فیلم سینمایی «کار کثیف» سیزدهمین ساخته خسرو معصومی است.
این فیلم در بخش سودای سیمرغ سی‌وششمین جشنواره ملی فیلم فجر حضور دارد. موضوع این
فیلم درباره کار و مهاجرت است. «کار کثیف» نخستین بخش از سه‌گانه‌ای است که خسرو معصومی
در‌دست تولید دارد. او تصمیم دارد در آینده دو فیلم دیگرش را بسازد. سوژه فیلم بعدی
او درباره کولبران است. ۶۵‌درصد فیلم در ایران و ۳۵‌درصد در ترکیه
فیلمبرداری شد و همین مسئله سبب شده است پروسه تولید این
اثر حدود یک‌سال به‌طول بینجامد.

در‌خلاصه داستان «کارکثیف» آمده است: فرهاد تصمیم می‌گیرد برای
مهاجرت به ترکیه سفر کند اما به‌دلیل گرفتاری‌هایی که برایش رخ می‌دهد نه‌تنها مهاجرت،
بلکه برای بازگشتش به ایران نیز در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.

به‌بهانه اکران «کار کثیف» در آخرین روز از سی‌وششمین
جشنواره ملی فیلم فجر در سینمای رسانه، با خسرو معصومی؛ کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده
این اثر گفت‌وگو کرده‌ایم.

کمی درباره پیش‌تولید «کار کثیف» تا به تولید رسیدن
این فیلم، روایتی به مخاطبان بدهید.

خیلی‌وقت بود که می‌خواستم درباره مشکل بی‌کاری جوان‌هایی
که تحصیل کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها لیسانس و فوق‌لیسانس دارند، فیلمی بسازم. حتی
یکی از عوامل فیلم من یک مهندس در سمت آبدارچی فعالیت می‌کرد. این مسائل واقعا دردناک
هستند. وقتی شرایط کار کردن وجود نداشته باشد، به‌ندرت شاهد ازدواج کردن جوان‌ها
هستیم و از‌سویی دیگر آمار طلاق بالا می‌رود. تمام این مسائل به بیکاری بچه‌ها در
جامعه‌ای که فکر می‌کنیم اخلاق‌مدار است مربوط می‌شود. حل معضل بیکاری از نماز شب
واجب‌تر است. افرادی که جزو مغزهای ما هستند، وقتی با بیکاری مواجه می‌شوند، فرار
می‌کنند و از کشور می‌روند. به بخشی از این مسائل در فیلم «کار کثیف» اشاره‌کرده‌ام
و از مسئولان خواستم فکری برای این معضل بکنند چون اگر شرایط بر همین منوال ادامه
پیدا کند، اتفاق‌هایی که این اواخر در خیابان‌ها افتاد، تکرار می‌شود. مردم به‌خاطر
مشکلات روزانه خود به خیابان‌ها آمده بودند. وقتی تخم‌مرغ تا آن اندازه گران شد و
یا کارگری روزانه باید برای شش‌عدد نان ۹هزارتومان پول بدهد، از کجا باید هزینه‌های
خود را تامین کند؟ در سینما هم شرایط بر همین منوال است، حقوق بازنشستگی سینماگران
یک‌میلیون تومان است. با این پول چگونه می‌شود در شهری که در آن، کرایه‌خانه سه‌میلیون‌تومان
است زندگی کرد؟! در «کار کثیف» تلاش کرده‌ام علاوه‌بر نمایش به‌شیوه‌ای که تماشاگر
را مجاب کند فیلم را ببیند، به این نکات هم اشاره کنم. امیدوارم مسئولینی که این
فیلم را می‌بینند، راه‌حلی برای این مشکل پیدا کنند.

در نئورئالیسم ایتالیا شاهد هستیم که مخاطب بعد
از تماشای فیلم، اخلاقا ویران می‌شود و تزکیه از همان ویرانی است که سر بر‌می‌آورد.
حد فاصل دراماتورژی واقعیت دردناک اجتماعی و تصویرگری دراماتیک این وقایع تاریک
چیست تا مخاطب در مواجهه با آن، صرفا تصویرش از جهان مخدوش نشود؟

برخی از فیلم‌ها وقتی ساخته شد، در جامعه اتفاقی افتاد؛ به‌عنوان‌مثال
وقتی «دایره مینا» به‌کارگردانی داریوش مهرجویی ساخته شد، سازمان انتقال خون تاسیس
شد و … برخی تصور می‌کنند سینما تاثیری بر شرایط نمی‌گذارد اما اصلا این‌گونه
نیست. فکر می‌کنم اگر آقای روحانی فیلم «کار کثیف» را ببیند، عذاب‌وجدان بگیرد و
نتواند شب بخوابد! این‌که من به‌عنوان یک ایرانی به رئیس‌جمهوری کشورم یک تلنگر
بزنم و به او بگویم باید به حرف‌هایی که در دوران انتخابات به مردم زد عمل کند،
اتفاق خوبی است. بیکاری معضل اساسی کشور ما است. مجلس شورای اسلامی قبول کرده است
که میان حقوق بازنشسته‌ها و حقوق کارمندان، تناسبی برقرار شود اما شورای نگهبان رد
می‌کند. این اتفاق بسیار دردناک است. به‌عنوان یک فیلمساز احساس می‌کنم تعهدی به
مملکت خودم دارم و بنا بر اصل تعهد و این نکته که سینما محل کسب نیست بلکه یک جایگاه
فرهنگی و نوعی دانشگاه است، این فیلم را ساختم. البته من به بحث صنعت سینما اعتقاد
دارم اما معتقد هستم صنعت سینما در کنار مطرح کردن یکی از معضلات جامعه امروز ما
توامان می‌تواند یک اثر نمایشی فوق‌العاده برای تماشاگران باشد و آن‌ها را به فکر
وادار کند.

شما تجربه‌ای همچون فیلم «خرس» را دارید که سال‌ها
در محاق توقیف بود. مضمون فیلم بسیار حساس بود و شما هم پرداخت قدرتمندی کرده
بودید و می‌دانیم هر اتفاقی اگر سر جای خود قرار گیرد، به محاق می‌رود. برای «کار
کثیف» چه تمهیدی اندیشیده‌اید که این فیلم هم پنج‌سال توقیف نشود یا اتفاق‌های
مشابه برای آن پیش نیاید؟

این فیلم، راه رفتن بر روی لبه تیغ است. آدم‌هایی در این
فیلم همچون شخصیت سرگرد عادلی با بازی شاهرخ فروتنیان وجود دارند؛ او یک مامور
نیروی انتظامی است و رفتارهای او بسیار تاثیرگذار هستند. او موضوع مشروبات الکلی
را پیگیری می‌کند و در منزل شوهر‌خواهر خود متوجه می‌شود که او هم درگیر این مسئله
شده است. در «کار کثیف» به‌علت وجود این معضلات به این مضمون پرداخته‌ایم؛ فقدان
تفریح و فضای شاد، مردم را به سمت این مسائل سوق داده است.

چه اتفاقی قرار است برای «خرس» رخ دهد؟

همچنان پیگیر اکران شدن فیلم هستیم. آخرین خبرها حکایت از
این دارد که مجوز بین‌الملل پخش فیلم به کانادا فروخته شده است. البته هنوز مجوز
صادر نشده است و منتظر هستیم.

تصویر شما از موفقیت فیلم «کار کثیف» چیست؛ آیا
به سیمرغ مردمی چشم دارید و یا نقدهای مثبت منتقدان برای شما جذابیت دارد و یا نظر
مثبت هیات‌داوران برای شما اهمیت دارد؟

نخستین دغدغه من این است که تماشاگر از فیلم من خوشش بیاید.
سپس دوست دارم برای افرادی که برای تولید این فیلم زحمت‌کشیده‌اند اتفاق‌های خوبی
بیفتد و چندان به خودم فکر نمی‌کنم.

آیا از دید شما حضور فیلمسازان در جشنواره می‌تواند
چه تاثیری بر روند فیلمسازی کارگردان‌ها بگذارد و در این سال‌ها سیر جشنواره‌های
فجر ما روبه‌پیشرفت بوده است؟

اگر در جشنواره اتفاق خوبی برای فیلمساز بیفتد و فیلمساز هم
کار خود را با جدیت ادامه دهد، کارش را مشکل‌تر می‌کند و ناچار است برای اثر بعدی
خود، نگاهی جدی‌تر داشته باشد. از دید من حضور در جشنواره بر کار فیلمساز تاثیر می‌گذارد.

سهند آدم‌عارف