تهیه کننده به خاطر ارتباط مستقیم و بی واسطه اش با کلیه عوامل اجرایی و مالی، نقش حیاتی در تولید یک فیلم سینمایی دارد. مهمترین نقش تهیه کننده شرکت در چرخه اقتصادی این هنر- صنعت است و به تعبیری خون است در رگ های سینما. در واقع تهیه کننده مسئول فراهم کردن تمام ابزار و لوازمی است که کارگردان، بازیگران و کلیه عوامل صحنه برای تولید یک فیلم سینمایی به آن نیاز دارند. حرفه تهیه کنندگی در یک پروژه سینمایی از جنس اجرایی و مالی است که در کنار گروه کارگردانی و بازیگران که متعلق به عوامل خلاقه و هنری هستند، بدنه اصلی تولید یک فیلم سینمایی را تشکیل می دهند.

در ویکی پدیا (دانشنامه آزاد جهانی) در تعریف تهیه کننده چنین آمده است:” تهیه‌کننده فیلم کسی است که شرایط را برای درست کردن فیلم‌ها فراهم می‌کند. راه‌اندازی، هماهنگ‌سازی، رسیدگی و کنترل کارهایی از جمله جمع‌آوری پول مورد نیاز، به‌کارگیری افراد کلیدی و این‌گونه کارها بر عهده تهیه‌کننده‌است. تهیه‌کننده در تمام مراحل فرآیند فیلم‌سازی و برنامه سازی از توسعه تا تکمیل پروژه، نقش دارد”.

اهمیت و نقش تهیه کننده در سینما با این جمله معروف مشخص می شود:” تهیه کننده اولین نفری است که وارد یک پروژه سینمایی می شود و آخرین نفری است که از آن خارج می شود”. این جمله به اندازه کافی گویای نقش تهیه کننده می باشد. تهیه کننده در کلیه مراحل و فرآیندهای تولید فیلم نقش اساسی دارد برای همین می بایست شخصیتی جامع و چند وجهی داشته باشد که به کلیه امور مربوط به تولید، تبلیغات، پخش فیلم و همچنین امور مالی اشراف کامل داشته باشد. در تولید فیلم ایجاد شرایط سالم و مناسب برای تولید یک فیلم سینمایی به طوری که مطلوب کارگردان و بازیگران و گروه تولید باشد، اهمیت خاصی دارد. اولین مرحله در این خصوص، انتخاب فیلمنامه است. فیلمنامه مانند یک نقشه راه ارزشی حیاتی در تولید یک فیلم سینمایی دارد به طوری که اگر فیلمنامه خوبی در دست تهیه کننده نباشد، نمی توان انتظار تولید یک فیلم خوب را داشت. آنچه در مرحله انتخاب فیلمنامه بیش از هر چیز اهمیت دارد، توجه به این موضوع است که فلیمنامه انتخابی باید دارای ارزش های بالقوه و بالفعل بوده و در ضمن تمام جنبه های هنری و تجاری در آن پیش بینی شده باشد طوری که انتظار تولید فیلمی قابل قبول از نظر تجاری و هنری از آن بعید به نظر نرسد.

اولین مرحله برنامه ریزی تولید که با عنوان پیش تولید از آن نام برده می شود، نخستین و حیاتی ترین مرحله شروع ساخت یک فیلم سینمایی است. اگر یک فیلم مرحله پیش تولید خوبی نداشته باشد، در باقی مراحل هم موفقیت مورد انتظار را بدست نخواهد آورد. این بخش شامل دو قسمت مهم است. اول تهیه منابع مالی و دوم انتخاب عوامل هنری و فنی که بتوانند به خوبی ار عهده کار بر آیند. در بخش اول، تهیه کننده بودجه مورد نیاز تولید یک فیلم سینمایی را از منابع بخش خصوصی و یا دولتی فراهم می کند. بودجه فیلم می تواند توسط سرمایه گذاران خصوصی و یا دولتی تامین شود. موضوع مهم در این بخش سهم هر کدام از طرفین است که در پروانه مالکیت فیلم مشخص می شود. آورده هر کدام بیشتر باشد، صاحب فیلم خواهد بود.

بعد از این که بودجه و منابع تولید فیلم توسط تهیه کننده تامین شد، برنامه ریزی تولید آغاز می شود. ابتدا کلیه عوامل انتخاب و وظایف هر کدام از عوامل مشخص می شود. تهیه جدول زمان بندی تولید، از مهمترین اقدامات این بخش است. این جدول کمک می کند تا کلیه مراحل تولید با دقت و در زمان مناسب پیش برود. استخدام و به کارگیری افراد برای انجام وظایف مورد نظر در تولید فیلم، تهیه ابزار و تجهیزات فنی لازم از قبیل دوربین، لنز، تجهیزات حرکتی (سه پایه، تراولینگ، کرین و…) هماهنگی با مراکز خدمات پشتیبانی برای انجام امور فنی پس از تولید، هماهنگی با کارگردان به عنوان مهمترین عنصر رهبری و هماهنگ کننده عوامل فیلم از موارد ضروری برای انجام هر چه بهتر کارها ست که در این بخش مورد توجه قرار می گیرد.

یکی دیگر از موارد مهم این بخش، ویرایش و بازنویسی فیلمنامه بر اساس نظر و صلاحدید کارگردان و فیلمنامه نویس است. در این بخش گروه تولید (کارگردان، دستیار کارگردان، مدیر تولید و…) پس از بازبینی لوکیشن های فیلم، فیلم نامه را تغییر داده یا اصلاح می کنند. فیلمنامه نویس بر اساس تجربیات و حال و هوای قصه، فیلم نامه را می نویسد اما گروه تولید بر اساس لوکیش های موجود و قابل دسترسی، فیلمنامه را بازنویسی می کنند تا شرایط ساخت را فراهم کنند. این مرحله با بسته شدن قرارداد با کلیه عوامل تولید (کارگردان، بازیگران، فیلمبردا و…) و حصول اطمینان از مطابقت برنامه زمانبندی با بودجه پیش بینی شده به پایان می رسد و فیلم از این به بعد وارد مرحله تولید می شود. تهیه کننده مسئول کیفیت فیلم است و برای همین باید هر کدام از این مراحل را با دقت و حوصله و پله به پله پیش ببرد.

بخش دوم که مهمترین بخش تولید فیلم است، بخش تولید نام دارد که مهمترین اامور مربوط به ساخت در این قسمت انجام می شود. به طور خلاصه در این بخش تمام صحنه هایی که در فیلمنامه وجود دارد، فیلمبرداری می شود. بازیگران جلوی دوربین رفته و نقش خود را به عنوان کارکترهای فیلم بازی می کنند. فیلمبردار و کلیه عوامل موسوم به عوامل صحنه که زیر نظر کارگردان عمل می کنند، در یک هماهنگی و کار دسته جمعی به هدفی واحد نائل می شوند که در این میان تهیه کننده نقش اساسی دارد. آن چیزی که این بخش را مهم و حیاتی می کند توجه به این موضوع است که صحنه فیلم بر خلاف تئاتر، باید با تمام ویژگی های رئال خود جلوه کند. هیچ صحنه و یا المانی که موجب شود حس ساختگی به بیننده القاء شود، نباید در صحنه حضور داشته باشد. بنابراین گروه صحنه که بازوان اجرایی کارگردان به حساب می آیند، می بایست صحنه را به شکل کاملا” واقعی ساخته و پرداخته کنند. تهیه کننده در فراهم کردن چنین فضا و حال و هوایی نقش مهمی بر عهده دارد.

همان طور که قبلا” هم اشاره شد، تهیه کننده مسئول مستقیم کیفیت فیلم و در واقع یکی از عناصر مهم در بخش های تولید، پخش و اکران است. برای همین باید دارای اطلاعات وسیع در کلیه فرآیند تولید و اکران در بخش های مختلف از جمله سینما، تلویزیون و پلتفرم های پخش فیلم باشد.  همچنین باید دارای مهارت ارتباط جمعی و توانایی روابط عمومی بالایی باشد چرا که برای انجام کلیه کارها نیاز به ارتباط با افراد مختلفی دارد. تهیه کننده باید همچنین دارای قدرت خلاقه لازم در امر فیلم سازی باشد. این خصلت باعث افزایش کیفیت فیلم و کاهش هزینه های تولید می شود که اهمیتی حیاتی در بخش تولید دارد. علاوه بر اینها تهیه کننده باید قدرت بالایی هم در امور مربوط به مذاکره با افراد مختلف از جمله مدیران بخش های رسانه ای مانند تلویزیون، سینمادارها، صاحبان پلتفرهای پخش و توزیع فیلم و در مجموع تمام کسانی که در بخش های مختلف به نوعی دخیل هستند، داشته باشد. تهیه کننده باید از قدرت دیپلماسی بالایی هم برخوردار باشد و از عهده متتقاعد کردن افراد برای همکاری لازم در تولید فیلم به خوبی برآید.

مهارت در زمینه مالی و آشنایی با کلیه مراحل مدیریت بودجه یکی دیگر از خصوصیات تهیه کننده است. برای این منظور تهیه کننده احتیاج به تیم مالی و حسابداری ویژه ای دارد که بتوانند از عهده تمام امور مالی یک پروژه سینمایی برآمده و در کل مدیریت مالی درستی در پروسه ساخت فیلم صورت گیرد.

اعتماد به نفس و داشتن انگیزه و جسارت از دیگر خصلت های تهیه کننده است. این خصوصیات به تهیه کننده کمک می کندتا از فرآیندهای خلاق و چالش برانگیز استقبال کند. در نتیجه چنین اتمسفری در محیط تولید ایجاد شود تا فیلم شادابی و نشاط مورد نظر را پیدا کند. تهیه کننده از ارتباط با دیگر افراد خلاق لذت می برد و سعی می کند از مهارت های ارتباطی خود در زمینه کاری بیشترین بهره را ببرد. از این نظر می‌توانیم تهیه‌کننده را به کارگردان فیلم تشبیه کنیم که تکنیک و محتوا را هنرمندانه در هم می‌آمیزد و با مدیریت هوشمندانه خود تمامی عوامل انسانی و تجهیزات را در جهت خلق یک اثر هنری هماهنگ می‌نماید تا به هدفی که مد نظرش است، دست‌یابد.

تصور غلط برخی افراد در باره پیشه تهیه‌کنندگی، بر این باور استوار است که کاری اداری مثل اپراتوری یک شرکت خصوصی است و تهیه‌کننده هم مثل کارمندان اداره  با شروع ساعت کاری، مجموعه‌ای از کارها را به‌ صورت معمول انجام می‌دهد و با پایان وقت اداری محل کارش را ترک می‌کند و به زندگی روزمره‌اش می‌پردازد. اما واقعیت این‌گونه نیست. بسیاری از تهیه‌کنندگان ساعت کاری مشخصی ندارند و هر ساعت شبانه‌روز به فیلمی که قرار است بسازند، فکر می‌کنند. به عبارتی دغدغه تولید بعد از ساعت اداری تازه شروع می شود. تهیه‌کننده نوعی هنر هم محسوب می شود که با ذوق، هوشمندی و توانایی‌های شخصی افراد سروکار دارد. در کنار  موارد یاد شده، جهان‌بینی و نوع نگرش تهیه کننده به مسائل و معضلات محیط پیرامونی، همگی شخصیت فردی و هنری تهیه کننده را تشکیل می دهد. تنوع در این بخش به حدی است که باعث شده افراد با سلیقه ها و طرز فکرهای مختلف در این عرصه پدید آیند و هر کدام به نوعی سینما علاقه مند شوند. این تنوع در انتها به نفع سینما و مخاطبان خواهد بود و می تواند طیف وسیعی از تماشاگران سینما را راضی کند. تهیه‌کننده مانند هنرمند نقاش که با ذوق سرشار خود به خلق تابلوی نقاشی می‌پردازد، باید کار خود را با به کار بردن تمام توان و هنر مدیریت خود به انجام برساند.

اخلاق حرفه ای لازمه فعالیت در هر پیشه و هنری از جمله تهیه کنندگی است. اخلاق حرفه ای شاخه ای از اخلاق کاربردی است که به مباحث اخلاقی در حرفه (که در اینجا منظور اخلاق حرفه ای تهیه کنندگی است) می پردازد. رفتار مناسب هر حرفه با توجه به مصلحت و قانونی تعیین می شود و اخلاق حرفه ای وظیفه نظارت بررفتارها و جلوگیری از مشکلات اخلاقی و تبیین استانداردها و قواعد اخلاقی را بر عهده دارد. اخلاق حرفه ای نوعی تعهد اخلاقی و وجدان کاری در هر نوع حرفه است. حرفه ی تهیه کنندگی به دلیل جایگاه ویژه ای که در رهبری و مدیریت گروه فیلمسازی دارد و به سبب تأثیرگذاری در حوزه های فرهنگی و اجتماعی جامعه، نیازمند تحقیق و تدوین اصول اخلاق حرفه ای است. ازاین رو، تبیین منشور اخلاق حرفه ای تهیه کنندگی به تهیه کننده کمک می کند تا با شناخت کامل از طرف های ارتباطی و صاحبان حق و آشنایی با بایستگی های اخلاقی در فرایند برنامه سازی، در مسیر حرفه ای شدن گام بردارد. در تمام مراحل تولید، ملاک های اخلاقی وجود دارد که تهیه کننده به منظور احقاق حقوق صاحبان حق باید به آن ها توجه کند.

در مجموع یک تهیه کننده فردی است که توانایی مدیریت تولید فیلم در کلیه بخش ها را دارا می باشد. این منظور حاصل نمی شود مگر اینکه شخص مهارت خوبی در زمینه برنامه ریزی و سازماندهی داشته و دارای روحیه کار گروهی باشد.