابان ها با یک دیوار آجری سفید رنگ که رنگ خورده و تمام نشانه های آن پاک شده است به اتمام می رسد. این کتاب دو مقدمه درجه یک از یونس شکرخواه و یوریک کریم‌مسیحی دارد که فکر می‌کنم حتی خارج از کتاب هم می‌تواند در رسانه‌ها و جاهای مختلف منتشر شود.

او درباره روند تاریخی و داستانی چینش عکس‌ها تصریح کرد: تصمیم گرفتیم که این کتاب تنها یک کتاب عکی نباشد بلکه باید روندی را نشان دهد که همه ما با آن آشنا هستیم. برای چینش عکس‌ها ابتدا به نوشته های تصاویر نگاه کردیم و گفتیم که این شعارها برای چه زمانی بوده و باتوجه به محتوا آن ها را ترتیب دادیم. معیار دوم لباس آدم ها و درخت های خیابان بود و از این طریق فصل ها را شناسایی کردیم و آراد فرهادی عکس‌ها را با کیفیت بالا اسکن کرد.

عباسی در پایان اظهار کرد: مرتب کردن عکس ها داستان می‌خواست و این داستان با عکس ها روایت شد اما ما دوست داشتیم مطالبی هم به این کتاب اضافه شود تا فقط یک آلبوم عکس نباشد.

محمود شالویی طی سخنانی عنوان کرد: خوشحالم که بعد از ۱۰ پشت این تریبون در موزه هنرهای معاصر تهران قرار می‌گیرم و علاقه من به آقای فرهادی ما را به این محفل کشاند. همیشه فرهادی را به ریشه‌ عشایری می شناختم و از بهترین کسانی بودند که در زمان مسئولیت من در موزه با ما همکاری داشتند.

او ادامه داد: به یاد دارم در یکی از دوره‌های جشنواره هنرهای تجسمی فجر ناصر پلنگی یک خانم فرانسوی را به ما معرفی کرد که رساله او دیوارنوشته‌های ایران بود و مهمان جشنواره شده بود. در سفر دیگری که به فرانسه داشتم وقتی آن خانم را دیدم، گفت «وقتی از رساله خود دفاع کردم جزو بهترین کارها شناخته شد» از این‌رو معتقدم آقای فرهادی کار بسیار ارزشمندی انجام داد.

سرپرست معاونت هنری تاکید کرد: امیدوارم از این اتفاق خوب حمایت های لازم صورت گیرد تا زمینه برای این فعالیت ها بیشتر شود و امیدوارم شاهد چنین اتفاقاتی باشیم.

من آدم خوشبختی هستم

امراله فرهادی عکاس و طراح گرافیک به عنوان آخرین سخنران این مراسم اظهار کرد: اکنون که در این موقعیت روی صحنه ایستاده‌ام به این فکر می‌کنم که من آدم متوسطی هستم و یادی می‌کنم از بهمن بیگی که همیشه به من می‌گفت «امیرالله بخت یار تو بود» و این حقیقتی است که در زندگی شکی در آن ندارم. در دوران دبیرستان که بسیاری از بچه‌های عشایر دیگر درس را ادامه نمی‌دادند، بهمن‌بیگی کنکوری برگزار کرد که از بین بچه‌های درس خوانده عشایر ۴۰ نفر را به خرج دولت وارد مدرسه شیراز می‌کرد و من نفر شانزدهم این لیست بودم و دوستی و شاگردی بزرگانی همچون ابراهیم حقیقی، مریم زندی، محمد احصایی و مرتضی ممیز را به پای همین بخت می‌گذارم.

او ادامه داد: این کتاب منتشر یا جمع‌آوری نمی‌شد مگر به لطف مجید عباسی که بسیار در کار خود دقیق است.  بعد از اینکه یونسکو از این کتاب حمایت کرد، فهمیدم که دارای ارزش است و عکس‌های آن تنها به من‌ تعلق ندارد، بلکه متعلق به جامعه و ملت است.

فرهادی خاطرنشان کرد: استاد ممیز در یکی از جشنواره‌ها دیوار موزه هنرهای معاصر را به دیوارنوشت تبدیل کرد. من هم به احسان آقایی گفتم که رونمایی از این کتاب جایی به غیر از موزه معنا ندارد و او هم بدون چون و چرا قبول کرد. درواقع ما هنرمندان موزه هنرهای معاصر تهران و خانه هنرمندان ایران را خانه خوامان می‌دانیم به تبع روزهایی که مرتضی ممیز در خاک در این مکان‌ها جشنواره و دوسالانه برگزار می‌کرد و می‌گفت حتی اگر مرا اخراج کردند باز هم شما حضور داشته باشید.

در پایان این مراسم با اهدای کتاب «دیوارها سخن می گویند» به حاضران ازجمله یونس شکرخواه، غلامرضا کاظمی دینان، مجید عباسی، حجت الله ایوبی، محمود شالویی، مسعود نجات، آراد فرهادی و احسان آقایی از این اثر رونمایی شد.

همچنین تعدادی از تصاویر و نوشته‌های این کتاب روی دیوار موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش درآمده‌اند.

ندا زنگینه

انتهای پیام/