متین اوجانی نویسنده و کارگردان نمایش «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» که از یکم اسفند در سالن شماره ۲ پردیس تئاتر سپند روی صحنه است در گفتگو با خبرنگار تئاتر صبا درباره طرح این نمایشنامه عنوان کرد: سال ۱۳۹۸ در یکی از شهرکتاب‌های تهران و در قسمت ادبیات روسی چشمم به کتابی از ولادیمیر ناباکوف خورد که قبلا کتاب «لولیتا» او را خوانده بودم.

او افزود: برخلاف بقیه رمان ها و داستان ها کتاب قطر خیلی کمی داشت. نام کتاب «اختراع والس» بود و ایده‌ ای و داستانی را طراحی می کرد که کمی دارای فانتزی بود و از آنجا که من علاقه دارم تا در هر قصه ای کمی فانتزی نه به حدی که از واقعیت دور شود وجود داشته باشد با داستان ارتباط زیادی برقرار کردم و این ماجرا در ذهنم جرقه زد که چقدر جالب می شد اگر این ایده کتاب ناباکوف نوشته و با اتفاقاتی که در آلمان نازی بر سر هیتلر آمده است، همسو می شد.

اوجانی اظهار کرد: با گذشت زمان قرابت های خیلی کمی از آنچه از رمان در ذهنم بود با تصوراتی که از آلمان نازی در ذهن داشتم، پیدا کردم و همه اینها را کنار هم گذاشتم تا توانستم اقتباسی را به وجود بیاورم که به دل خودم نشست.

کارگردان نمایش «مرگ هیتلر به روایت تلفتچی» درباره مدت زمان نگارش متن عنوان کرد: چیزی حدود هشت ماه درگیر نگارش متن بودم و بالاخره توانستم اتفاقی را که می خواهم رقم بزنم و سعی کردم اقتباسی وفادار به اثر داشته باشم و در کنار آن حرف های خودم را هم بزنم.

حفظ یک ریشه اصلی داستان برای وفاداری به اثر

این کارگردان بیان کرد: در اصل این اثر اقتباسی از کتاب «اختراع والس» اثر ولادیمیر ناباکوف نویسنده روسی است و کل موضوع هم موضوعی است که خودمان طراحی کرده و فقط یک ریشه اصلی داخل داستان با رمان اصلی وجود دارد که آن را برای وفاداری به اثر حفظ کردم.

کارگردان نمایش «رهایی از شائولین» بزرگترین مفهوم این اثر را اینگونه توضیح داد: از آنجا که «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» به وجود آمده تفکرات و نگاه خود من هست می خواستم به زندگی طبقات اجتماعی مختلف چون طبقه فرودست، طبقه میانه و طبقه فرادست و عواملی که در مسیر زندگی آنها موثر است، بپردازم.

کارگردان نمایش «نئاندرتال» ادامه داد: بعضی از آدم هایی که در طبقات پایین وجود دارند با تلاش و سواد می توانند خودشان را نجات بدهند و به اصطلاح خودشان را به طبقات بالاتر برسانند ولی بعضی از آدم ها این اتفاق برایشان نمی افتد و راه‌های فرعی دیگری را جستجو می‌کنند که پیامدش به جرم، جنایت و کینه توزی منجر می شود.

او عنوان کرد: بزرگترین مفهومی که در این نمایش به آن پرداخته شده این بود که بعضی مواقع آدم های طبقه پایین با وجود ظاهر ساده و دوست داشتنی شان انباشتی از عقده و کینه در دلشان وجود دارد که اگر زمانی موقعیتی به دست بیاورند، فراموش می‌کنند که چه آدم خوبی بودند یا از کدام طبقه بودند و آدمی می شوند که حتی فکرش را نمی کنیم.

اوجانی بیان کرد: در واقع می خواستم بگویم که اگر به آدمی پر از کینه‌توزی جایگاه و مقامی داده شود شاید بدتر از شخصی مثل هیتلر برخورد کند. شاید هیچکس تصورش را نکند که آیا بدتر از این آدم هم می شود یعنی سنگدل تر و خون ریزتر از هیتلر و امثال او نیز وجود دارد؟! در واقع موقعیت هایی که به بعضی از آدم ها داده می شود امکان دارد که در حد ظرفیتشان نباشند و خیلی بدتر از آن چیزی که ما فکر می‌کنیم، عمل کنند.

نویسنده و کارگردان نمایش «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» درباره مدت زمان کار خاطرنشان کرد: بعضی از تئاترها پشتوانه مالی زیاد و سالن های دولتی در اختیار دارند  و می‌توانند در مدت زمان بالاتری مثل دو الی دو ساعت و نیم کار کنند اما ما نهایت وقتی که می‌توانیم، داشته باشیم تا بیننده خسته نشود و بتواند فضا را تحمل کند حدود  ۷۰ دقیقه است.

او اظهار کرد: سعی کردم تا با توجه به اجاره و برنامه‌ریزی سالن در ۷۰ دقیقه حرف هایم را بزنم و شخصیت پردازی های ریزی که باید وجود داشته باشد، اتفاق بیفتد. البته لازم به ذکر است که شخصیت خود آدلف هیتلر کماکان برای مردم آشنا هست ولی آدم های دیگری که من در قصه خودم طراحی کردم به هر کدامشان حداقل یک زمان ۱۰ دقیقه ای برای شخصیت‌پردازی داده ام تا با با دیالوگ شخصیت شان را نشان دهند.

این کارگردان و نویسنده تئاتر با اشاره به طراحی صحنه نمایش مطرح کرد: با نهایت احترام به همه همکارانم از آنجا که خیلی به صحنه بی چیز معتقد نیستم و به شخصه دوست دارم ببینده با ورود به سالن صحنه و دکور ببیند از زمانی که نوشتن نمایشنامه را شروع کردم طراحی صحنه در ذهنم بود.

هنر به نمایش گذاشتن صحنه حجیم و عظیم با کمترین وسایل است

اوجانی ادامه داد: در مقابل تئاتر بی چیز عده ای از هنرمندان نیز یک دکور حجیم با آهن و چوب درست می کنند که این هم باز سبک و سلیقه است ولی من معتقدم هنر در این زمانه به نمایش گذاشتن یک صحنه حجیم و عظیم با کمترین وسایل است و برای رسیدن به این موضوع در طراحی صحنه «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» با پارچه و نور قدرت و صلابت معماری دوران نازی را که خود هیتلر بسیار به آن علاقه داشت، بازسازی کردم.

او بیان کرد: یکی از دلایلی که سالن شماره ۲ سپند را برای اجرا انتخاب شد ارتفاع بسیار زیاد، عرض پهن و سقف منحنی این سالن بود زیرا سقف سالن کمک می کرد تا اتمسفری که در دوران نازی و جنگ جهانی دوم وجود داشته برای لحظه ای در ذهن ببیننده تداعی شود و برای القای فضا از نور و طراحی صحنه استفاده زیادی شد.

بازیگر نمایش «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» خاطرنشان کرد: حدود سال ۱۳۹۸ با یکسری از دوستان تئاتری برای حدود چهار ماه این نمایش را تمرین کردیم که متاسفانه به علت خارج شدن سرمایه گذار پروژه تعطیل شد تا اینکه با حضور سیدرسول عظیمی به عنوان سرمایه گذار با یک تیم جدید حدود سه ماه هفته ای سه جلسه سه ساعته تمرین آغاز شد و در نهایت به اجرا رسیدیم.

کارگردان نمایش «مرگ هیتلر به روایت تلفنچی» مطرح کرد: از سیدرسول عظیمی سرمایه‌گذار این کار تشکر ویژه دارم زیرا در این دورانی که شاید کسی سرمایه شخصی سمت تئاتر نیاورد به گروه تئاتر داستان و من به عنوان نویسنده و کارگردان اعتماد کرد و هزینه شخصی گذاشت تا اینکار روی صحنه برود.

برای گرفتن حق مسکن، کمک هزینه، وام و بیمه هنرمندان پیش‌قدم شوید

نویسنده نمایشنامه «رهایی از شائولین» در بخش دیگر این گفتگو توضیح داد: کاش مسئولان کمی هوای تئاتر را داشته باشند، زود نترسند و سریع ظرفیت سالن را کم نکنند. مسئولان عزیز اجازه بدهید آخرین گروه هایی که تعطیل می شوند تئاتری ها باشند اجازه بدهید مجامع ورزشی، سینماها و جاهای دیگر حاضرانشان کم شود بعد به سراغ تئاتر بیایید. زود پیشقدم تعطیل شدن و ظرفیت کم سالن ها نشوید و برای گرفتن حق مسکن، کمک هزینه، وام و بیمه هنرمندان پیش‌قدم شوید.

این هنرمند خاطرنشان کرد: من مطمئن هستم اگر مسئولان تئاتر به جای اعلام تعطیلی و کم شدن ظرفیت به دغدغه هنرمندان مسائل توجه کنند خیلی انرژی آورتر خواهد بود تا اینکه با کم کردن ظرفیت کاری کنند تا دیگر کسی تئاتر نرود.

اوجانی افزود: از رسانه و پیج های اینستاگرام نیز خواهش می کنم در آتش خاموشی چراغ تئاتر ندمند و از اینکه خبر تعطیلی تئاتر را منتشر کنند، ذوق زده نشوند بعضی از پیج های اینستاگرام برای تعطیلی سالن های تئاتر خیلی زود شایعه پراکنی می کنند که این باعث کم شدن مخاطبان می‌شود زیرا مخاطب فکر می کند چه اتفاقی در سالن تئاتر افتاده در حالیکه سالن ها خییلی بهداشتی و با رعایت فاصله گذاری میزبان مخاطبان است.

نویسنده و کارگردان نمایش «نئاندرتال ها» اعلام کرد: با اعلام تعطیلی سالن های تئاتر اتفاقی نمی افتد که پیج های اینستاگرام اینقدر ذوق می کنند در صورتی که با همین تبلیغات تئاتر امرار معاش می کنند. برای من نگاه و اندیشه این دوستان خیلی عجیب است که اینقدر سریع حرف های یک مسئول را نشر می دهند و تیتر می زنند تعطیلی چه دلیل و سودی برای جامعه تئاتری دارد.

متین اوجانی در پایان گفت: به نظرم اگر مسئولان و مدیران پیج های اینستاگرامی کمی از جنس تئاتر باشند و دلشان برای این فضا بسوزد، در پلاتو تمرین کرده و زحمت کشیده باشند نمی توانند به راحتی تبر بر تنه تئاتر کشور بزنند.

نگار امیری

انتهای پیام/