به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری صبا، اطلاعیه حراج تهران کماکان واکنش‌هایی را در جامعه تجسمی کشور به همراه دارد. کم‌تر از یک هفته تا پانزدهمین حراج تهران باقی مانده است در حالی که حراج تهران این روزها زیر ذره‌بین اصالت سنجی آثار هنری قرار گرفته است. هفته گذشته حراج تهران با انتشار اطلاعیه‌ای، اعلام کرد با توجه به حساسیت‌های به وجود آمده درباره تعهد و مسئولیت حراج در قبال اصالت آثار، مبنای تعهدات حراج‌گذار، وفق شرایط عمومی حراج تهران است که در قرارداد فی‌مابین حراج تهران و فروشندگان و خریداران آثار هنری منعقد می‌شود و در سایت رسمی حراج نیز درج شده است. بر همین اساس ملاک ضمانت و تعهد حراج همچون ادوار گذشته به قوت خود باقی و شرایط عمومی پانزدهمین دوره حراج تهران روی سایت این رویداد هنری در دسترس است.

نکته مهم این اطلاعیه آن بود که اعلام شد تمام آثار ارائه شده در حراج تهران توسط کارشناسان معتبر بررسی و اصالت و انتساب آنها به پدیدآورنده اثر مورد بررسی قرار می‌گیرد. درباره آثار کلاسیک، عنداللزوم بررسی توسط کارشناسان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری صورت خواهد گرفت. با توجه به آنکه آثار ارائه شده در حراج به مدت سه روز برای رؤیت متقاضیان در معرض بازدید عموم قرار می‌گیرد، متقاضیان این امکان را برای بررسی‌های کارشناسی متعارف از جانب کارشناسان منتخب خود در مدت مزبور دارا است.

اکنون مهرداد فلاح نماینده هنری معرفی شده از طرف زنده یاد صادق تبریزی در زمان حیات این هنرمند و خانواده‌اش، ضمن استقبال از انتشار این اطلاعیه، به خبرنگار صبا گفت: شاید یکی از اقدامات ضروری در زمینه اصالت آثار هنری خصوصا در شرایط حساس فعلی، همین بیانیه حراج تهران بود که نشان داد این بنگاه تجارت آثار هنری، مسئولیت آثاری را که به فروش می‌رساند، می‌پذیرد. امیدوارم که این حرکت حراج تهران سرمشقی باشد برای دیگر بنگاه‌های تجارت آثار هنری که مسئولیت اثری را که عرضه می‌کنند، قبول کنند.

او در ادامه با بیان توصیه‌هایی درباره اصالت‌سنجی آثار هنری خطاب به خریداران آثار هنری توضیح داد: امروز مبحث اصالت‌سنجی آثار هنری در حراج‌های بین المللی با قوت دنبال می‌شود و به طور معمول، هرگاه اثری در یک حراج معتبر به نمایش یا فروش گذاشته می‌شود، آن اثر قبلا به طور حتم کارشناسی شده است. در عین حال مؤسسات معتبر حراج هرگز اثری را که در اصالت آن تردیدی قابل اعتنا وجود داشته باشد به فروش نمی‌گذارند، برای مثال هنگامی که حراج ساتبیز تعدادی اثر از کلود مونه ‌ را عرضه می‌کند مبنا این است که این آثار اصیل هستند، چرا که چاپ این آثار در کاتالوگ حراج، بدین معناست که این آثار کارشناسی شده‌اند و از نظر آن حراج کارشناسی‌ها قابل اتکا است.

به گفته فلاح، در اصالت سنجی یک اثر، بنگاه‌های اقتصادی آثار هنری، نسبت به فاکتور فروشی که برای خریداران صادر می‌کنند، مسئولیت دارند و در این ارتباط عرضه کنندگان آثار هنری باید به این نکته ظریف توجه کنند که خریداران آثار هنری، چه در داخل و چه در خارج از کشور اغلب هنردوستانی هستند که به هنر این سرزمین خدمات شایسته‌ای ارایه کرده‌اند، از این رو وظیفه ما جلب رضایت آنان و بیشتر علاقه‌مند کردن این افراد به عرصه هنری است. خریداران و بنگاه‌های اقتصادی و مشاوران وظیفه اطمینان بخشی در ارتباط با اصالت و کیفیت اثر هنری دارند که اثر هنری خوب و شایسته را بدون هیچ شک و تردیدی به خریداران معرفی کنند. در غیر این صورت چه فرقی بین یک فرد عادی و یک بنگاه اقتصادی وجود دارد؟

مدتی‌ست که اثر جعلی از زنده یاد تبریزی در بازار مشاهده نشده است

این هنرمند نقاش درباره وضعیت اصالت‌سنجی آثار زنده یاد صادق تبریزی در حراج تهران و دیگر حراج‌های هنری عنوان کرد: ما پیگیر حراج تهران و همچنین حراج‌هایی که خارج از کشور برگزار می‌شوند، هستیم و خوشبختانه اصالت‌سنجی آثار استاد تبریزی در این حراج‌ها درست بوده است. تمامی آثار زنده یاد تبریزی که تا کنون در حراج‌های تهران، ساتبیز و بونامز عرضه شده است، مورد رصد ما قرار گرفته و دارای اصالت هستند و به لطف مجموعه داران و گالری داران مدتی است که اثر جعلی از زنده یاد تبریزی در بازار مشاهده نشده است. از حیث کم بودن آثار این هنرمند در بازار و با همکاری گالری داران و کارشناسان خوشبختانه از ورود جاعلان به عرصه آثار تبریزی جلوگیری شده است. ضمنا بنده اعلام می‌کنم که مسئولیت هر گونه گواهی اصالت اثری را که برای آثار زنده یاد تبریزی صادر کرده‌ام، می‌پذیرم و از تمامی گالری داران و مجموعه دارانی که در زمینه تبادل آثار تبریزی با خانواده آن زنده یاد همکاری داشته‌اند، قدردانی می‌کنم.

به گفته فلاح، در پانزدهمین حراج تهران ۲ اثر از صادق تبریزی ارائه شده است که یکی از آنها «سقاخانه» نام دارد و با تکنیک ترکیب‌مواد روی بوم در ابعاد ۱۰۰×۷۰ سانتی متر اجرا شده است. این اثر، مرمت شده و مربوط به دهه ۴۰ شمسی است که متعلق به مجموعه احسان یارشاطر، ایران‌شناس و دانشنامه‌نگار فقید ایرانی است و یارشاطر در کتاب «اوج‌های درخشان هنر ایران»، درباره این اثر توضیح داده است. برآورد قیمت این اثر نیز یک و نیم تا دو میلیارد تومان است. این اثر جزو معدود آثار تبریزی است که ویژگی‌های منحصر به‌فرد و کمتر دیده‌شده‌ای در خود دارد؛ نخستین آن، استفاده از اسمبلاژ و کلاژ است که در دیگر آثار او نظیر ندارد. استفاده از این ادوات باعث شده اثر، از حالت نقاشی دوبعدی خارج شود و با پیدا کردن حجم، در فاصله میان نقشبرجسته و هنر دوبعدی قرار بگیرد. ویژگی منحصر به‌فرد دیگر این اثر، پرهیز از ارائه دکوراتیو هنر ادوار کهن ایران در بستری نو است. این اثر در آذرماه سال ۱۳۹۹ در حراج «هنر مدرن و معاصر خاورمیانه» بونامز در نیوبوند استریت لندن شرکت داده شده و به قیمت ۷۰۱۲ پوند فروخته شده بود.

او ادامه داد: اثر دیگر، بدون‌ عنوان است و با تکنیک آکریلیک روی بوم در ابعاد ۱۹۸×۹۸ سانتیمتر اجرا شده است. این اثر نیز که همچون اثر دیگر مرمت شده، در دهه ۱۳۶۰ اجرا شده است و در سال ۱۳۹۱ در گالری ۸ لندن فروخته شده بود. برآورد اولیه‌ای که برای این اثر در نظر گرفته شده دو تا سه میلیارد تومان است. در این اثر ترکیبی از فیگورهایی سوار بر اسب و کمان در دست دیده می‌شود که گویی به عنوان یک کل منسجم بر سطح سفید بوم کلاژ شده‌اند و تضادی شدید میان فرم و رنگ را در سوژه و پس زمینه اثر به نمایش می‌گذارند. فرم پیکره‌ها و نگاه زنانه و خیره سوژه‌ها به مخاطب در کنار تزیینات فراوان از بار مفهومی نبرد کاسته است، گویی نبردی در کار نیست و سوژه‌ها برای گرفتن عکسی یادگاری آرایشی چنین به خود گرفته و در انتظار ثبت یک لحظه‌اند. فرم چهره‌ها، فیگورها، اسب‌ها و ترکیب آن‌ها با یکدیگر گرچه یادآور نگارگری ایرانی است، اما تزیینات هندسی ساده در تمامی اجزای نقاشی بیانگر مدرنیسمی است که در ترکیب با این سنت تصویری جلوه‌ای نو از هنر ایرانی را به نمایش گذاشته است. حتی در هم‌نشینی خوشنویسی و نقوش سنتی نیز هنرمند آگاهانه رویکردی فرمالیستی در پیش گرفته و صرفا از فرم خوشنویسی در متن اثر بهره برده است.

نماینده هنری خانواده تبریزی در پایان این گفتگو درباره وضعیت بازار آثار این هنرمند و دیگر هنرمندان مکتب سقاخانه و گرایش نوسنت‌گرایی (Neo-Traditionalism) در حراج‌ها خاطرنشان کرد: بررسی فروش آثار هنرمندان  مکتب سقاخانه و گرایش نوسنت‌گرایی که زنده یاد تبریزی یکی از نمایندگان شاخص آن است، نشانگر آهنگ منطقی رشد قیت آثار این دسته از هنرمندان است. تبریزی در زمره هنرمندانی‌ست که آثارش ترکیبی از نوگرایی و سنت است و ریشه در مکتب‌های قدیمی و میراث فرهنگی ایران دارد. این دسته هنرمندان در پی آن هستند تا پلی میان سنت و دنیای نو بنا کنند و آثارشان دارای خاستگاهی فرهنگی با قدمتی چند هزارساله است. همیشه نقل قولی از زنده یاد تبریزی در ذهنم است این که «آنچه هنر را غربال می‌کند، زمان است و آثاری که واجد ارزش‌های زیبا شناختی و هنری هستند همیشه خواهان خود را خواهند داشت و راه خود را در بازار هنر تداوم خواهند داد…»

انتهای پیام/