محمدرضا جمال بازیگر، دستیار کارگردان نمایش «تا اشکستان» به نویسندگی و کارگردانی حمید حرا که از یکم الی شانزدهم دی ماه ۱۴۰۰ در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه است در گفتگو با خبرنگار تئاتر صبا درباره حضور در این اثر به عنوان بازیگر اظهار کرد: هر هنرمندی باید درون پر جُنب و جوشی داشته باشد بدون توجه به اینکه پیرو چه دین، آیین و مسلکی است چراکه مهم بروز چنین اتفاقی است و من هم به فراخور فعالیت در زمینه هنر و فضاهایی که تجربه کرده ام، نمایش های آیینی سنتی و مذهبی را آثاری پر از احساس و اتفاقات عجیب و غریب حسی قلمداد می کنم که به بحث هسته وجودی هنرمند کمک می کند تا جُنب و جوش و حرارت خودش را از دست ندهد.

نمایش های آیینی زیرمجموعه نمایش های ایرانی

بازیگر نمایش «ضمیر شخصی متصل» با اشاره به فضای نمایش های آیینی عنوان کرد: از آنجا که نمایش آیینی یکی از زیرمجموعه‌های نمایشی ایرانی محسوب می شود که تنها در موضوعاتی که مطرح می کند با برخی آثار سنتی فرق دارد در نتیجه از نظر رعایت مناسبات حرفه ای طبق استانداردهایی کلی و در فضایی شبیه به دیگر آثار و البته با حفظ ویژگی های خود روی صحنه می رود تا بتواند به جذب مخاطب بپردازد و آنها را راضی نگه دارد.

بازیگر نمایش «دم خروس» توضیح داد: نمایش های آیینی سنتی از نظر حرفه ای دارای سختگیری های فراوانی هستند به این دلیل که با فرهنگ غنی و داستان ها و روایت های نسل به نسل به دیگر مخاطبان منتقل شده اند هرچند نمی توان کم و کاستی ها را از قلم انداخت.

او ادامه داد: با چنین شرایطی مردمی که از این آثار استقبال می کنند به طور قطع یک پیش زمینه اعتقادی و روایی از اینگونه آثار در ذهن دارند و جدا از اینکه در جامعه ای مثل ایران که روحیات حساس و نکته سنجی دارند، باید نمایش های آیینی سنتی با رویکردی فوق حرفه ای برای اجرا آماده شوند تا مخاطبان را راضی نگه دارند.

بازیگر نمایش «و او جان من است» خاطرنشان کرد: گاهی شنیده می شود که نمایش های آیینی سنتی کیفیت چندانی ندارند که این امر به اهمال کاری گروه نمایشی برمی‌گردد و ضعف یک گروه است وگرنه نمایش، نمایش است و با تفاوت در موضوع نباید رعایت مناسبات حرفه ای نادیده گرفته شود از این‌رو چنین ایرادی قابل تعمیم به کل نمایش های آیینی سنتی نیست.

هر مناسبتی در زمان خودش نیازمند نگرش ویژه است

بازیگر نمایش «سلام، خداحافظ» اجرای نمایش های آیینی سنتی در مناسبت های مذهبی و مربوط به موضوع اثر را یک ضرورت قلمداد کرد و گفت: آنچه مسلم است هر مناسبتی در زمان خودش نیازمند نگرش ویژه است، نمی توان یک اثر مرتبط به نوروز و نوشکفتگی در فصل بهار را به طور مثال در پاییز و زمستان  روی صحنه برد اگر هم اجرا شود باید به نسبت زمان اجرا تلطیف شود تا با بازه زمانی جدید و مورد نظر هماهنگی داشته باشد و این درمورد نمایش های آیینی هم صدق می کند. نمایشی درباره ایام فاطمیه می تواند با ایجاد تغییراتی برای اجرا در بازه زمانی محرم الحرام آماده شود.

بازیگر نمایش «تا اشکستان» اظهار کرد: وقتی نمایشی به طور خاص برای ایام فاطمیه و مناسبت های دیگر آماده می شود باید همزمان با سالگرد وقوع تاریخی چنین رخدادی روی صحنه برود از این‌رو نباید از این نکته غافل شد که هر مناسبتی جایگاه و موضوع خاص خودش را برای انتقال مفاهیم مرتبط تاریخی از داستان روایت شده دارد.

کارگردان نمایش «رادیو تئاتر شین» از نبود و کمبود نمایشنامه های استاندارد برای نمایش های آیینی گلایه کرد و گفت: اینگونه نمایشنامه ها اندک هستند و فقط برخی از آنها سالیان سال روی صحنه می روند زیرا مخاطبان خودشان را پیدا کردند و با بازخوردهای خوبی مواجه شدند که حاکی از کیفیت و مقبولیت این نمایشنامه ها است.

طراحی لباس در خدمت نمایش

طراح لباس نمایش «تا اشکستان» درباره ارزیابی اش از وضعیت طراحی صحنه و لباس در تئاتر گفت: خوشبختانه در حال حاضر طراحی ها بر پایه نمایشنامه و طرز تفکر کارگردان صورت می گیرد. از آنجا که طراحی‌ها باید در خدمت اثر باشد و ساز مخالف نزند، طراح باید طوری طراحی را انجام دهد که به نمایشنامه، کارگردانی، بازیگری و حتی طراحی نور یاری رساند و مکمل خوبی در کنار هم باشند. گاهی آثاری ساخته می شوند که می خواهند یک گروه نمایشی نوپا را نشان دهند غافل از اینکه در طراحی دکور برای صحنه از دکور پرزرق و برق و لباس های گران قیمت در طراحی لباس استفاده می کنند و چنین رویکردی با ماهیت اثر در تناقض است این اشکالات به اثر نهایی ضربه وارد خواهد کرد و بازخورد خوبی به همراه نخواهد داشت.

کارگردان نمایش «لاموزیکا» مطرح کرد: همیشه گفته ام تئاتر فقیر است و در نگاه کلی نهادها تنها نیم نگاهی به تئاتر دارند و آنطور که باید و شاید به تئاتر کشور رسیدگی نمی شود  یک بخش مربوط به مسئولان است که باید بیش از پیش به حمایت از تئاتر و اهالی تئاتر بپردازند و بخش دیگر مربوط به خود اهالی تئاتر است که باید به عنوان همکار از تئاتر حمایت کنند.

محمدرضا جمال در پایان خاطرنشان کرد: گاهی استادان تئاتر با وجود اینکه برای تماشای کار دعوت می شوند بلیت آثار را خریداری می کنند تا از آثار روی صحنه حمایت کنند در حالی که اگر اهالی تئاتر چنین رویه ای را پیش بگیرند و به دنبال بلیت مهمان برای تماشای آثار دیگر همکارانشان نباشند دیگر مخاطبان نیزاین موضوع را یاد یاد خواهند گرفت و برای تماشای آثار تئاتری راغب به خریداری بلیت تئاتر و تماشای کار می شوند و به این شکل چرخه اقتصادی تئاتر از حرکت نخواهد ایستاد و به قول یکی از استادانم «با خرید بلیت از قدر و منزلت مهمانان تئاتر کم نخواهد شد چراکه از نظر گروه نمایشی آدم های ارزشمندی هستند که در وهله اول برای تماشا، نقد و صحبت درباره اثر دعوت شده اند.»

نگار امیری

انتهای پیام/