محسن سوهانی مدیر کل هنرهای نمایشی رادیو و مدیر رادیو نمایش در گفتگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا از برنامه هایی که در ماه تابستان و ایام محرم از امواج رادیویی پخش می شوند نمای کلی داد و گفت: از نظر کمیت و تعداد برنامه ها، در هر ماه حدود ۲۰ نمایش جدید در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو تولید می شود، به عبارتی بیش از ۵۰ اثر در هر فصل. با این حساب در ایام محرم و تابستان علاوه بر برنامه های قبلی شبکه، ویژه برنامه هایی داریم و تقریبا پنج عنوان به جدول پخش شبکه رادیویی نمایش در این فصل اضافه می شود.

تشریح ویژه های ماه محرم

این مدیر رسانه درباره ویژه برنامه های رادیو نمایش در ماه محرم توضیح داد: این برنامه ها عبارتند از ویژه برنامه «تکیه» که به طور روزانه در دهه محرم به پخش تعزیه می پردازد. در این برنامه گروه های ممتاز و برجسته تعزیه کشور آثاری را اجرا می کنند و ما آنها را به عنوان اصیل ترین گونه تئاتر بومی کشور از شبکه رادیویی نمایش پخش خواهیم کرد. همچنین «حسینیه» در روزهای تاسوعا عاشورا به پخش آیین عزاداری سنتی ایران احتمالا از محل حسینیه قدیمی تجریش می پردازد. برنامه ای نیز تحت عنوان «عزاخانه» خواهیم داشت که در قالب مستند تولید می شود و نگاهی به چگونگی اجرا و ریشه های آیین ها و مراسم عزاداری نمایشی در نقاط مختلف کشورمان دارد.

به گفته وی، «آه واره» با اجرای محسن بهرامی برنامه مقتل خوانی براساس متون خاص نمایشی است که انتظار می رود این اثر بسیار ویژه و متفاوت باشد.

او در ادامه به محتوای دیگری متناسب با ماه محرم اشاره و تشریح کرد: در حوزه نمایش های رادیویی هم اثری را در دست تولید داریم به نام «شال سرخ». این برنامه به روایت داستان زندگی زنی می پردازد که با نذر کردن یک شال سرخ در ایام محرم از خدا می خواهد چناچه فرزندی به دنیا آورد، آن فرزند شمرخوان تعزیه شود. فرزند به دنیا می آید و در بزرگسالی زیر بار نقش شمر نمی رود و این سرآغاز داستان هایی است که این سریال نمایشی را شکل می دهند.

مدیر کل هنرهای نمایشی رادیو، درباره تولیدات تابستان توضیح داد: آثار خاص و استراتژیکی برای تولید مدنظر داریم مثلا در زمینه بازخوانی تاریخ معاصر (پس از انقلاب) آثاری داریم. سریال نمایشی «اسرار نوژه» به روایتی از خنثی سازی کودتای نوژه می پردازد. سریال نمایشی «شیخ تایلند» نیز به زندگی شیخ قمی که در واقع تشیع را سال ها پیش در کشور تایلند رواج دادند و بازماندگانشان اکنون محترمین تایلند هستند و «عملیات آژاکس» سریالی نمایشی که در آن به عملیات تی پی آژاکس سازمان سیا در کودتای ۲۸ مرداد پرداخته می شود.

او در ادامه از نمایش های رادیویی تابستان داغ و پربار رادیو نمایش در حوزه های مختلف نام برد: نمایش «از اندیمشک تا کالیفرنیا» به روایت زندگی مجید ساعدی فر موسس برند ورزشی مجید با اصالت اندیمشکی می پردازد. او پیراهن تیم ملی ایران و دیگر کشورها را تولید کرده و مورد تمجید مقام معظم رهبری هم قرار گرفته است. همچنین «مربای کاکتوس» یک جنگ نمایشی طنز با حضور هنرمندان شاخص طنز همچون علیرضا جاویدنیا، شوکت حجت، مهرداد رئیسی، امیر زنده دلان، نوید جولایی و فاطمه گودرزی در نقش راوی است که علاوه بر رادیو نمایش از رادیو صبا و رادیو ورزش پخش خواهد شد. در این برنامه سعی کردیم طنز انتقادی داشته باشیم و به برخی از نکات فرهنگی توجه کنیم. شخصیت پردازی ها خاص هستند، برخی تیپ های شخصیتی برای نخستین بار خلق می شوند به عنوان مثال شخصیتی در این برنامه وجود دارد به نام مرتجع که او مرا یاد اشاره جالب مقام معظم رهبری می اندازد که فرمودند ارتجاع را فقط در این نبینیم که افرادی از نظر ظاهر به نظر ما دچار عقب گرد هستند. بلکه ممکن است افرادی ظاهری روشن فکرمآبانه داشته باشند، ادکلن فرانسوی بزنند شلوار جین بپوشند، اما از لحاظ فکری مرتجع باشند. مرتجع در این جُنگ نمایشی دارای تیپ شخصیتی کم سواد و روشن فکرمآب اما با ادعای همه چیزدانی است.

او افزود: همچنین برنامه های «رادیو فیلم» و «رادیو سریال» به طور ویژه برای نابینایان تدارک دیده شده است البته این بدین معنا نیست که مخاطبان دیگر را مدنظر ندارد. «رادیو فیلم» فیلم های روز سینمای ایران و جهان را در قالب رادیویی پخش می کند، «رادیو سریال» هم به پخش سریال های نوستالژیک می پردازد و با «در پناه تو» کار خود را آغاز می کند.

سوهانی درباره برنامه های حوزه نقد میان رشته ای فیلم های سینمایی نیز عنوان کرد: شاید اولین بار است به این عمق و شکل برنامه ای اتفاق می افتد. در این زمینه برنامه «نقد آور» را خواهیم داشت که به بررسی فیلم های شاخص سینمای جهان از منظر میان رشته ای در حوزه علوم انسانی می پردازد. عمدتا اینجور برنامه ها به نقد صرف می پرداخت اما ما از زاویه دید علوم انسانی و به تحلیل فیلم های سینمایی می پردازیم.

محسن سوهانی درباره طنزی دیگر اینگونه توضیح داد: اثری تولید خواهیم کرد به نام «حشمت و اودیسه فضایی» که در آنجا روایت طنزآمیز و جالب، در منطقه ای دورافتاده و ناکجاآباد رقم می خورد. ما بسیاری از چهره های شاخص تلویزیون و سینما را به عنوان مهمان به این برنامه دعوت کردیم و نکته قابل توجه اینکه این برنامه علاوه بر پخش در فضای مجازی و به پادکست تبدیل می شود.

او افزود: «آیینه جادو» هم در امتداد آرا و اندیشه های سیدشهیدان اهل قلم، شهید متفکر، مرتضی آوینی است و در این برنامه سیر تحلیلی تاریخ تلویزیون و رسانه را از منظر فلسفی با حضور اندیشمندان و صاحب نظران دنبال خواهیم کرد.

آینده محل رونق پادکست است

او ضمن بیان پیش بینی خود که تا ۱۰سال آینده پادکست جایگاه ویژه ای در کشورمان پیدا می کند، تصریح کرد: رسانه صدا پایه جز پرطرفدارترین رسانه های کشور خواهد شد و ما با این نگاه آینده پژوهانه آثاری را تولید کردیم. مساله روزآمدی در این نبرد پیچیده رسانه ای مهم است و ما باید به سیر تاریخی رسانه نگاه کنیم.

او ادامه داد: رسانه یک تاریخ مصرفی دارد و اصطلاحا تا مدتی روی بورس است. از سال ۱۹۲۰ میلادی رادیو ظهور می کند و انقدر گسترش پیدا می کند که زمینه ساز پیدایش علوم ارتباطات به عنوان یک شاخه علمی میان رشته ای در حوزه علوم انسانی می شود. در ادامه تلوِیزیون می آید و رادیو را تحت شعاع قرار می دهد، اما ظهور و بروز فضای مجازی خیلی از حوزه های جهانی و فضای ارتباطات را دستخوش تغییر کرد، گویی زمین بازی و قواعدش به کلی عوض شد. در این عصر فضای مجازی که جهان شبکه ای شده است طبیعتا کارکرد رسانه های رادیو و تلویزیون هم تفاوت هایی کرده و خیلی مهم است که با هم‌افزایی عالمانه و تخصصی برای اینکه مخاطب حفظ و موفقیت حاصل شود، به این موضوع پرداخته شود.

سوهانی تصریح کرد: زمانی که از صداوسیما یاد می کنیم باید کارکرد ویژه ای در توسعه فرهنگی و فرهنگسازی در گفتمان سازی داشته باشیم. در دوره جدید مدیریت سازمان، شعار هویت محوری لحاظ شده که به نظر من خیلی نکته درستی است، البته روش و کیفیت هم تعیین کننده است. ما در حوزه علوم ارتباطات یک دسته نظریه داریم که از آنها به عنوان نظریه های هنجاری تعبیر می شود. اصطلاحا یک سر طیف این نظریه ها آنچه است که ما از آن تحت عنوان مصلحت یاد می کنیم و سر دیگر آن نیاز و میل مخاطب است. برای یک رسانه ملی خیلی مهم است که با رعایت آن هنجارها در نقطه درستی بایستد که هم نیاز و میل مخاطب و هم آن مصلحت عمومی را تامین کند.

او با بیان اینکه کلمه سانسور در جامعه ما بار منفی دارد، توضیح داد: اگر عمیق و دقیق نگاه کنیم این کلمه خاستگاهش از یونان باستان است، آنجا جایگاه فضلا و اندیشمندان بود و سانسورچی شخصیتی مثل سقراط و افلاطون بود که وظیفه کنترل هنرهای نمایشی را داشت تا مغایرتی با ارزش های والای آرمان شهر و اوتوپیای یونان نداشته باشد. امروزه این بزرگترین رسالتی است که به عنوان مدیر رسانه به خصوص در صداوسیمای جمهوری اسلامی و رسانه ملی می توان داشت.

سوهانی درباره بزرگترین چالش پیش روی مدیران صداوسیما، گفت: مدیریت راهبردی نیاز به دانش، مهارت و تجربه بالا دارد. بزرگترین چالشی که فکر می کنم این روزها خیلی از مدیران رسانه با آن درگیرند بحث بودجه و مطالبات سرمایه انسانی و نیروی انسانی است که باید به جد مورد توجه قرار بگیرد.

تربیت نویسندگان جوان در ژانرهای مختلف

مدیر رادیو نمایش از اهدافی که در طول مدیریتش در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو محقق شده است، توضیح داد: من روی دو موضوع به طور مشخص تاکید داشتم؛ اولین موضوع ارتقای کیفی و استراتژیک ساختن آنتن رادیو نمایش به ویژه در حوزه تولید نمایش های رادیویی بود که الحمدالله موفقیت آمیز شد. مثلا گام هایی برای احیای دفتر ادبیات نمایشی با دعوت از سردبیران برداشتیم. همچنین با هدف احیای موضوع سردبیری به پرورش و تربیت نویسندگان جوان در ژانرهای مختلف پرداختیم. متن نمایش قوی، چالش بزرگ سینما و تئاتر و تلوزیون است و ما اینجا را پایگاهی کردیم تا متن قوی و نویسنده خلاق پرورش دهیم و این حرکت منجر به این شد که در سال جدید از ۲۵۰ عنوان نمایش رادیویی و متن نمایش و طرح نمایش رونمایی کنیم که حتی قابل استفاده در تلوزیون و سینما هستند. این متن ها کاملا متناسب با رویکرد هویت محوری است و در راستای گفتمان انقلاب اسلامی و تمدن ایرانی اسلامی با نگاه ویژه ای به تاریخ، بازخوانی تاریخ و متونی هستند که هم از نظر فنی و هم از منظر محتوا ارزشمندند؛ مثل پازلی که با زبان نمایشی بتواند به ترویج ارزش هایمان بپردازد.

او ادامه داد: دوم آنکه حفظ و نکوداشت سرمایه انسانی مجموعه سرلوحه قرار گیرد، زیرا حوزه اداره کل هنرهای نمایشی را به عنوان یکی از قدیمی ترین نهادها و بخش های سازمان صدا و سیما با ۸۰ سال سابقه می شناسند و یک گنجینه ای از سرمایه های شاخص انسانی هنرهای نمایشی اعم از سینما تئاتر و تلوزیون را در خود دارد. متاسفانه دوستان بنا بر مطالباتی که در این سال ها داشتند شاید آن طور که شایسته است، سازمان نتوانسته مطالبات برحقشان را برآورده کند و هنرمندان نارضایتی هایی دارند. به هر حال با تعامل، نکوداشت و تلاش برای جبران کاستی ها گام هایی را از جهت ادای دین و احترام تعامل سازنده برداشتیم و خوشبختانه در این زمینه هم موفق شدم.

آینده پژوهی باید یک رکن بزرگ برای هر مدیر رسانه باشد

سوهانی درباره سیاست های دیگرش در راهبرد مدیریتش عنوان کرد: ما همیشه باید نگاهمان به آینده باشد و آینده پژوهی باید یک رکن بزرگ برای هر مدیر رسانه باشد. پیش بینی ما این است که رسانه صدا پایه، طی دهه آینده در کشورمان بسیار رشد خواهد کرد و باید متناسب با آن برنامه ریزی کنیم و بدانیم برنامه های رادیویی چه ویژگی و کارکرد دیگری می توانند داشته باشند به همین منظور در زمینه ها و قالب هایی همچون کتاب صوتی، سیاستگذاری هایی داریم که چنانچه فرصتی باشد انجام خواهد شد.

او درباره ظرفیت های رسانه صدا پایه، عنوان کرد: رادیو رسانه ای گرم است زیرا تمرکز مخاطب را درگیر خودش می کند و مخاطب یک رکن تولید خلاق در هر اثر رادیویی است. شاید رسانه های دیگر سطحی ترند، زیرا همه چیز در آنها آماده است و مخاطب تصویر را می بینید به هرحال کمتر تمرکز می طلبد. در رادیو به ویژه در نمایش رادیویی این مخاطب است که در ذهنش باید تصویرسازی کند و عملا کارگردانی تصویر با مخاطب است، این ویژگی منحصر به فردیست که هیچ رسانه ای نمی تواند جای رادیو را بگیرد.

سوهانی در این باره تصریح کرد: روانشناسان برای کودکانی که مشکل تمرکز دارند و یا برای سالمندان توصیه به شنیدن نمایش رادیویی می کنند. من در حال ترجمه مقاله ای با موضوع نقش نمایش های رادیویی در براندازی نظام آپارتاید آفریقای جنوبی هستم. در آنجا و در خیلی از کشورهای دنیا رادیو، رسانه ای فراگیر است و نمایش رادیویی بسیار توانسته است پیشگام باشد.

او درباره دیگر ظرفیت های رادیو توضیح داد: امکان کادرسازی از ویژگی های دیگر رادیو است. همچنین شما اگر تاریخ صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران را نگاه کنید، می بینید رادیو هم مدیران ارشد و مدیران کارآمدی را پرورش داده و هم از جهت مجریان و بازیگران و نویسندگان خاستگاه خیلی از چهره های سینما و تلوزیون تئاتر ما، رادیو بوده است که از اینجا پرورش پیدا کرده اند. رادیو ارزان و نامحدود است مثلا نیازی به زدن دکور در ژانر علمی تخیلی یا تاریخی نیست اما در کار تصویر به دلیل بعد مادی، محدودیت هایی وجود دارد. اینها ظرفیت هایی است که رادیو دارد چنانچه شما از این ظرفیت ها به صورت هوشمندانه و هدفمند با نگاه تخصصی استفاده کنید، می تواند رادیو را کارا و موفق کند.

مدیر رادیو نمایش ضمن مهم دانستن رادیو در جهان، بیان کرد: در کشوری مثل آمریکا که خودش را صاحب صنعت رسانه می داند رادیو و پادکست جزو رسانه های فراگیر و پرطرفدار و حتی جزو رسانه های اول جهان است. رسانه به ویژه رسانه صدا پایه ظرفیت و کارکردهای زیادی در حوزه توسعه فرهنگ و گفتمان سازی دارد و امیدوارم بتوانیم از این ظرفیت ها به نحو احسنت برای تمدن سازی نوین اسلامی در منظومه گام دوم انقلاب اسلامی بهره لازم را ببریم.

از عنوان رسانه «صدا پایه» استفاده کنیم

سوهانی در این باره گفت: دیگر کلمه «رادیو» که صرفا اشاره به پخش امواج رادیویی دارد کنار بگذاریم و از عنوان رسانه «صدا پایه» استفاده کنیم.

او در خاتمه ضمن بیان اینکه همزمان و همگام با پیشرفت فناوری، ما هم باید تدابیری را بیندییشم، خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات مهمی که مدنظر داریم، تولید نمایش رادیویی سه بعدی است، به این معنا که مخاطب ما که به ویژه از طریق فضای مجازی شنونده ماست، با هدفون صدا را به صورت سه بعدی بشنود؛ اعم از موسیقی افکت و گویش بازیگر. نمایش رادیویی سه بعدی فضاسازی خاص و جادویی را ایجاد می کند، مشابه گذر از پخش اس دی به اچ دی در تصویر سیما و تلوزیون. ما با همکاری پرتلاش و دغدغه مند کارکنان معاونت فنی سازمان و مساعدت آنهادر صدا و سیما به زودی اولین نمونه از نمایش رادیویی سه بعدی را پخش و ضبط می کنیم.

پگاه زارعی

انتهای پیام/