به گزارش خبرنگار تئاتر، اختتامیه دومین مسابقه سراسری نمایشنامه نویسی اقتباسی چهارراه برکت روز دوشنبه ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۰ ساعت ۱۸:۳۰ در تماشاخانه مهر حوزه هنری با حضور محمدحسین ناصربخت، داریوش مودبیان، کورش زارعی، علیرضا حنیفی، ایوب آقاخانی و جمعی دیگر از هنرمندان برگزار شد.

در ابتدای این مراسم پس از تلاوت قرآن و پخش سرود ملی، رامتین چیت‌سازان مجری برنامه با عرض خیرمقدم به حضار و تبریک اعیاد شعبانیه از کورش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دعوت کرد تا به ایراد سخنرانی بپردازد.

کورش زارعی ضمن قدردانی از داوران مسابقه و خیرمقدم به حاضران اظهار کرد: از گروه هایی که آثارشان را برای شرکت در مسابقه ارسال کرذند و گروه هایی که نمایشنامه خوانی آثار را برعهده داشتند ممنونم و امیدوارم این آثار را سال آینده روی صحنه ببینیم.

او افزود: ایوب آقاخانی خالق این جشنواره بود تا ما به ادبیات کهن و منظوم مان توجه کنیم چیزی که حداقل در دو دهه اخیر به فراموشی سپردیم.

مدیر مرکز هترهای نمایشی حوزه هنری بیان کرد: در دهه ۷۰ ما شاهد آثار ادبی کهن و آرکاییک مان روی صحنه نمایش بودیم ولی متاسفانه در دو دهه اخیر تئاتر از این مضامین غافل شدیم اما با فرصتی که کرونا برای ما ایجاد کرد و همه را به اغما برد فرصت را غنیمت شمردیم و با ایوب آقاخانی این مسابقه را راه انداختیم تا هم به جریان نمایشنامه نویسی کمک کرده باشیم و هم شاهد اجرای صحنه ای این آثار توسط جوانان، پیشکسوتان و صاحبان قلم را به سمت اینگونه از نمایشنامه سوق دهیم و شاهد این شکل از اجراها در تالارها و حتی جشنواره تئاتر فجر باشیم چرا که مردم ما این شکل تئاتر را دوست دارند میراثی است که نویسندگان بزرگ برای ما باقی گذاشتند.

شالوده تئاتر کشور براساس تئاتر شهرستان است

این مدیر هنری گفت: هدف اول و بزرگ ما این است که مردم فرصت کمی برای مطالعه آثار منثور و منظوم ادبی کشورمان دارند و وظیفه ماست که در آثار نمایشی به ادبیات بپردازیم و هدف دوم اینکه در شهرستان ها که شالوده هنر در ادبیات، تجسمی و تئاتر این کشور براساس تئاتر شهرستان است و من و بسیاری از دوستان هنرمندم شهرستانی هستیم باید به استعدادها کمک کنیم، آموزش دهیم و آنها را به سمت این جریان سوق دهیم.

زارعی ادامه داد: امیدوارم این جریان یعنی اقتباس نمایشی از آثار کهن‌مان حتی پس از ما نیز ادامه بیاید و با تولید و اجرای آثار اقتباسی از ادبیات کهن حرفی برای گفتن در جهان داشته باشیم. اروپایی ها که «هملت» و .. را خوب کار می کنند و استاد این کار هستنداین کار شرقی است که تماشاگران را سر ذوق می آورد و این تجربه حداقل چندین جشنواره ای است که من در آن حضور داشته ام و کار ایران یاجرا کردم و تماشاگران اروپایی، آسیایی و .. بسیار استقبال کردند و ما باید سنن و آداب خودمان را در قالب آثار نمایشی به جهان ارایه دهیم و حرفی برای گفتن داشته باشیم خوب است که کار استادان خارجی را کار کنیم ولی به ادبیات کهن خودمان هم بپردازیم.

کورش زارعی در پایان گفت: باز هم از تمام نمایشنامه نویسانی که برای شرکت این مسابقه اثر ارسال کردند و دعوت ما را لبیک گفتند، ممنونم و اعیاد شعبانیه را نیز مجدد به همگان تبریک می گویم.

پس از سخنان کورش زارعی در ادامه برنامه کلیپی به یاد زنده یاد سعید تشکری نمایشنامه نویس پخش شد و سپس ایوب آقاخانی نمایشنامه نویس، کارگردان و دبیر این رویداد روی سن آمد.

آقاخانی مدیر دفتر مطالعات و پژوهش های فعالیت های فرهنگی و هنری مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، طراح و دبیر دومین مسابقه چهارراه در ابتدای سخنانش بیان کرد: با تمام محدودیت ها و ترس از سویه های کرونا با افتخار به حضار درود می فرستم و چه بد که در این شب های عزیز باید با یادکرد غم عزیز دست به قلمی آغاز کنم که رفتنش کام مان را تلخ کرد.

هر قلمی روی زمین بیافتد بزرگترین شکست بشریت است

او افزود: نازنین بودن تشکری بدون ادعا قابل اثبات است البته که هرگز قلم او مورد پسند من نبود اما همیشه توان، جهد و تعهد مثال زدنی او را در نوشتن ستایش می کردم هر قلمی روی زمین بیافتد از بزرگترین زلزله ها آسیب بزرگتری محسوب می شود اینکه قلمی گلش روی زمین پرپر شود بزرگترین شکست بشریت است و روحش بلند و جایگاهش رفیع.

آقاخانی توصیح داد: سال ۹۸ با شروع کرونا و اسفند پرهراس که هشتگ در خانه بمانیم، ماسک بزنیم و … را شروع کردیم و بیشترین چیزی که تمام خانواده تئاتر را به درد آورد تئاتر زمین گیرتر می شود و هیچ حرفه ای اینقدر مظلوم و مهجور با کرونا زانوی غم بغل زده ننشست.

این هنرمند بیان کرد: در مسابقه چهارراه سعی کردیم تا بگوییم در خانه بمانید اما لطفا کتاب در دست و با قلم آشنا شوید و وقتی از خانه خارج شدید بوی خوش کاغذ و جوهر کهنه شده بر انگشتتان باشد و ما اینجا در اولویتی که برای خودمان در نظر گرفتیم بگوییم نمایشنامه ای زادید، مرد باشید در خانه بمانید و وقتی از خانه بیرون می آیید مادری باشید که فرزندی زاده و به بغل به هوای آزاد می آورد.

طراح مسابقه چهارراه ادامه داد: ما به زعم خودمان یک مسکن موقت به زعم خودمان فرهنگی و دقیق کنار هم چیده بودیم تا از این جریان و گذار عبور کنیم ولی این التهاب اینقدر با ما ماند تا این جریان ماندگار شد و امروز که در خدمت شما هستم ۷۳ اثر از ۱۹ استان کشور در دومین دوره شرکت کردند.

ایوب آقاخانی دبیر دومین مسابقه چهارراه اظهار کرد: داریوش مودبیان، محمدحسین ناصربخت و مهرداد رایانی مخصوص داوران این دوره آثار پالایش شده در مراحل قبلی را از ۶ استان کشور انتخاب کردند.

این هنرمند بیان کرد: نکته مهمی که باید به آن اشاره شود مساله عمیق مواجه با فرهنگ در تالاب عجیب و غریب جهان است و اجازه می خواهم در اینجا ایران را منها نکنم واقعیت این است که ایران جزو معدود کشورهای تمام جهان است که عمیق ترین ریشه های ادبی را داراست تاریخ تمدن و تاریخ ادبیات ما را کمتر کشوری دارد. کشورهای غربی خود امریکا را اگر منها کنیم به دلیل اینکه اساسا خود این کشور ریشه عمیقی در تاریخ ندارد و اروپا را به مثابه غرب قرار دهیم واقعا به ریشه های تمدن و تاریخ ما رشک می ورزد.

منجی ما بدون تردید ریشه های کهن ماست

او ادامه داد: منجی ما بدون تردید ریشه های کهن ماست و چقدر اضطرار دارد که با این ریشه ها آشنا شویم. نسل کنونی دانشجویان ما که دیگر به دهه هشتاد رسیده اند با فرهنگ ادبی ایران زمین بیگانه اند و اگر اینگونه نبود شرایط بهتری داشتیم متاسفانه ما با نسلی روبروییم که دغدغه های کاوش در شرایط فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و سیاسی خودشان را ندارند و همه قضاوت هایشان هیجانی است و اینگونه از یک قاضی هیجان زده چه نمایشنامه ای می تواند بیرون بیاید و برای همین هم موفق ترین نمایش های نسل مورد نظر نمایش هایی هستند که بیشتر روی سطحیات داستانی ولی با فرم های قوی پیش می روند.

این بازیگر و کارگردان تئاتر مطرح کرد: ما منکر فرم های قوی و ضرورت آن در تئاتر نیستیم و آن را الزام می دانیم اما در دورانی زندگی می کنیم که دوران قداره بندی به نام فرهنگ و کارناوال های پوشالی و بزک و دوزک هایی است که به نام فرهنگ در همه جای جهان به خورد ما داده می شود و متاسفانه ماجرا خیلی بومی و اقلیمی نیست و همه جای جهان به سمت سرعت و در نتیجه سطحی نگری پیش می رود.

بازیگر نمایش «سقراط» خاطرنشان کرد: در شرایطی قرار داریم که به همه چیز کوتاه و فوری نگاه می کنیم و بلافاصله قضاوت مان را توییت می کنیم مضحک ترین پدیده امروز در دستان امثال ما متاسفانه همین فضاهای مجازی است. فاصله توییت آدم ها در توییتر نشان می دهد فکر نمی کنند و هر آنچه به ذهنشان می رسد با سرعت منتشر می کنند این واقعیت مواجهه انسان با پدیده های پیرامون است.

نویسنده و کارگردان نمایش «سه گانه پاریسی» عنوان کرد: اینقدر راحت درباره همه چیز قضاوت می کنیم اصل ماجرا فراموش می شود و دلیل این سطحی نگری ها این است که چون ما «گلستان»، «مثنوی معنوی» و … را نخواندیم باور کنید به شرایط پیچیده و بغرنجی سقوط می کنم وقتی سر یک کلاس به دنبال کتابی هستم که بیش از ۵۰ درصد کلاس آن را خوانده باشند رقت انگیزترین ماجراها را به عنوان معلم در دانشگاه ها تجربه می کنم دانش آموزانی داریم که «هملت» را نخوانده اند دانش ما از ادبیات همینقدر نازل، زرد و سطحی است. او هیچ کتاب ادبی و نمایشی را نخوانده و تنها می شناسد.

بازیگر سریال «داوران» بیان کرد: بخش اعطم نسل جدید ما چون ما نخواستیم و سخت نگرفتیم از دانشی که می تواند آینده را با آن بسازد بی اطلاع است و این تقصیر ماست چون او را متوجه نکردیم که این آثار را بخواند و  او را تشویق و تهیجی برای خواندن نکردیم و هیچوقت مطالبه ای از او نداشتم که فکر کند تورق این آثار برایش ضرورت است و این تقصیر زمانی از بین می رود که رویدادهایی مثل چهاراه تکثیر شوند.

اگر به ریشه هایمان برنگردیم آینده خوبی نخواهیم ساخت

او خاطرنشان کرد: چهارراه نقطه ای است که باید در آن بایستیم و به رهاورد برسیم، چهارراه تلاقی فرهنگ، تاریخ، ادبیات و تیاتر است این غم واقعی است که اگر به ریشه های مان برنگردیم آینده مان را به درستی نمی توانیم خوب بسازیم در حالیکه جهان این را خوب شناخته ولی ما در حال آسیب زدن به خودمان هستیم.

این هنرمند اعلام کرد: کشورهای حوزه اسکاندیناوی واقعا نمایشنامه نویس زیاد ندارند اما تاریخ شان دو اسم سترگ ایبسن و استریندبرگ دارد این دو نمایشنامه نویس را به شکلی متحد و متفق به جهان ارایه می کنند که جرات نداری بگویی اسکاندیناوی نمایشنامه نویس به معنای اخص ندارد.

شبیه ترین فرد به ایبسن در ایران زنده یاد اکبر رادی است

آقاخانی بیان کرد: ما چقدر از نویسندگانی را داریم که می تواند نام ایران را جهانی کند ولی کدام دولت، نهاد یا ارگان تصمیم گرفته که مثل جشنواره ایبسن که در سرتاسر دنیا برگزار می شود جشنواره ای به شبیه ترین فرد به ایبسن یعنی زنده یاد اکبر رادی در جهان راه بیاندازد که هر کشوری آن را برگزار کرد مورد مهر ایران قرار بگیرد.

مدیر دفتر مطالعات و پژوهش های فعالیت های فرهنگی و هنری مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری اظهار کرد: جشنواره ایبسن گردشی در جهان برگزار می شود و نام او به بهترین شکل در جهان مطرح می شود در حالیکه تعداد آثارش افزون نمی شود و هرسال جامعه ای روی یک اسم کار می کنند تا کسی جرات نکند، بگوید اسکاندیناوی ادبیت نمایشی ندارد چرا ما این فهم و جرات و سیاست را نداریم که داشته هایمان را اینقدر افراشته نگه داریم و این درد است و بر ذمه ماست که این پرچم را افراشته نگهدارید.

دبیر دومین مسابقه چهارراه گفت: امیدوارم دست ما را برای ادامه این اتفاق به امید خدا حتی در روزهای بدون کرونا بگیرید تا خلق کنیم و ذره بین های جهانی را به سمت خودمان برگردانیم. تئاتر وظیفه اش تنزیه روح و جشم بشر است و بیش از سینما رسالت اجتماعی انسانی دارد.

او بیان کرد: من رویاپردازی را دوست دارم چون یک نویسنده ام و ممنونم از همه هنرمندانی که از این مسابقه استقبال کردند و ستودنی ترین شمایید که کنار ما ایستادید. دور سوم را به لحاظ انتخاب آثار متفاوت تر برگزار خواهیم کرد و در خلال این دوره ۴ اثر از هشت اثر سال گذشته را هنرمندانی نمایشنامه خوانی کردند و به اصرار من و موافقت کورش زارعی و دوستان مرکزهنرهای نمایشی برای نمایشنامه خوانی رقابتی هم در نظر گرفتیم تا توجه ما به این رویدادها را محرز کند.

ایوب آقاخانی در پایان گفت: تفاهمی شفاهی شده با محسن سوهانی مدیرکل نمایش معاونت صدا و مدیر رادیو نمایش و امین رهبر مدیر دفتر ادبیات نمایشی اداره کل هنرهای نمایشی رادیو که محصولات چهارراه برای استفاده رسانه در قالب تولید نمایش رادیویی چه سریالی چه تک قسمتی مورد توجه قرار بگیرد تا پژواک این آثار بیشتر به گوش بنشیند این همراهی بین تئاتر و ادبیات و رسانه و تئاتر هدفی است که امیدوارم به فرجام هم برسد.

پس از پایان سخنان ایوب آقاخانی با دعوت رامتین چیت‌سازان مجری برنامه محمدحسین ناصربخت به ایراد سخنانی پرداخت.

نگارش اولین متون ایرانی اقتباسی در شبیه خوانی 

محمدحسین ناصربخت اظهار کرد: تئاتر برای من واژه مقدسی است و جالب این است که اولین تجارب من در زمینه فعالیت تئاتر در مدرسه اقتباس تئاتری بود و نمایش «موش ها و گربه ها» را از داستانی از عبید زاکانی اقتباس کردم.

او افزود: تاریخ تئاتر ایران از دوره ای که با نمایش به شیوه فرنگ و با تئاتر به مفهومی که در یونان باستان است یعنی از دوره ناصری شکل گرفت شاهد تلاش نویسندگان و مترجمان در حوزه اقتباس بود که سعی کردند متن ها را با فرهنگ سازگار کنند و اساسا آشنایی ما با تئاتر از اقتباس شروع شد. در حوزه اولین متون نمایشی ایرانی که برای نمایش شبیه خوانی نوشته می شد اقتباس داشتیم.

این نویسنده و کارگردان تئاتر اظهار کرد: اقتباس و دست به دامان ادبیات کهن شدن که از ابتدا میان ایرانیان بوده در تئاتر اروپا نیز به چشم میخورد و اولین اتفاقات نمایشی اروپا نیز مرهون اقتباس از اساطیر است در اصل رفتن به سوی اقتباس شیوه جدیدی نیست در ایران نویسندگان در اوایل شکل گیری تئاتر برای مال خود کردن تئاتر اقتباس از ادبیات داشتند مانند داستان های  «زهره و منوچهر»، «رستم و سهراب» و…

ناصربخت عنوان کرد: ادبیات معرف ما در جهان است اگر نفت و بحران سیاسی را کنار بگذاریم باز جهانیان ما را با ادبیات مان می شناسند از سرزمین حافظ و سعدی و .. می شناسند زیرا این شاعران تحربه زیستی انسان در این منطقه از جهان را بازتاب می دهند و ادبیات باعث می شود تا تئاتر خاص و ملی خودمان را داشته باشیم.

این هنرمند ادامه داد: تجربه در حوزه اقتباس از سوی بزرگان پیشنهاد شده است حتی اگر مانند عبدالحسین نوشین خودشان تجربه اجراهای اروپایی داشته باشد.

چهارراه مسیری برای رسیدن به تئاتر ملی

او اظهار کرد: چهارراه در مسیری قدم گذاشته که یکی از مسیرهایی است که ما را به مقصودی که در نظر داشتیم برای رسیدن به تئاتر ملی می رساند و من خدا را شکر می کنم و از دوستانم که در این مسیر قدم برداشتند، سپاسگزارم و امیداورم این تجربه ادامه پیدا کند چرا که باعث پیوند مستحکم بین ما و مخاطبان تئاتر است و مخاطب به تئاتری توجه می کند که خودش را در آن بیبیند.

ناصربخت در پایان بیان کرد: امیدوارم در دوره های بعد با نویسندگان و اجراهای بهتری مواجه باشیم و نویسندگان آثارشان را روی صحنه ببینند تا آثارشان جاودانه بماند. ادبیات ژاپن با بنیه اقتصادی باعث جهانی شدن ادبیات و تئاترش شده است و همه در ژاپن کمک کرده اند که هنرشان به جهان معرفی شود و این روی صحنه رفتن آثار در عرصه نمایش خیلی مهم است چراکه دوباره امکان بازخوانی و بازنویسی برای نویسنده مهیا می شود و ما دیده ایم در آثاری که اجرا می شوند نویسنده به نقاط ضعف خود پی می برد و این از هرجایزه ای برای نویسنده بهتر است که به تماشای اثرش روی صحنه بنشیند.

پس از سخنان ناصربخت کلیپی از نمایشنامه خوانی آثار به نمایش درآمد و سپس چیت‌سازان از وحید نفر، توحید معصومی، محسن سوهانی و امین رهبر دعوت کرد تا برای تقدیر برگزیدگان روی سن بیایند.

جوایز دومین دوره مسابقه نمایشنامه نویسی چهارراه به این شرح است.

بخش بازیگری

لوح تقدیر بازیگری زن برای اجراخوانی نمایش «چشم های آسمان سرخند» به گلچهره بهرامی اهدا شد.

لوح تقدیر و هدیه نقدی اشتراکی به پریسا مقتدی نمایش «چشم های آسمان سرخند»، بهار کریم زاده بازیگر نمایش «چو ایران مباد» و رویا فلاحی بازیگر نمایش «رستم کشی» اهدا شد.

دیپلم افتخار و جایزه نقدی نفر برگزیده بازیگر زن  برای نمایش «چشم های آسمان سرخند» به آتوسا راستی رسید.

لوح تقدیر بازیگری مرد به بهرام سروری نژاد برای حضور در سه نمایش تعلق گرفت.

لوح تقدیر و جایزه نقدی بازیگر مرد بدون اولویت به سه بازیگر نمایش «چشم های آسمان سرخند» امیر منوچهری، نمایش «چو ایران مباد» حسین احمدخوانی و نمایش «رستم کشی» فریدون محرابی اهدا شد.

بخش کارگردانی

لوح تقدیر و جایزه نقدی بخش کارگردانی نمایشنامه خوانی به حسین نجفیان تعلق گرفت.

برگزیدگان بخش کارگردانی

دیپلم افتخار و هدیه نقدی به کارگردان «چشم های آسمان سرخند» بهرام سروری نژاد اهدا شد.

در این بخش نمایش «هزاره های سنگی» به کارگردانی محمدرضا قلم‌بر برای ایجاد شرایط اجرای عموم به مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری معرفی شد.

اهدای جوایز بخش اصلی نمایشنامه نوبسی

کورش زارعی، محمدحسین ناصربخت، داریوش مودبیان، ایوب آقاخانی، ناصر آویژه و مهرداد رایانی مخصوص داوران بخش نمایشنامه نویسی برای اهدا جوایز این بخش روی سن رفتند.

بخش تقدیر نمایشنامه نوبسی

لوح تقدیر و ۵۰ میلیون ریال جایزه نقدی به نمایش «در باران آمد» نوشته اصغر گروسی از شیراز، «گذر عیاران» نوشته محمد عیاری مطلق از بوشهر و «آیین دست اندازی» نوشته علیرضا کیاسری از مازندران اهدا شد.

برگزیده های نمایشنامه نویسی

مقام سوم، لوح تقدیر و ۱۰۰ میلیون ریال جایزه نقدی  به «سرپرستان» نوشته آرزو بهرامی از زنجان تعلق گفت.

مقام دوم، لوح تقدیر و ۱۵۰ میلیون ریال جایزه نقدی به «قصه های قله قرمز» نوشته زینب زاولان از اصفهان تعلق گرفت.

مقام اول لوح تقدیر و مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال جایزه نقدی به «سمک عیار را بکش» نوشته مهدی اکبری از البرز تعلق گرفت.

عکس ها از محمد رستمی است.

نگار امیری

انتهای پیام/